ΙΔΙΩΤΙΚΕΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ ΒΟΗΘΕΙΑΣ
ΟΛΟΙ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΣΤΕΓΗ

Καθώς ο αριθμός των προσφύγων αυξάνεται καθημερινά και υπάρχει έλλειψη κατάλληλων καταλυμάτων, μέσω ιδιωτικής πρωτοβουλίας γίνονται προσπάθειες να εξασφαλιστεί για τους αιτούντες άσυλο μια προσωρινή, έστω, στέγη.

Ένα διαμέρισμα όπου συγκατοικούν ένας Γερμανός φοιτητής με έναν πρόσφυγα από το Αφγανιστάν. Ένα «Γκραντ Οτέλ» που εκτός από ταξιδιώτες φιλοξενεί και αιτούντες άσυλο. Ένα πρόγραμμα στέγασης στο πλαίσιο του οποίου ανύπαντρες μητέρες και πρόσφυγες ζουν μαζί. Όσο ουτοπικές κι αν ακούγονται αυτές οι καταστάσεις, είναι κιόλας πραγματικότητα.

Στη Γερμανία, όλο και περισσότεροι άνθρωποι δραστηριοποιούνται στο πλαίσιο μη κρατικών πρωτοβουλιών, σαν αυτήν για τους πρόσφυγες, οι οποίοι, μεταξύ άλλων, έχουν εγκαταλείψει τη χώρα τους για να ξεφύγουν από τον πόλεμο στη Συρία, τη στρατιωτική δικτατορία στην Ερυθραία ή τις σοβαρές διακρίσεις και τον κοινωνικό αποκλεισμό στη Σερβία. Περισσότεροι από 170.000 άνθρωποι αναζήτησαν το 2014 άσυλο στη Γερμανία – 58% περισσότεροι απ’ ό,τι την προηγούμενη χρονιά. Σε καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα δεν υπάρχουν τόσοι πρόσφυγες που να υποβάλλουν αίτηση ασύλου. Ωστόσο, ο χώρος στους χώρους φιλοξενίας προσφύγων λιγοστεύει, και η μεταχείριση των αιτούντων άσυλο είναι συνήθως κατά κύριο λόγο γραφειοκρατική. Έτσι στενεύουν τα περιθώρια για ανθρωπιά.

Με την αύξηση του αριθμού των προσφύγων αυξάνεται και η δυσαρέσκεια μερίδας του πληθυσμού εναντίον των αιτούντων άσυλο. Στη Δρέσδη και σε άλλες πόλεις, το χειμώνα του 2014, διαδήλωναν κάθε εβδομάδα χιλιάδες άνθρωποι εναντίον μιας κατά τη δική τους άποψη λανθασμένης ευρωπαϊκής και γερμανικής πολιτικής μετανάστευσης και ασύλου. Το όνομα της οργάνωσης: Pegida – Ευρωπαίοι πατριώτες κατά του εξισλαμισμού της Δύσης. 25.000 οπαδοί της Pegida συγκεντρώθηκαν στα τέλη Ιανουαρίου του 2015 στη Δρέσδη ‒ παρότι τον Μάιο του 2015 ήταν μόνο 3.000 διαδηλωτές. Για τους περισσότερους Γερμανούς οι φόβοι που εκφράζει η Pegida δεν κρύβουν παρά μνησικακία και προκατάληψη. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι κατεβαίνουν εδώ και μήνες στους δρόμους σε αντι-διαδηλώσεις για περισσότερη ανοχή.

ΣΥΓΚΑΤΟΙΚΩΝΤΑΣ ΜΕ έναν ΠΡΟΣΦΥΓΑ

Μια περισσότερο φιλόξενη στάση απέναντι στους αιτούντες άσυλο επιθυμούν και οι δημιουργοί της διαδικτυακής πλατφόρμας «Flüchtlinge Willkommen» [Πρόσφυγες, καλώς ήρθατε]. «Οι άνθρωποι θα έπρεπε να υποδέχονται με χαρά εκείνους που έχουν καταφύγει στη χώρα τους, όμως υπάρχουν πολλές προκαταλήψεις και άγνοια» λέει η Mareike Geiling, μία εκ των ιδρυτών της πρωτοβουλίας. Έτσι, μαζί με τον συγκάτοικό της Jonas Kakoschke και την κοινωνική λειτουργό Golde Ebding δημιούργησαν μια διαδικτυακή πλατφόρμα, που μεσολαβεί για να βρεθούν ιδιωτικά καταλύματα για τους αιτούντες άσυλο ανά τη Γερμανία.

Από την αρχή της πρωτοβουλίας, το χειμώνα του 2014, ως τις αρχές του καλοκαιριού του 2015, περισσότεροι από 1.200 άνθρωποι από τη Γερμανία έχουν επικοινωνήσει μέσω της πλατφόρμας για να βοηθήσουν προσφέροντας δυνατότητες συγκατοίκησης ή διαμερίσματα. Ανθρωπιστικές οργανώσεις τούς φέρνουν σε επαφή με τους πρόσφυγες, φροντίζουν να κανονιστούν συναντήσεις γνωριμίας, τακτοποιούν το οικονομικό ζήτημα. «Εάν έχει αναγνωριστεί στον πρόσφυγα νόμιμο καθεστώς παραμονής στη Γερμανία, η υπηρεσία αναλαμβάνει σε ορισμένα ομοσπονδιακά κρατίδια και κοινότητες το κόστος της εγκατάστασης και της διαμονής» εξηγεί η Geiling. Για ορισμένους πρόσφυγες, που δεν έχουν άδεια παραμονής, το ενοίκιο μπορεί να καλυφθεί, για παράδειγμα, από μικρές δωρεές. Μέχρι τώρα, η ιδέα λειτουργεί καλά. Στο μεταξύ, η πρωτοβουλία έχει απήχηση και στην Αυστρία. Ανταπόκριση έχει υπάρξει ακόμη και από την Ελβετία, την Ολλανδία και την Πορτογαλία.

ΕΝΟΙΚΟΙ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΩΝ ΜΕ Ή ΧΩΡΙΣ ΑΔΕΙΑ ΠΑΡΑΜΟΝΗΣ

Έναν άλλο τρόπο ένταξης των προσφύγων εφαρμόζει το «Grandhotel Cosmopolis» στο κέντρο της βαυαρικής πόλης Άουγκσμπουργκ. Είτε είναι αιτούντες άσυλο, είτε άνθρωποι που ταξιδεύουν για επαγγελματικούς λόγους είτε τουρίστες, σε αυτό το ξενοδοχείο μένουν όλοι κάτω από την ίδια στέγη. Διαθέτει πάνω από 16 δωμάτια με ξεχωριστή διαρρύθμιση το καθένα, ατελιέ καλλιτεχνών, ένα εστιατόριο και ένα καφέ, που τα λειτουργεί η μη κερδοσκοπική ένωση «Grandhotel Cosmopolis». Στο Grandhotel στεγάζονται και κατοικίες όπου συμβιώνουν οικογένειες προσφύγων με παιδιά ‒ πρόγραμμα που χρηματοδοτείται από την κυβέρνηση της Σουηβίας, ενώ στη διαχείρισή του συμμετέχουν οι ξενοδόχοι του «Grandhotel».

Παρ’ όλα αυτά, η λέξη πρόσφυγας σπανίως ακούγεται μέσα στο ξενοδοχείο που εγκαινιάστηκε τον Ιούλιο του 2013. «Έχουμε μόνο πελάτες ξενοδοχείου με και χωρίς άδεια παραμονής», λέει η Susa Gunzner, μία εκ των ιδρυτών του. Εδώ, συμπληρώνει, δεν γίνονται διακρίσεις λόγω καταγωγής, εθνικότητας, κοινωνικής τάξης, ή χρώματος. Σε αντίθεση με τα συνήθη καταλύματα προσφύγων, όπου οι αιτούντες άσυλο δεν έχουν σχεδόν καμία επαφή με τον έξω κόσμο, στο ξενοδοχείο αυτό γίνεται μια προσπάθεια να ζουν όλοι μια όσο το δυνατόν πιο φυσιολογική καθημερινότητα. Στο «Grandhotel» πάντα θα βρεθεί κάποιος να βοηθήσει στη μετάφραση, τις επισκέψεις σε γιατρούς, τις αιτήσεις. Και αντί να μοιράζονται με πέντε άγνωστους ανθρώπους έναν φτωχιά επιπλωμένο χώρο με κουκέτες, οι οικογένειες έχουν εδώ δικά τους υπνοδωμάτια με κανονικά κρεβάτια, τα οποία, όπως και υπόλοιπη επίπλωση, προέρχονται από δωρεές.

Μια παρόμοια πρωτοβουλία με την ονομασία «Bellevue di Monaco» έχει δρομολογηθεί και στο κέντρο του Μονάχου. Εκεί, η κολεκτίβα Goldgrund σχεδιάζει να εγκαινιάσει ένα στεγαστικό και πολιτιστικό πρόγραμμα για αιτούντες άσυλο και νεαρές οικογένειες – με χώρους επιμόρφωσης και παροχής συμβουλών, αλλά και ένα καφέ. Ο Δήμος του Μονάχου έχει πειστεί για τη χρησιμότητα του προγράμματος και θα το στηρίξει οικονομικά. Έτσι, πολύ σύντομα η επόμενη ιδιωτική πρωτοβουλία θα συμβάλει ώστε στο μέλλον περισσότεροι πρόσφυγες να αισθάνονται ευπρόσδεκτοι στη Γερμανία – και περισσότεροι Γερμανοί να καλωσορίζουν τους αιτούντες άσυλο.