Μπλε γυναίκα
Άντγιε Ράβικ Στρούμπελ: Μπλε γυναίκα Φρανκφούρτη: εκδ. S. Fischer 2021, 432 σελίδες
Το τραυματικό γεγονός και η αδυναμία μετουσίωσής του σε γλώσσα βρίσκεται στον πυρήνα της αφήγησης στο καινούργιο μυθιστόρημα της Άντγιε Ράβικ Στρούμπελ, Mπλε γυναίκα, που τιμήθηκε πρόσφατα με το Γερμανικό Βραβείο Βιβλίου 2021. Στην περίπτωση της Αντίνα, της πρωταγωνίστριας του βιβλίου, μιας νεαρής γυναίκας που μεταναστεύει από ένα χωριό της Τσεχίας στο Βερολίνο, το τραύμα εδρεύει στον βιασμό της από έναν Γερμανό πολιτιστικό μάνατζερ κατά τη διάρκεια της πρακτικής άσκησής της στην περιοχή της Ούκερμαρκ, στο κρατίδιο του Βρανδεμβούργου. Στη Μπλε γυναίκα η πολιτική και η υπαρξιακή διάσταση του τραύματος είναι αλληλένδετες: Η συγγραφέας, συντονιζόμενη με το κίνημα MeToo, θεματοποιεί τη βία εναντίων των γυναικών, καταδεικνύοντας τους μηχανισμούς εξουσίας και επιβολής της σιωπής στα θύματα της βίας, και ταυτόχρονα αναδεικνύει τα βαθύτερα ψυχικά στρώματα της ηρωίδας της, μιας γυναίκας που μοιάζει να βρίσκεται διαρκώς σε φυγή και να μετράει κάθε φορά την απόσταση που τη χωρίζει από τον έξω κόσμο. Αλλά ο πολιτικός προβληματισμός που αναπτύσσεται στο βιβλίο επεκτείνεται πέρα από τη φεμινιστική θεματική: Ακολουθώντας τους σταθμούς της πορείας της Αντίνα σε μια αφιλόξενη Ευρώπη (από την Τσεχία στη Γερμανία και από εκεί στη Φινλανδία, όπου δουλεύει ‘μαύρα’ στο μπαρ ενός ξενοδοχείου), έρχονται στο προσκήνιο, μέσω μιας γραφής ακριβείας, οι βαθιές ταξικές ανισότητες των σύγχρονων δυτικών κοινωνιών, αλλά και το χάσμα μεταξύ δυτικής και ανατολικής Ευρώπης, η υπεροψία με την οποία αντιμετωπίζουν οι Δυτικοευρωπαίοι τους ανθρώπους των πρώην σοσιαλιστικών καθεστώτων.
Αντί για μια ευθύγραμμη εξιστόρηση των γεγονότων, η συγγραφέας επιλέγει να προωθήσει την αφήγηση μέσω αναδρομών, συνθέτοντας τα διάφορα χρονικά επίπεδα μεταξύ τους και παρακολουθώντας έτσι τη λειτουργία της μνήμης, που ανασύρει το απωθημένο και λησμονημένο. Ταυτόχρονα, σε ένα δεύτερο, παράλληλο επίπεδο αφήγησης, που διαποτίζει, με την ποιητική υγρασία του, το ψυχρό ρεύμα της κυρίως αφήγησης, παρεμβάλλονται σύντομα –και όσο προχωράει το βιβλίο, πιο εκτεταμένα– ιντερμέδια, όπου μια συγγραφέας, λογοτεχνική περσόνα της ίδιας της Στρούμπελ, αφηγείται σε πρώτο πρόσωπο τις συναντήσεις της με με τη μυστηριώδη «μπλε γυναίκα» και προβληματίζεται για τα όρια της γλώσσας, αφήνοντας να διαφανεί, πίσω από το αδρό περίγραμμα των πραγμάτων, το αμφίσημο βάθος τους.
Blaue Frau - Antje Rávik Strubel | S. Fischer Verlage
Της Μαρίνας Αγαθαγγελίδου
Η Μαρίνα Αγαθαγγελίδου γεννήθηκε το 1984 στην Αθήνα και ζει στο Βερολίνο. Σπούδασε θεατρολογία και λογοτεχνική μετάφραση στην Αθήνα και στη συνέχεια έκανε διδακτορικό στο Ινστιτούτο Θεατρολογίας του Freie Universität Berlin. Από το 2006 εργάζεται ως μεταφράστρια.
