ΙΔΙΩΤΙΚΕΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ
ΜΕ ΛΑΒΑΡΟ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΑ

Μια ομάδα ανθρώπων από το Βρανδεμβούργο αποφάσισαν να πάψουν να μένουν θεατές της τραγωδίας που εκτυλίσσεται στη Μεσόγειο και να αναλάβουν δράση. Με το σκάφος τους Sea- Watch σώζουν τους πρόσφυγες από τον πνιγμό. 

Η λέξη «περιπέτεια» δεν αρέσει στον έμπορο η Harald Höppner, ειδικά στην περίπτωση που θέλει να περιγράψει κανείς την επιχείρηση που ξεκίνησε με πρωτοβουλία του ιδίου και μερικών άλλων πολιτών του Βρανδεμβούργου. Από τον Ιούνιο του 2015, ο Höppner και η ομάδα του διαπλέουν τη Μεσόγειο. Με ένα ανακαινισμένο αλιευτικό σκάφος συμμετέχουν στην παροχή βοήθειας των προσφύγων που επιβαίνουν στις ακτές της Λιβύης σε υπερπλήρεις βάρκες για να φτάσουν στην Ευρώπη. Κάθε φορά που ο Höppner και οι σύντροφοί του αναχωρούν από τη Λαμπεντούζα με το Sea-Watch, δεν ξέρουν τι τους περιμένουν έξω στ’ ανοιχτά. Παρ’ όλα αυτά, ο Höppner δεν θέλει να ονομάσει τη δράση τους αυτή «περιπέτεια». Ο χαρακτηρισμός τού θυμίζει ακτιβιστικό τουρισμό. «Δεν βρισκόμαστε εδώ για να αποκτήσουμε μια εμπειρία». Αντίθετα, αυτό που θέλουν είναι να συμβάλουν ώστε λιγότεροι άνθρωποι να χάνουν τη ζωή τους στην προσπάθειά τους να διαφύγουν τον πόλεμο και την καταπίεση. Ο Höppner χαρακτηρίζει την πρωτοβουλία τους ανθρωπιστική δράση.

Ο ίδιος και οι συναγωνιστές του εκπροσωπούν εκείνη τη μερίδα των θαρραλέων πολιτών που αρνούνται να τηρήσουν στάση ανοχής στη δυστοκία ή το ελλιπές ενδιαφέρον της γερμανικής κυβέρνησης απέναντι σε συγκεκριμένες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Ειδικά στο θέμα της βοήθειας προς τους πρόσφυγες, η ιδιωτική πρωτοβουλία παίζει σημαίνοντα ρόλο στην καλλιέργεια μιας κουλτούρας υποστήριξης, κάτι για το οποίο δεν φροντίζουν οι δημόσιοι θεσμοί. Οι ιδιώτες προσφέρουν μαθήματα Γερμανικών, διοργανώνουν αγώνες ποδοσφαίρου, συγκεντρώνουν ρούχα. Η πρωτοβουλία της ομάδας του Sea-Watch αποτελεί το αποκορύφωμα δράσης πολιτών, καθώς στη περίπτωση αυτή οι πολίτες δεν βοηθούν μόνο στα όρια της γειτονιάς τους, αλλά μακριά, στη Μεσόγειο Θάλασσα, το σύνορο μεταξύ Αφρικής και Ευρώπης που έχει γίνει φονική παγίδα για μεγάλο ήδη αριθμό προσφύγων.

Ενα ΚαΪΚΙ 100 ΕΤΩΝ απο ΤΗΝ ΟΛΛΑΝΔΙΑ

Το φθινόπωρο του 2014 κάποιοι οικογενειακοί φίλοι από το Μπάρνιμ του Βρανδεμβούργου συζητούσαν αγανακτισμένοι τις ειδήσεις για τους πρόσφυγες που είχαν πνιγεί στη Μεσόγειο και την αντίδραση των ευρωπαϊκών Αρχών απέναντι στο γεγονός. Τότε, το Πολεμικό Ναυτικό της Ιταλίας είχε μόλις ανακοινώσει τη λήξη του προγράμματος διάσωσης Mare Nostrum, εξαιτίας του μεγάλου κόστους του (το πρόγραμμα είχε μηνιαίο προϋπολογισμό εννέα εκατομμυρίων ευρώ) και του ότι η Ιταλία δεν κατάφερε να πετύχει τη συμμετοχή των εταίρων από την ΕΕ στη χρηματοδότηση του προγράμματος. Στη θέση του Mare Nostrum, ξεκίνησε η επιχείρηση «Τρίτων» του Οργανισμού Διαχείρισης Εξωτερικών Συνόρων Frontex, που κοστίζει μόνο το ένα τρίτο του ποσού του Mare Nostrum και που, σύμφωνα με τους επικριτές της, στόχο έχει κυρίως τη διαφύλαξη των ιταλικών συνόρων και όχι τόσο τη φροντίδα και την περίθαλψη των προσφύγων.

Οι άνθρωποι από το Βρανδεμβούργο ένιωσαν την ανάγκη να κάνουν κάτι. Έτσι γεννήθηκε η ιδέα να στήσουν μια δική τους επιχείρηση βοήθειας. Τον Δεκέμβριο του 2014 αγόρασαν με τις οικονομίες τους ένα καΐκι 100 χρονών από την Ολλανδία για 60.000 ευρώ, το ανακαίνισαν δίνοντας άλλα 60.000 ευρώ και αφού συγκέντρωσαν χρήματα από δωρεές και βρήκαν ανθρώπους πρόθυμους να βοηθήσουν, ήταν έτοιμοι να ξεκινήσουν. Στα τέλη Μαρτίου του 2015, έγινε η βάπτιση του σκάφους, στα μέσα Απριλίου ένα πλήρωμα αποτελούμενο από εθελοντές ναυτικούς επάνδρωσε το Sea- Watch, το οποίο ξεκίνησε από το Αμβούργο και έκανε μια διαδρομή 3.000 μιλίων και πλέον, γύρω από την Ευρώπη, ως το ιταλικό νησί Λαμπεντούζα. Έφτασαν στον προορισμό τους δύο μήνες μετά, και από τα τέλη Ιουνίου οι άνθρωποι από το Βρανδεμβούργο φροντίζουν έμπρακτα ώστε οι πρόσφυγες να καταφτάνουν στην Ευρώπη σώοι και αβλαβείς.

ΔΡΩΝΤΑΣ ΣΕ ΣΥΝΕΝΝΟΗΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΙΤΑΛΙΚΗ ΑΚΤΟΦΥΛΑΚΗ

«Δεν είμαστε επαναστάτες», λέει ο Höppner, ο οποίος βιοπορίζεται εμπορευόμενος διακοσμητικά φωτιστικά. «Είμαστε εντελώς συνηθισμένοι άνθρωποι. Απλά είχαμε μια ιδέα, ένα όραμα, αν θέλετε». Και είναι σαφές αυτό που θέλει να πει: Η πρωτοβουλία γεννήθηκε στους κόλπους της κοινωνίας. Καθένας μπορεί να κάνει κάτι – αυτό είναι ένα από τα μηνύματα που θέλει να περάσει. Δεν τους ενδιαφέρει η σύγκρουση ούτε η πολιτική. Το πλήρωμα του Sea-Watch βοηθάει με γνώμονα τη λογική και τους κανόνες της: Σε συνεννόηση πάντα με την ιταλική ακτοφυλακή, τα μέλη του θέλουν να φανούν χρήσιμα είτε ως κύριοι διασώστες είτε ως επιπλέον βοήθεια σε μια επιχείρηση έκτακτης ανάγκης.

Η δράση αυτή έχει βεβαίως και μια πολιτική πτυχή. Πόσο μάλλον από τη στιγμή που εξαρχής είχε σχεδιαστεί για να προβληθεί από τα μέσα ενημέρωσης – η δημοσιογραφική της κάλυψη ενθαρρύνεται ρητά από την ομάδα. Στην αρχή το πλήρωμα ήταν τόσο ανοιχτό σε αυτήν, που μετά τις πρώτες μέρες στη Λαμπεντούζα αναγκάστηκε να αλλάξει στάση. Ένας δημοσιογράφος ήθελε καθημερινή κάλυψη για ραδιόφωνο και τηλεόραση. Πράγμα που σήμαινε μεγάλη πίεση για την ομάδα. Αποφάσισαν λοιπόν να παραμείνουν ανοιχτοί στους δημοσιογράφους, αλλά να μην επιτρέπουν πια ζωντανή αναμετάδοση.

Σιγά σιγά η επιχείρηση βοήθειας των προσφύγων αποκτά ρυθμούς κανονικότητας για τον Höppner και την ομάδα του. Στη Λαμπεντούζα έχουν διαμορφώσει ένα εξοχικό σπίτι σε κεντρικά γραφεία. Επειδή οι δωρεές δεν επαρκούν για να πληρωθούν οι καπετάνιοι, οι τεχνικοί και οι γιατροί για τις υπηρεσίες που προσφέρουν, υπάρχουν ελάχιστα μέλη του πληρώματος που είναι μόνιμα. Κάθε δύο βδομάδες, το πλήρωμα συγκεντρώνεται εκ νέου, πράγμα που δυσκολεύει την προετοιμασία των επιχειρήσεων. Όμως η ομάδα έχει την αίσθηση ότι αξίζει τον κόπο. Έχουν συμμετάσχει σε κάποιες πρώτες επιχειρήσεις διάσωσης έξω από τις λιβυκές ακτές. Οι πολίτες-αρωγοί των προσφύγων του Sea-Watch έχουν πια μπει βαθιά μέσα σε τούτη την περιπέτεια, που ο Harald Höppner δεν θέλει να αποκαλεί έτσι.