Τι κοινό θα μπορούσαν να έχουν οι ταινίες «Systemsprenger» (System Crasher) και «Der Boden unter den Füßen» (The Ground Beneath My Feet);
Philipp Bühler
Είναι ένα μάλλον συνηθισμένο φεστιβαλικό φαινόμενο: Δύο ταινίες που εκ πρώτης όψεως δεν έχουν καμία σχέση μεταξύ τους αισθάνεται κανείς ότι θα μπορούσαν κάλλιστα να ανταλλάξουν τίτλους. Στη Γερμανία, ο κλάδος της ψυχολογίας εφήβων χαρακτηρίζει ανεπίσημα ένα παιδί που δεν ενσωματώνεται σε κανένα παιδαγωγικό πλαίσιο ως «Systemsprenger», το οποίο σημαίνει «αυτός που τινάζει το σύστημα στον αέρα». Στην ομώνυμη εξαιρετική ταινία της Nora Fingscheidt πρόκειται για την 9χρονη Benni, ένα γνήσιο διαβολόπαιδο. Η Benni χτυπάει, κλοτσάει, ουρλιάζει και επιπλέον την έχουν διώξει κακήν κακώς από κάθε ίδρυμα φιλοξενίας ανηλίκων και κάθε ανάδοχη οικογένεια. Η αυστριακή ταινία Der Boden unter den Füßen, που σκηνοθέτησε η Marie Kreutzer, έχει συγκριτικά μια πολύ χαλαρή υπόθεση. Στην ταινία βλέπουμε τη σύμβουλο επιχειρήσεων Lola, που φαίνεται ψύχραιμη και σαν να μην χάνει ποτέ την αυτοκυριαρχία της, να πορεύεται σταθερά στο δρόμο της επιτυχίας. Όμως, η απόπειρα αυτοκτονίας της ψυχικά ασθενούς, κρυμμένης από όλους τους ανθρώπους αδελφής της, Conny, απειλεί να τινάξει στον αέρα και το δικό της σύστημα.
ΚΑΛΟ Η ΚΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ;
Υπό μία ευρεία έννοια, στις δύο συμμετοχές του διαγωνιστικού τμήματος, το θέμα είναι η οικογένεια, θα μπορούσαμε να πούμε. Η Benni, που την έχει σημαδέψει ένα τραύμα της πρώιμης παιδικής ηλικίας, λαχταρά να γυρίσει πίσω στη μητέρα ‒ μια μητέρα που νιώθει εξαρχής ότι το μεγάλωμα του παιδιού αυτού ξεπερνά τις δυνάμεις της, όπως συμβαίνει τώρα και με την υπηρεσία ανηλίκων. Η Lola, πάλι, ανέκαθεν θεωρούσε βάρος ότι είχε την ευθύνη της απρόβλεπτης αδελφής της μετά το θάνατο των γονιών τους. Στο σημείο αυτό οι ομοιότητες ανάμεσα στις δυο ταινίες φαίνεται να τελειώνουν. Ενώ το Systemsprenger είναι ένας ύμνος στην άγρια και ακατέργαστη ενέργεια της ηρωίδας του που ταυτόχρονα πραγματικά συμπονά τους ενήλικες που έρχονται αντιμέτωποι με αυτήν, το Der Boden unter den Füßen δείχνει απλώς την ψυχρότητα ενός συστήματος που μετρά τους ανθρώπους με βάση την οικονομική τους αξία και καταστρέφει βάναυσα τις προσωπικές σχέσεις μεταξύ τους.
ΑΠΕΓΝΩΣΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΘΥΜΟΥ
Ωστόσο, σε μια εποχή όπου οι κυβερνήσεις πασχίζουν απεγνωσμένα να επιτύχουν τη διαχείριση του (δημόσιου) θυμού και έννοιες όπως η εξέγερση και το σύστημα έχουν σήμερα διαφορετική σημασία απ’ ό,τι παλαιότερα, διαφορετικός είναι και ο τρόπος που βλέπουμε κάποιες ταινίες. Και οι δύο ταινίες εκπροσωπούν ένα σχετικά νέο είδος κινηματογράφου που αντιμετωπίζει τους ανθρώπους πρωτίστως ως ασθενείς. Πώς μπορεί κανείς να τους βοηθήσει; Όταν οι άνθρωποι δεν βρίσκουν στήριγμα μέσα σε ένα σύστημα, τι αποκαλύπτει αυτό για το ίδιο το σύστημα; Οι δύο ταινίες φροντίζουν να μην προσφέρουν εύκολες ή ευχάριστες λύσεις, γεγονός όμως που μας αφήνει με μια αίσθηση απόγνωσης και που πιθανότατα μόνο σε ένα κινηματογραφικό φεστιβάλ μπορεί να λειτουργήσει. Καμιά φορά, έχει κανείς την εντύπωση ότι εδώ φτάνει στα όριά του και το σύστημα που λέγεται κινηματογράφος.
