Klimaatverandering
co2-compensatie – en alles is weer goed?
Aanbiedingen voor CO2-compensatie beloven de door individuen veroorzaakte uitstoot – bijvoorbeeld bij vliegreizen – met donaties aan klimaatprojecten te compenseren. Maar sussen we daarmee niet alleen ons slechte geweten?
Von Johannes Zeller
Iedereen heeft de mond vol van klimaatverandering: niet alleen regeringen worden tijdens klimaatprotesten opgeroepen om in actie te komen, maar als het aan klimaatbeschermers ligt, moeten we ook allemaal ons steentje bijdragen. Onze huidige leefstijl – die onder meer leidt tot een groei van digitalisering en vliegreizen – vormt een belasting voor het milieu. Maar betekent dit dat we maar helemaal moeten afzien van vliegreizen?
Enkele bedrijven bieden een alternatief aan: CO2-compensatie. Wie als klimaatbewuste persoon af en toe in een vliegtuig wil stappen, kan dat zo tenminste compenseren. Het principe is simpel: je berekent de CO2-uitstoot van een vliegreis en doneert een dienovereenkomstig bedrag aan projecten voor klimaatbescherming die CO2 besparen. Die gift wordt vervolgens gebruikt om bomen te planten en windmolens te bouwen. De door de reis veroorzaakte milieuschade moet zo worden gecompenseerd.
CO2-COMPENSATIE VOOR REIZEN
De niet-gouvernementele organisatie (ngo) atmosfair is, afgemeten aan het jaarlijks ingezamelde geldbedrag, de grootste aanbieder van CO2-compensatie in Duitsland. Particulieren en bedrijven kunnen op de website berekenen hoeveel CO2 ze door hun komende vliegreis of cruise zullen uitstoten en op basis daarvan een passend bedrag doneren. Een vlucht van Berlijn naar New York bijvoorbeeld veroorzaakt volgens atmosfair een CO2-uitstoot van meer dan 1,2 ton per economy-passagier, waarvoor de ngo een compensatie van 30 euro voorstelt. Deze kan via de website worden betaald en indien gewenst een specifiek project ten goede komen.
Bijna 6 miljoen euro zijn zo in 2017 onder andere besteed aan waterkrachtprojecten in Honduras, efficiënte kooktoestellen in India en drinkwaterzuiveringsinstallaties op zonne-energie in Egypte.
Volgens gegevens van atmosfair wordt op dit moment weliswaar minder dan één procent van alle vluchten in Duitsland gecompenseerd, maar CO2-compensatie vertoont wel een stijgende lijn en ook steeds meer bedrijven ontdekken deze mogelijkheid: zo is het aantal vluchten dat bij atmosfair wordt gecompenseerd tussen 2017 en 2018 met 50 procent gestegen en ook andere aanbieders maken melding van een stijgende vraag.
-
Bomen planten als cadeau
Op de website van Primaklima e.V. kunnen gebruikers hun ecologische voetafdruk berekenen en een aanbevolen bedrag doneren aan projecten voor klimaatbescherming. Daarnaast biedt Primaklima de mogelijkheid om andere mensen bomen cadeau te doen. Zo kan al voor vijf euro een nieuwe boom in Saksen worden geplant en in Nicaragua kost een nieuw aangeplante boom drie euro. De ontvanger krijgt een certificaat met de locatie en het aantal bomen dat uit zijn naam groeit en CO2 in zuurstof omzet. -
De zoekmachine die bomen plant
Ecosia is een CO2-positieve zoekmachine. Het in Berlijn opgerichte bedrijf gebruikt de winst uit reclame en partnerprogramma’s om bomen te planten. Volgens gegevens van Ecosia GmbH wordt gemiddeld voor elke 45 zoekopdrachten een nieuwe boom geplant. Sinds 2009 zouden hierdoor bijna 60 miljoen bomen zijn aangeplant, hoofdzakelijk in Zuid- en Midden-Amerika, Afrika en Zuidoost-Azië. Ecosia is nu ook beschikbaar als add-on voor Firefox en Chrome. -
Vliegen met een zuiver geweten
De ngo atmosfair heeft zich ten doel gesteld om de door reizen veroorzaakte ecologische belasting te compenseren. Particulieren en bedrijven kunnen op de website de CO2-belasting van hun reis berekenen. Op basis daarvan kan een aanbevolen bedrag aan projecten voor klimaatbescherming worden gedoneerd. Volgens het bedrijf is op deze manier in 2017 bijna 7 miljoen euro voor klimaatbescherming ingezameld. -
CO2-compensatie ook in het wegverkeer
Natuurlijk wordt het milieu niet alleen belast door vliegtuigen, maar ook door andere voertuigen. De start-up ReGreen uit Wenen biedt daarom CO2-compensatie voor automobilisten en motorrijders aan. Op de website kan de uitstoot worden berekend aan de hand van het type voertuig en de jaarlijks gereden kilometers. Een zuinige benzineauto die per jaar 10.000 kilometer rijdt, zorgt volgens ReGreen voor een CO2-uitstoot van 1,95 ton. Voor een krachtige dieselmotor is dat 3,10 ton. Tot nu toe heeft het bedrijf volgens eigen opgave meer dan 18 miljoen gereden kilometers gecompenseerd. -
Kent u uw ecologische voetafdruk?
Met de door het Duitse Milieuagentschap (UBA) en het initiatief KlimaAktiv ontwikkelde CO2-calculator kan iedereen zijn persoonlijke CO2-voetafdruk berekenen. Op basis daarvan wordt vervolgens een CO2-scenario gestart. Het kan daarbij gaan om goede voornemens voor de toekomst zoals het verlagen van de temperatuur in de huiskamer met één graad of het overstappen op een milieuvriendelijk voertuig. Tot slot visualiseert de calculator de effecten van het persoonlijke klimaatplan voor de komende 30 jaar. Hoeveel wijkt uw leefstijl af van de klimaatdoelstelling om de broeikasgassen in Duitsland tot 2050 met 95% te verminderen? -
CO2-compensatie als christelijke missie
Klima-Kollekte is het CO2-compensatiefonds van de christelijke kerken. Sinds 2011 biedt het bedrijven en particulieren de mogelijkheid om CO2-uitstoot te compenseren door te doneren aan projecten voor klimaatbescherming in ontwikkelingslanden. In de vijf jaar sinds de oprichting van het fonds zijn al 56.750 ton CO2 gecompenseerd. Het aanbod geldt ook voor mensen die geen lid zijn van een christelijke kerk.
HERBEBOSSING IN RUIL VOOR ONLINE-ZOEKOPDRACHTEN
Ook op het gebied van digitalisering – in het bijzonder het zoeken op internet – zijn er aanbieders die compensatie beloven. Niet alleen elektronische apparaten zoals smartphones, laptops en mobiele telefoons gebruiken immers energie, maar ook de servers, netwerken en routers op de achtergrond – en belasten zo het milieu. Sinds 2015 visualiseert kunstenares Joana Moll met het project CO2GLE de CO2-uitstoot van zoekopdrachten op Google. Volgens haar berekeningen komt er per zoekopdracht ca. 10 gram CO2 vrij in de atmosfeer.
Het bedrijf Ecosia uit Berlijn heeft een zoekmachine met een ecologische doelstelling ontwikkeld. De winst wordt gebruikt om bomen te planten waar ze volgens de oprichters het hardst nodig zijn – dat wil zeggen vooral rond de evenaar, waar zich de grootste regenwouden bevinden. In tien jaar tijd zijn zo bijna 60 miljoen bomen geplant. Volgens gegevens van het bedrijf komt er voor elke 45 zoekopdrachten een nieuwe boom bij.
Natuurlijk bindt een nieuw geplante boom niet direct grote hoeveelheden CO2, maar de hoeveelheid stijgt naarmate de boom groeit. Over een periode van 80 jaar bindt een boom ca. 12,5 kilo CO2 per jaar, aldus Daniel Klein van het Wald-Zentrum van de universiteit van Münster. De 45 zoekopdrachten veroorzaken volgens Molls berekening echter minder dan een halve kilo CO2, wat Ecosia geen CO2-neutraal, maar zelfs een CO2-positief project maakt.
COMPENSATIE CREËERT BEWUSTZIJN
Met een marktaandeel van een fractie van een procent (de Neue Zürcher Zeitung noemt 0,22 procent) is Ecosia bij lange niet in staat Google als marktleider te verdringen. Ook CO2-compensatie voor vluchten is een allesbehalve massaal fenomeen. Critici stellen sowieso dat de mensheid zich beter kan richten op het verminderen dan op het compenseren van de CO2-uitstoot.
Daarmee zijn in principe ook de aanbieders van compensatie zelf het eens: “Compensatie is steeds slechts de op twee na beste optie – na vermijden en verminderen”, aldus Dietrich Brockhagen, directeur van atmosfair, tegen Deutsche Welle. Maar projecten voor compensatie en bebossing maken ons in ieder geval wel meer bewust van onze persoonlijke ecologische voetafdruk. En het effect is niet helemaal te verwaarlozen: Als evenveel mensen met Ecosia zouden zoeken als met Google en er een navenant aantal bomen zou worden aangeplant, dan kunnen de nieuw aangeplante bomen al gauw 15 procent van de door de mens veroorzaakte broeikasgassen binden – zo rekent althans het bedrijf zelf ons voor.