Berlinale Blogger 2019
ΤΙ ΘΑ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΕΙ ΤΗΝ BERLINALE ΤΟΥ 2019

Εξεγέρσεις, ένα αντίο και λάμψη χρυσού… Πώς μπορείτε να έχετε άποψη για το φετινό φεστιβάλ – ακόμη και χωρίς να παραβρεθείτε.

Μια μικρή μελαγχολία θα υπάρξει πιθανότατα: Η 69η χρονιά της Berlinale είναι η τελευταία υπό την αιγίδα του Dieter Kosslick. Από το 2001 ο ευχάριστος αλλά και μετρ της αυτοπροβολής Kosslick με τη σουηβική γοητεία διευθύνει το σημαντικότερο γερμανικό φεστιβάλ κινηματογράφου. Τον Μάιο του 2019 η θητεία του θα λήξει οριστικά. Στα χρόνια αυτά ο Kosslick έκανε την Berlinale το δεύτερο παγκοσμίως μεγαλύτερο φεστιβάλ. Στη συνέχεια, και για πρώτη φορά στην ιστορία του Διεθνούς Κινηματογραφικού Φεστιβάλ του Βερολίνου, η Berlinale θα αποκτήσει μια διπλή ηγεσία: ο Carlo Chatrian, μέχρι τώρα διευθυντής του Κινηματογραφικού Φεστιβάλ του Λοκάρνο, θα γίνει ο καλλιτεχνικός διευθυντής, και η Ολλανδή Mariette Rissenbeek θα είναι η νέα διοικητική διευθύντρια.

ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ: ΤΙ ΘΑ ΦΕΡΕΙ ΤΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ

Ήδη από τα προηγούμενα χρόνια, η επικείμενη αλλαγή ηγεσίας συνοδεύτηκε από εν μέρει έντονες συζητήσεις για την ανάγκη μιας νέας αρχής σε επιμελητικό και οργανωτικό επίπεδο. Η κριτική εστιάστηκε στα εξής δύο σημεία: τις υπερβολικά πολλές κατηγορίες με ασαφές προφίλ και τη φθίνουσα ποιότητα του διαγωνιστικού τμήματος. Ειδικά σε μια εποχή αυξανόμενου ανταγωνισμού μέσω των υπηρεσιών streaming, ένα φεστιβάλ χρειάζεται ώθηση προς μια αλλαγή προοπτικής. Το ότι το Elisa y Marcela [«Ελίσα και Μαρσέλα»], η συμμετοχή της Isabel Coixet στο διαγωνιστικό τμήμα,  συγχρηματοδοτήθηκε από τη Netflix, έχει ήδη προκαλέσει ενόχληση. Θα βοηθήσει άραγε ο Carlo Chatrian ώστε να δοθεί νέα αίγλη στην Berlinale; Μέχρι στιγμής, ο συγκρατημένος στα λόγια Ιταλός δεν έχει πει λέξη για το σχεδιάζει εντός του φεστιβάλ από το 2020.


Όλα αυτά επειδή για την ώρα η διοργάνωση εξακολουθεί να ανήκει στον Kosslick: 17 ταινίες θα συναγωνιστούν τον Φεβρουάριο του 2019 για τη Χρυσή και τις Αργυρές Άρκτους. Με ένα συνδυασμό ταινιών είδους και art-house αλλά και πειραματικού αφηγηματικού κινηματογράφου, το πρόγραμμα διερευνά τα όρια ανάμεσα στην ιδιωτική σφαίρα, τον αυτοκαθορισμό, την οικογένεια και την κοινωνία.

ΝΙΚΗΤΕΣ: Η ΧΡΥΣΗ ΛΑΜΨΗ ΤΟΥ ΧΘΕΣ

Η χολιγουντιανή αίγλη των σταρ θα λάμψει μόνο φέτος στο κόκκινο χαλί, ελλείψει αμερικανικών παραγωγών. Ωστόσο, προσκλήθηκαν πολλοί σκηνοθέτες-«επισκέπτες» του φεστιβάλ, μεταξύ των οποίων και ορισμένοι που είχαν λάβει τη Χρυσή Άρκτο. Ο Zhang Yimou απέσπασε το 1988 ως πρώτος Κινέζος σκηνοθέτης το α΄ βραβείο του φεστιβάλ με το Κόκκινοι αγροί (Hóng Gāoliang) – και προκάλεσε έναν σχετικό σάλο στην πατρίδα του. Η τωρινή του ταινία Yi miao zhong («Ένα δευτερόλεπτο») πραγματεύεται τη συνάντηση ανάμεσα σε έναν φανατικό σινεφίλ και μια περιπλανώμενη γυναίκα. Ο Wang Quan’an πάλι, που ήταν ο νικητής της Berlinale το 2007 με το Ο γάμος της Τούγια (Túyǎ de hūnshì), βασίζεται και στη νέα του ταινία Öndög σε μια ερωτική ιστορία από τη Μογγολία. Το κοινωνικό πορτρέτο του Wang Xiaoshuai Di jiu tian chang (So Long, My Son)  είναι η τρίτη κινεζική παραγωγή στο διαγωνιστικό τμήμα.
Μια γερμανική συμμετοχή προέρχεται επίσης από έναν παλαιό νικητή της Χρυσής Άρκτου: 15 χρόνια μετά την απρόσμενη επιτυχία του Μαζί ποτέ (Gegen die Wand), ο Fatih Akin παρουσιάζει τη σκοτεινή ταινία τρόμου Der goldene Handschuh (The Golden Glove) για τον διαβόητο κατά συρροήν δολοφόνο του Αμβούργου Fritz Honka.
 

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ: Τι ΣΗΜΑΙΝΕΙ, ΤΕΛΙΚΑ;

Τι σημαίνει οικογένεια για το άτομο και για την κοινωνία; Αυτό το ερώτημα το φωτίζει το διαγωνιστικό τμήμα με ποικίλους τρόπους. Στη γερμανική συμμετοχή της Angela Schanelec Ich war zu Hause, aber  [I was at home, but] ένας 13χρονος εξαφανίζεται για μία εβδομάδα από το πατρικό του, χωρίς να αφήσει πίσω του κανένα ίχνος. Ο Τούρκος σκηνοθέτης Emin Alper πάλι αφηγείται στο Kız Kardeşler [A tale of three sisters] την ιστορία τριών αδελφών από την Κεντρική Ανατολία, οι οποίες στέλνονται σε ανάδοχες οικογένειες με την ελπίδα μιας καλύτερης ζωής. Στη δανέζικη ταινία της Lone Scherfig The Kindness of Strangers, που θα ανοίξει το φεστιβάλ, οι ήρωες -ανέστιοι Νεοϋορκέζοι- βρίσκουν συναισθηματικό καταφύγιο σε ένα είδος υποκατάστατης οικογένειας. Για τους Ναπολιτάνους νεαρούς στο La paranza dei bambini  (Piranhas) του Claudio Giovannesi πάλι, η συμμορία τους γίνεται ένα είδος οικογένειας. Βασισμένη σε ένα μπεστ σέλερ του Roberto Saviano, η ταινία παρακολουθεί μια ομάδα εφήβων που, υπακούοντας στις εντολές του αφεντικού τους, σπέρνουν το φόβο και τον τρόμο στην πόλη. Σημειωτέον ότι ο Saviano, ο οποίος μετά την κυκλοφορία του βασισμένου σε έρευνα για τη Μαφία μυθιστορήματος Gomorrha έχει τεθεί υπό αστυνομική προστασία, θα παραβρεθεί στο φεστιβάλ – βεβαίως, έχουν ληφθεί αυστηρά μέτρα ασφαλείας.

ΕΞΕΓΕΡΣΗ: ΓΙΑΤΙ ΤΟ #METOO ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ ΘΕΜΑ

Το ότι τις δημιουργικές θέσεις-κλειδιά στην κινηματογραφική βιομηχανία κατέχουν συνήθως άντρες αντικατοπτρίζεται και στον απολογισμό της Berlinale: Στα 68 χρόνια του φεστιβάλ μόνο έξι Χρυσές Άρκτοι δόθηκαν σε γυναίκες, με πρόσφατη εκείνη την οποία απέσπασε η Ρουμάνα Adina Pintilie για το Μην με αγγίζεις (Touch me Not). Αλλά και το 2019 λιγότερο από ένα τρίτο των ταινιών που υποβλήθηκαν στο φεστιβάλ ήταν από σκηνοθέτιδες. Η επιλογή ταινιών που έκανε η επιτροπή του φεστιβάλ, ωστόσο, βελτίωσε αισθητά τα στατιστικά στοιχεία: Επτά από τις συνολικά 17 συμμετοχές του διαγωνιστικού τμήματος είναι δημιουργίες γυναικών. Παρεμπιπτόντως, η γερμανική συμμετοχή με τίτλο Systemsprenger [System Crasher], το ντεμπούτο της Nora Fingscheidt για ένα προβληματικό παιδί, πραγματοποιήθηκε χάρη σε ένα πρόγραμμα επιδοτήσεων του τηλεοπτικού καναλιού ZDF με σκοπό την ισότητα των γυναικών στις μεγάλου μήκους ταινίες. Άρα λοιπόν, κάτι γίνεται.

ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ: ΠΩΣ ΕΝΑ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΣΤΕΛΝΕΙ ΜΗΝΥΜΑΤΑ

Ως ένα είδος απάντησης στην αξίωση της ισότητας μπορεί να διαβαστεί η φετινή Ρετροσπεκτίβα. Με σύνθημα το Selbstbestimmt. Perspektiven von Filmemacherinnen  [Αυτοκαθορισμός. Προοπτικές γυναικών δημιουργών κινηματογράφου] η κατηγορία εστιάζει στο έργο Γερμανίδων σκηνοθετριών από το 1968 έως το 1999. Κοινό θέμα στις διαφορετικές κατά τα άλλα κινηματογραφικές δημιουργίες της Jutta Brückner ή της Ula Stöckl είναι η αναζήτηση των γυναικών για έναν δικό τους ζωτικό χώρο και μια δική τους φιλμική γλώσσα. Μια γυναίκα είναι επίσης το τιμώμενο πρόσωπο του φετινού Αφιερώματος αλλά και εκείνη που θα λάβει την τιμητική Χρυσή Άρκτο. Πρόκειται για την πολυβραβευμένη ηθοποιό-ίνδαλμα Charlotte Rampling. Την 69η Berlinale θα ανοίξει μια ταινία της Lone Scherfig, ενώ η πρόεδρος της κριτικής επιτροπής –η Juliette Binoche– θα συμβάλει στη διαδικασία απόφασης για τις Άρκτους. Ένα φεστιβάλ δεν μπορεί φυσικά να εξαλείψει το σεξισμό και την άνιση μεταχείριση. Μπορεί όμως να στείλει μηνύματα. Και η τελευταία Berlinale του Kosslick κάνει ακριβώς αυτό.


ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ