Η ποικιλία και ο όγκος παραγωγής του κινηματογράφου στη Δημοκρατία της Βαϊμάρης εντυπωσιάζουν ακόμη και με τα σημερινά δεδομένα. Αρκετές από τις ταινίες των ετών 1918-1933 που θα προβληθούν στη Ρετροσπεκτίβα της Μπερλινάλε είναι πραγματικά διαμάντια και τα μηνύματά τους εξαιρετικά επίκαιρα.
Philipp Bühler
Το Μετρόπολις, το Νοσφεράτου, το Άνθρωποι την Κυριακή… Ο κινηματογράφος της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης έχει τον δικό του σταθερό Κανόνα. Το 90% αυτής της φιλμικής κληρονομιάς θεωρείται ούτως ή άλλως πως έχει χαθεί. Αλλά και το ποσοστό που απομένει είναι σε μεγάλο βαθμό ακόμα άγνωστο, επειδή οι σωζόμενες κόπιες είναι σε πολύ κακή κατάσταση ή δυσεύρετες. Από τη ρετροσπεκτίβα αυτή αποκλείστηκαν 100 πολύ γνωστές ταινίες, προκειμένου το βλέμμα να στραφεί σε άλλες. Αυτό μπορεί να ακούγεται σαν ξαναζεσταμένο φαγητό, στην πραγματικότητα όμως κρύβει πολλές εκπλήξεις.
ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΛΙΓΟ ΠΡΙΝ ΤΟΝ ΕΘΝΙΚΟΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ
Το
Das Abenteuer einer schönen Frau («Η Περιπέτεια μιας όμορφης γυναίκας», 1932) είναι μία από αυτές. Μια γερμανική screwball κωμωδία που γυρίστηκε πριν ακόμη από τις αμερικανικές κλασικές του είδους – ποιος να το φανταζόταν! Μια επιτυχημένη γλύπτρια αναζητά έναν μποξέρ για μοντέλο, μένει έγκυος από αυτόν χωρίς να το θέλει και αιφνιδιάζει τον ευτυχισμένο πατέρα με την απόφασή της να μεγαλώσει το παιδί μόνη της. Ένα χρόνο προτού οι εθνικοσοσιαλιστές αναλάβουν την εξουσία, κάτι τέτοιο ήταν καθαρός φεμινισμός. Ο σκηνοθέτης Hermann Kosterlitz αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη χώρα και γνώρισε μεγάλη επιτυχία στο Χόλιγουντ. Με το όνομα Henry Koster έγινε μεταξύ άλλων και ο αγαπημένος σκηνοθέτης του James Stewart.
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΡΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΒΡΑΪΚΗ ΖΩΗ
Ο Gerhard Lamprecht έμεινε γνωστός ως ο σκηνοθέτης που μετέφερε στον κινηματογράφο το βιβλίο του Erich Kästner Ο
Έμιλ και οι ντετέκτιβ (1931). Γύρισε όμως και τη δραματική βωβή ταινία με θέμα τα νόθα παιδιά και τίτλο
Die Unehelichen («Τα εξώγαμα», 1926). Οι ταινίες
Das Lied vom Leben («Το τραγούδι της ζωής», 1931, σκηνοθεσία: Alexis Granowsky) και
Sprengbagger 1010 (1929, σκηνοθεσία: Karl-Ludwig Acház-Duisberg) παρουσιάζονται επίσης στο πλαίσιο των γυρισμένων σε πραγματικούς χώρους ταινιών κοινωνικού προβληματισμού. Εάν έχουν να προσθέσουν κάτι στις γνωστές «ταινίες της εργατικής τάξης», όπως το
Kuhle Wampe ή Σε ποιον ανήκει ο κόσμος (1932, σκηνοθεσία: Slatan Dudow), μένει να το δούμε. Όπως και να ’χει, μια ταινία που ξεχωρίζει είναι σαφώς η ταινία του πρώιμου βωβού κινηματογράφου
Das alte Gesetz («Εκείνος ο πανάρχαιος νόμος», 1923) του «μάγου» του κινηματογράφου E.A. Dupont. Η ταινία –που για την ακρίβεια δεν ανήκει στη Ρετροσπεκτίβα, αλλά στις πρόσφατα αποκατεστημένες ταινίες του τμήματος «Berlinale Classics»– αφηγείται την ιστορία του γιου ενός ραβίνου από τη Γαλικία που, ενάντια στη θέληση του πατέρα του, ξεκινά μια σταδιοδρομία ηθοποιού. Το φιλμ ανήκει σε μια ολόκληρη σειρά ταινιών εκείνης της εποχής που είχαν στόχο να ευαισθητοποιήσουν την κοινή γνώμη για τα εβραϊκά ζητήματα και πραγματεύονταν τα θέματα του αντισημιτισμού και της αφομοίωσης. Αυτή η έξοχη νέα εκδοχή της ταινίας
Das alte Gesetz θα περιοδεύσει μετά το φεστιβάλ στην Ανατολική Ευρώπη, όπου θα προβληθεί μεταξύ άλλων στο Goethe-Institut του Βίλνιους.
