θεατρικη συναντηση στο Βερολινο
Συνεργασιες χωρις συνορα

H ετήσια «θεατρική συνάντηση», το Theatertreffen, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του θεσμού Berliner Festspiele, είναι το σημαντικότερο φεστιβάλ στον γερμανόφωνο χώρο του θεάτρου και μια σημαντική ευκαιρία επαφών για όλους όσοι ασχολούνται με το θέατρο σε όλο τον κόσμο. Η Ελληνίδα σκηνογράφος Ερμίνα Αποστολάκη συμμετείχε στο Theatertreffen την περασμένη χρονιά και μιλά στο Goethe-Institut για τις εμπειρίες της.

Μια σημαντική διοργάνωση του Theatertreffen είναι το Διεθνές Φόρουμ. Το πρόγραμμα απευθύνεται σε όσους ασχολούνται με το θέατρο και είναι έως 35 ετών, οι οποίοι γίνονται δεκτοί κατόπιν αιτήσεως και επιλογής. Πρόκειται κυρίως για μια πλατφόρμα ανταλλαγής θεωρητικών και πρακτικών γνώσεων και εμπειριών. Εδώ συναντιούνται νέοι καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο για να ανταλλάξουν ιδέες, να αποκτήσουν καινούριες δεξιότητες και να θέσουν τα θεμέλια για συνεργασίες, που καταργούν τα γεωγραφικά σύνορα. Το 55ο Theatertreffen θα πραγματοποιηθεί από τις 4 μέχρι και τις 21 Μαΐου 2018.

Στο Διεθνές Φόρουμ του 54ου Theatertreffen, που πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Μάιο στο Βερολίνο, συμμετείχε και η σκηνογράφος και υπότροφος του Goethe-Institut Ερμίνα Αποστολάκη.

Για την Ερμίνα Αποστολάκη, η συμμετοχή στο Διεθνές Φόρουμ δεν ήταν μόνο μια μοναδική ευκαιρία να γνωρίσει καλύτερα το θεατρικό τοπίο της γερμανικής πρωτεύουσας, αλλά και μια δυνατότητα να έρθει σε επαφή με άλλους καλλιτέχνες. Και πράγματι το πρώτο πρότζεκτ, που γεννήθηκε στο πλαίσιο αυτό, φαίνεται να πλησιάζει ήδη προς την υλοποίησή του: Τον Νοέμβριο η Ελληνίδα σκηνογράφος και η δραματουργός Fjolla Hoxha από το Κόσοβο παρουσίασαν την ιδέα τους για τη διοργάνωση ενός βαλκανικού θεατρικού φεστιβάλ.

Στους Έλληνες δημιουργούς που έχουν συμμετάσχει παλαιότερα στο Διεθνές Φόρουμ συγκαταλέγονται οι σκηνοθέτες Ανέστης Αζάς και Πρόδρομος Τσινικόρης και ο ηθοποιός Νικόλας Χανακούλας. Φέτος θα πάρει μέρος η σκηνοθέτις Κατερίνα Γιαννοπούλου από την Αθήνα.
 
Εντούτοις, η εκπροσώπηση των σκηνογράφων στη διοργάνωση παραμένει χαμηλή. H Ερμίνα Αποστολάκη σχολιάζει σχετικά ότι ο ρόλος του σκηνογράφου είναι κάπως παραγνωρισμένος στο γερμανικό και, ακόμα περισσότερο, στο ελληνικό θέατρο. «Από τους 38 συμμετέχοντες, μόνο τρεις ασχολούμαστε αποκλειστικά με τη σκηνογραφία. Το ποσοστό είναι πολύ μικρό, δεδομένου ότι η υποτροφία απευθύνεται σε όλους όσοι ασχολούνται με το θέατρο» αναφέρει και προσθέτει: «Δυστυχώς, οι περισσότερες συναντήσεις τέτοιου τύπου προβάλλονται σαν να αφορούν πρωτίστως τους σκηνοθέτες, δευτερευόντως τους ηθοποιούς και, αναλόγως με τη χώρα στην οποία πραγματοποιούνται, τους δραματουργούς, ενώ οι σκηνογράφοι έρχονται τελευταίοι».

Δυο εβδομαδες αφιερωμενες στο θεατρο

Κατά τη διάρκεια του Διεθνούς Φόρουμ, οι συμμετέχοντες παρακολουθούν δεκάδες παραστάσεις από το κύριο και το παράλληλο πρόγραμμα του Theatertreffen, ενώ ο υπόλοιπος χρόνος είναι αφιερωμένος στα εργαστήρια με προσκεκλημένους αναγνωρισμένους καλλιτέχνες. «Το Φεστιβάλ έχει διευρύνει πολύ τις δράσεις του, που πλέον δεν φιλοξενούνται μόνο στους χώρους του Berliner Festspiele αλλά και σε εναλλακτικούς χώρους της πόλης. Μεταξύ άλλων, παρακολουθήσαμε μια αξιόλογη παραγωγή με τίτλο Borderline Projection στις εγκαταστάσεις μιας εγκαταλειμμένης βιομηχανίας στο Schöneweide» λέει η Ερμίνα Αποστολάκη.
 
Εισηγητής ενός εργαστηρίου, στο οποίο συμμετείχε και η σκηνογράφος, ήταν ο Βέλγος καλλιτέχνης Κρις Βερντόνκ. «Δουλέψαμε πάνω σε ένα κείμενο του Μπάλαρντ, το οποίο αναλύσαμε δραματουργικά και στο τέλος κάναμε μια μικρή παρουσίαση. Μου αρέσει πολύ να δουλεύω με κείμενα και, παρότι η επιστημονική φαντασία δεν είναι το αγαπημένο μου είδος, ο Κρις έχει εντρυφήσει στο έργο του Μπάλαρντ και έκανε την όλη εμπειρία πολύ ενδιαφέρουσα».
 
Μεταξύ των μελών της ομάδας υπήρξε μια πολύ καλή χημεία, απαλλαγμένη από ανταγωνισμούς. «Σίγουρα βοήθησε το ότι δεν προερχόμασταν όλοι από την ίδια θεατρική ‘ειδικότητα’», υποστηρίζει η Αποστολάκη. Σήμερα, οι συμμετέχοντες εξακολουθούν να διατηρούν επαφές, να ανταλλάσσουν προτάσεις και να επισκέπτονται ο ένας τον άλλο.

Σχεδιαζοντας ενα Διαβαλκανικο Φεστιβαλ

«Σε επίπεδο συνεργασίας, έτυχε να ‘κολλήσω’ περισσότερο με τη δραματουργό και θεατρική συγγραφέα Fjolla Hoxha από το Κόσοβο, με την οποία έχουμε στα σκαριά ένα πρότζεκτ και μάλιστα το παρουσιάσαμε μαζί στο Plenary Meeting του IETM [διεθνούς οργανισμού για τις παραστατικές τέχνες], στις Βρυξέλλες» προσθέτει η σκηνογράφος. Η ιδέα των δύο καλλιτέχνιδων αφορά τη δημιουργία ενός βαλκανικού φεστιβάλ για το σύγχρονο θέατρο με τίτλο Stiching Periphery, το οποίο θα πραγματοποιείται κάθε χρόνο σε διαφορετική πόλη και θα λειτουργεί με πρόσκληση ενδιαφέροντος (open call).
 
«Τα Βαλκάνια έχουν μια πολύ ενεργή καλλιτεχνική σκηνή και είναι κρίμα που αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν δομές οι οποίες να προάγουν τη διάδραση μεταξύ των νεαρών Βαλκάνιων καλλιτεχνών. Yπάρχουν κάποια θεατρικά φεστιβάλ, όμως λειτουργούν κυρίως με προσκλήσεις και δεν είναι ανοιχτά σε νέους δημιουργούς».

Ένα σκέλος της συνάντησης του IETM εστιάζει στην παρουσίαση προτάσεων νέων καλλιτεχνών, που αναζητούν συνεργάτες ή χρηματοδότες. Η πρόταση των δύο δημιουργών επιλέχθηκε για να συμπεριληφθεί στο πρόγραμμα και έτυχε θετικής ανταπόκρισης από το κοινό. «Ορισμένοι φορείς ενδιαφέρθηκαν να συζητήσουν την ιδέα μαζί μας και άφησαν ανοιχτό το ενδεχόμενο συνεργασίας. Αυτό ήταν πολύ θετικό και μας έδωσε ώθηση για να συνεχίσουμε» εξηγεί η σκηνογράφος.

Ελπίδα της Ερμίνας Αποστολάκη είναι πως και άλλοι Έλληνες δημιουργοί θα έχουν την ευκαιρία να συμμετάσχουν στο Διεθνές Φόρουμ. Θέλει να συμβάλει στην προβολή της διοργάνωσης, γιατί για τα πολλά νέα ταλέντα του ελληνικού χώρου του θεάτρου πρόκειται για μια μοναδική ευκαιρία, την οποία ναι μεν οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν ακόμα, αλλά σίγουρα θα την εκτιμούσαν πολύ.