Het generatievraagstuk
Over boomerposts en het einde van de wereld

Tijdens het schrijven van de laatste bijdragen kreeg ik zin om het eens te hebben over het verband tussen enerzijds de beweging voor klimaatrechtvaardigheid en anderzijds de generatiekloof. Bij deze! De afbeeldingen hebben er op zich niets mee te maken, maar het is best grappig als je ze via Whatsapp naar je ooms en tantes stuurt, die jou bij elke feestdag een glitter-GIF voorschotelen.
Misschien krijgen ook zij op die manier een beetje ‘climate anxiety’, want per slot van rekening geldt: gedeelde angst is halve angst.

Von Gabriele Magro

Oh wat haatten wij elkaar!

Goeiemorgeeeeen!
In een Exxon-studie uit 1979 staat te lezen dat het verbranden van fossiele brandstoffen “in de komende decennia dramatische gevolgen voor het milieu zal hebben”. “Het is een groot en urgent probleem”, zo luidt de conclusie. Maar in plaats van aandacht te hebben voor de resultaten van het onderzoek dat ze zelf hadden gefinancierd, werkten de grote oliemaatschappijen samen om de bevindingen te verdoezelen en een tegenverhaal te fabriceren waarmee ze de groeiende wetenschappelijke consensus over de klimaatverandering konden ondermijnen. (Chris McGreal, The Guardian, 30 juni 2021) | © Goethe-Institut Italien | Grafik: Gabriele Magro Gezegend zij de man of vrouw die jaren geleden ergens op het internet voor het eerst “O.K., boomer” zei. De golf heeft inmiddels ook Italië bereikt, en voor diegenen die de afgelopen twee jaar niet op planeet aarde hebben doorgebracht (gelukzakken!), vat een artikel in de krant Il Sole 24 Ore het concept als volgt samen: Zoals ik al zei: gezegend zij de eerste “O.K., boomer”, want de explosieve verspreiding van die meme heeft een generatieconflict zichtbaar gemaakt dat eerder al duidelijk te merken was, maar waar nog geen woorden voor waren. Die woorden zijn er nu wel, en nu kunnen we nadenken over de enorme betekenis van het generatieconflict voor de klimaatbeweging.

Boomers en doomers

Om over na te denken
De Wereldklimaatraad IPCC stelt in zijn rapport van 2021: “Als onze productiesystemen blijven steunen op een intensief gebruik van fossiele brandstoffen, zou de temperatuur op aarde tegen het einde van deze eeuw met 3,3 tot 5,7 graden Celsius (5,9 tot 10,3 graden Fahrenheit) kunnen stijgen in vergelijking met de periode vóór de industrialisering.” Ter vergelijking: over een tijdspanne van meer dan 3 miljoen jaar is de aarde niet meer dan 2,5 graden Celsius (4,5 graden Fahrenheit) warmer geworden. De gevolgen zouden zo rampzalig zijn dat we ze ons nauwelijks kunnen voorstellen. | © Goethe-Institut Italien | Grafiek: Gabriele Magro zo schrijft Luca Sandrini in The Bottom Up. Dat zou inderdaad gemakkelijk zijn, maar de realiteit is anders. Een studie uit 2019 geeft te kennen dat jongere generaties minder maatschappelijk betrokken zijn, ook als het om milieukwesties gaat. Het is geen geheim dat de zoomers en millennials, die door de parlementaire politiek vaak over het hoofd worden gezien, cynischer en meer gedesillusioneerd zijn dan hun ouders. Vaak gedragen ze zich als doomers, die het gevoel hebben dat zij niet over de nodige macht beschikken om maatschappelijk iets te kunnen veranderen. Een begrijpelijke, maar ook behoorlijk contraproductieve houding.

It’s a boomer world, baby

Het verlies aan biodiversiteit is een van de ernstigste milieuproblemen die door de mens zijn veroorzaakt. “Van de 177 zoogdieren waarover we gedetailleerde gegevens hebben, heeft 100% minstens zowat een derde (30%) van hun verspreidingsgebied verloren. Bij meer dan 40% van de soorten is de populatie sterk achteruitgegaan (afname van het verspreidingsgebied met 80% of meer)”. | © Goethe-Institut Italien | Grafiek: Gabriele Magro Ja, de babyboomers zijn de generatie met de hoogste CO2-uitstoot. En ja, zij zijn het ook die decennialang de waarschuwingen van de wetenschappers over het veranderende klimaat in de wind hebben geslagen. Maar tegelijk zijn zij ook de generatie met de sterkste koopkracht, en uit een GWI-studie blijkt dat zij best bereid zijn meer geld uit te geven om hun gewoonten te veranderen en duurzamere producten te consumeren. Welnu, als wij willen strijden voor ethische consumptie (een buitengewoon moeilijke onderneming, waarvan niet duidelijk is welk nut ze überhaupt zal hebben), moeten wij beseffen dat we die strijd niet kunnen winnen zonder de babyboomers en dat wij hen moeten bekeren. Anderzijds – en ook dat is zonneklaar - zijn zij ook de generatie met de meeste politieke macht. Uit de gegevens van het Pew Research Center blijkt duidelijk dat de boomers wel degelijk oren hebben naar de eisen van de milieubewegingen (de enquête is zeer goed georganiseerd en werkt met actuele gegevens, ga maar eens kijken).

Kortom, de tijd is rijp, en of we het nu leuk vinden of niet, als we onze samenleving en haar productiesystemen actief willen veranderen, zullen we hoe dan ook tot een constructieve dialoog tussen de generaties moeten komen. Het is dus aan ons om duidelijke taal te spreken over klimaatrechtvaardigheid, klimaattransitie  en postkapitalisme. Het is aan ons om tijdens het kerstdiner met de ooms en tantes geduldig te zijn.