Ενώ τα λαϊκιστικά καθεστώτα σε ορισμένες χώρες εκμεταλλεύονται τη συγκυρία και με πρόσχημα ότι η καταπολέμηση της πανδημίας απαιτεί δρακόντεια μέτρα περιορίζουν την ελευθερία της γνώμης και του Τύπου –για παράδειγμα, στην ινδική πολιτεία Ουτάρ Πραντές η φωτογράφιση των φλεγόμενων νεκρικών πυρών και η αναφορά του γεγονότος ότι η κυβέρνηση διέθετε ανεπαρκή αποθέματα οξυγόνου κατέστησαν αξιόποινες πράξεις–, άλλες χώρες έρχονται αντιμέτωπες με μια ξαφνικά αφυπνισμένη δίψα των πολιτών τους για ελευθερία. Οι κανόνες υγιεινής εκλαμβάνονται ως ανεπίτρεπτο πατρονάρισμα των χειραφετημένων μελών της κοινωνίας, και η αντίσταση απέναντι στην υποχρεωτική χρήση της μάσκας κάνει χιλιάδες κόσμο να κατέβει στους δρόμους.
Σε όλα αυτά έρχονται να προστεθούν οι οικονομικές πτυχές: άλλοι έχασαν τη δουλειά τους κι άλλοι είδαν τα έσοδά τους να εκτινάσσονται σε αστρονομικά ύψη. Ενώ κάποιοι διακινδυνεύουν ή και χάνουν τη ζωή τους, άλλοι έχουν κέρδος από τη μείωση τιμών και επενδύουν εις βάρος εκείνων που εκτός από την απώλεια του εισοδήματός τους, πρέπει να θρηνήσουν το σπίτι τους και την κατάρρευση του αστικού βίου τους.
Συνοψίζοντας, επομένως, θα λέγαμε ότι η πανδημία θέτει σε κίνδυνο όχι μόνο την υγεία του καθενός αλλά και την ευημερία ολόκληρων κοινωνιών, δοκιμάζοντας το τι σημαίνει αλληλεγγύη σήμερα. Στο On the Road to Change [«Στον δρόμο της αλλαγής»] ειδικοί θέτουν το ερώτημα: Πόση αλληλεγγύη χρειάζεται σε περιόδους κρίσεων προκειμένου να αποτραπεί ο κατακερματισμός των κοινωνιών σε ανταγωνιστικά στρατόπεδα; Μήπως μια «ειδικοκρατία» διαδέχτηκε τη δημοκρατία; Ποιος εκπροσωπείται από ποιον; Ποιος νομιμοποιείται να εκπροσωπεί τους άλλους; Γιατί δεν επαρκούν οι εκλογές από μόνες τους για να εξασφαλιστεί η λειτουργία μιας δημοκρατίας; Οι θεσμοί είναι αρτηριοσκληρωτικά κατάλοιπα της δημοκρατικής διαδικασίας ή ζωτικής σημασίας αποθήκες της συγκεντρωμένης κοινωνικής γνώσης; Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της ευέλικτης και γρήγορης στα αντανακλαστικά της, άμεσης δημοκρατίας έναντι της δυσκίνητης αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας; Δικαιούται καθένας να έχει λόγο και να συμμετέχει στη διακυβέρνηση και τη χάραξη πολιτικής; Χρειαζόμαστε περισσότερο κράτος και λιγότερη αγορά; Ποιος εγγυάται για το κοινό καλό;
Σε μια σειρά βιντεοσκοπημένων συνεντεύξεων, ειδικοί απαντούν στα ερωτήματα αυτά ενώ είναι καθ’ οδόν στις γενέτειρές τους: Από το Μπελ Αιρ στο Σκιντ Ρόου του Λος Άντζελες, από το Τσανακυαπούρι στο Νέο Δελχί ως το Γκουργκάον, από τον Πειραιά στο Μαρούσι, από το όρος Σάουινσλαντ στο Φράιμπουργκ – στις ΗΠΑ, την Ινδία, την Ελλάδα και τη Γερμανία τα ερωτήματα αυτά τίθενται εξίσου επιτακτικά. Οι απαντήσεις, ωστόσο, θα είναι πολύ διαφορετικές και έτσι θα αντικατοπτρίζουν όχι μόνο την ποικιλία των ερωτημάτων αλλά και την ποικιλία των οπτικών αναφορικά με το μέλλον της δημοκρατίας στη μετά την πανδημία εποχή.
