Ελληνογερμανικοί κινηματογραφικοί διάλογοι για το παρελθόν και το μέλλον
HISTORY PROJECTED
Προβολές της Ιστορίας
Πρόγραμμα προβολών σε συνεργασία με το Ethnofest
Σε μια σειρά κινηματογραφικών προβολών που εκτείνεται σε όλη τη διάρκεια του 2024, μικρού και μεγάλου μήκους ταινίες από την Ελλάδα και τη Γερμανία συνδυάζονται, συνδιαλέγονται και συναρμολογούν διαφορετικούς τρόπους προσέγγισης του κοινού ιστορικού παρελθόντος: Μικρό-αφηγήσεις και έκκεντρες, χαμηλόφωνες μαρτυρίες που ξετυλίγονται στον πληθυντικό αριθμό, ασκήσεις με τη μυθολογία και τις μάσκες της εθνικής ταυτότητας, παιχνίδια παζλ με ψηφίδες από το αρχείο, ηχηρές και αόρατες χειρονομίες και τεκμήρια καταργούν την απόσταση από τις πηγές και τα λογής τεκμήρια και ενθαρρύνουν απρόσμενες αναγνώσεις εκατέρωθεν των συνόρων. Ώσπου φέρνουν την ιστορία στο παρόν για να την προβάλλουν στο μέλλον, κάνοντάς την —με τη βοήθεια της κινηματογραφικής γλώσσας—αίσθηση, ένστικτο και συλλογικό βίωμα.
Επεισόδιο 4: Χτίζοντας την ιστορία
Manodopera, Λουκιανός Μοσχονάς, 2016, 30΄
(στα ελληνικά με αγγλικούς υπότιτλους)
Western [Γουέστερν], Valeska Grisebach, 2017, 121΄
(στα γερμανικά με αγγλικούς και ελληνικούς υπότιτλους)
Σχέσεις αρρενωπότητας, πάλης για επικράτηση, εξευγενισμού, μετανάστευσης, κυριαρχίας, αλληλεγγύης, κέντρου και περιφέρειας που εκτυλίσσονται σε δύο διαφορετικά σύνορα. Μια μεγάλου μήκους ταινία αποτυπώνει τη συνθήκη που διαμορφώνεται σε ένα εργοτάξιο μιας μονάδας παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος σε ένα χωριό της Βουλγαρίας πολύ κοντά στην Ελλάδα· μια μικρού μήκους «χτίζεται» στην καρδιά της Αθήνας σε μια περίεργη γκρίζα ζώνη που έχει διαμορφωθεί από την οικονομική κατάρρευση, σε ένα διαμέρισμα που αποφασίζει να ανακαινίσει ένας νεαρός Έλληνας αστός με τη βοήθεια ενός Αλβανού εργάτη. Ταινίες φτιαγμένες στην ύστερη φάση μιας παρελθούσας κρίσης – ή στην απαρχή μιας νέας που ήρθε για να μείνει.
Κάτω στο υπόγειο, ενώ περνάνε οι εποχές, ένας Αλβανός εργάτης και ένας νεαρός αστός ανακαινίζουν ένα διαμέρισμα. Πάνω στην ταράτσα, ενώ πέφτουν οι νύχτες, ο νεαρός και οι φίλοι του αναθεωρούν τον κόσμο.
Μια ομάδα Γερμανών οικοδόμων ξεκινά την κατασκευή ενός υδροηλεκτρικού σταθμού σε μια απομακρυσμένη περιοχή της Βουλγαρίας. Παρόλο που οι σχέσεις με τους κατοίκους ενός κοντινού χωριού είναι δύσκολες –και όχι μόνο λόγω των γλωσσικών εμποδίων που αρχικά είναι σχεδόν αδύνατο να ξεπεραστούν– ο Μάινχαρντ καταφέρνει να κάνει φιλίες με τους ντόπιους. Ο συνάδελφός του Βίνσεντ παρακολουθεί αυτές τις προσεγγίσεις με ζηλότυπη καχυποψία. Με το Western, η Valeska Grisebach αφηγείται την ιστορία των μεταναστών εργατών σε ξένες χώρες με τις συνθήκες αντίστροφες: οι Γερμανοί εδώ είναι ξένοι και η υπέρβαση των συνόρων δεν είναι ευκολότερη γι’ αυτούς από ό,τι για τους συναδέλφους τους που έρχονται στη Γερμανία ως ξένοι. Κάπως έτσι, μετά από δώδεκα χρόνια δημιουργικής παύσης, επιστρέφει με ένα δικό της Γουέστερν. Στον δικό της ορισμό αυτού του ανδροκρατούμενου είδους, οι καουμπόηδες είναι οι Γερμανοί υπάλληλοι μιας κατασκευαστικής εταιρείας που αναλαμβάνει έργα στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, οι «ινδιάνοι» είναι οι Βούλγαροι γηγενείς που φαντάζουν εξωτικοί –άλλοτε διασκεδαστικοί κι άλλοτε επικίνδυνοι– στα μάτια των εισβολέων, αλλά η Δύση παραμένει άγρια και σταθερά προσανατολισμένη στην «ανάπτυξη». Μέσα από τα μάτια ενός μοναχικού παρατηρητή που επιβλέπει ένα μεγάλο έργο στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα, γινόμαστε μάρτυρες μιας νέας σύγκρουσης πολιτισμών.
Ο Λουκιανός Μοσχονάς γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε στην Καλών Τεχνών στη Λυόν και στη Fresnoy στη Λιλ. Οι μικρού μήκους ταινίες του προβλήθηκαν και βραβεύτηκαν σε διεθνή φεστιβάλ, όπως στο Λοκάρνο, FID Marseille, New Directors/New Films (NY), Angers, Documenta Madrid, Janela, Olhar de Cinema, Vila do Conde, Mar de Plata. Η ταινία του Jeunes hommes à la fenêtre βραβεύτηκε στο Λοκάρνο με το βραβείο EFA καλύτερης ευρωπαϊκής ταινίας για την Ευρωπαϊκή Ακαδημία Κινηματογράφου.
H Valeska Grisebach σπούδασε φιλοσοφία και γερμανικές σπουδές στο Βερολίνο, στο Μόναχο και στη Βιέννη. Το 1993 ξεκίνησε να σπουδάζει σκηνοθεσία στη Βιεννέζικη Ακαδημία Κινηματογράφου με τους Πίτερ Πάτζακ, Βόλφγκανγκ Βολφ και Μίχαελ Χάνεκε. Η δεύτερη ταινία της, με τίτλο Longing, έκανε πρεμιέρα το 2006 στο Διαγωνιστικό της Μπερλινάλε. Η ταινία έλαβε πολλά βραβεία, μεταξύ άλλων και το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής στο Μπουένος Άιρες και το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής στο Φεστιβάλ της Βαρσοβίας.
