Praktische tip
Leerscenario's ter ondersteuning van toekomstgerichte DaF-didactiek

Veel studenten, en hopelijk ook veel docenten, zullen 88/100 een goed resultaat noemen. Het internationale team achter het Erasmus+ project " Leerscenario's ter ondersteuning van integratief taal- en cultuuronderwijs voor heterogene schoolklassen" is bijzonder trots op de "Best Practice" beoordeling van de EU-jury voor een website met tientallen spannende materialen voor moderne DaF en DaZ lessen op lagere en middelbare scholen: https://lernszenarien.eu.
 

Von Tom Smits

Een partnerschap van projectleden en praktijkmensen, bestaande uit academici, lerarenopleiders en leerkrachten voor Duits (DaF en DaZ), heeft met succes een kader gecreëerd voor de implementatie van leerscenario's in scholen en lerarenopleidingen. De projectpartners op universiteiten en scholen in België, Italië, Polen en Zweden hebben drie jaar intensief samengewerkt om de werkpakketten en projectresultaten te realiseren.

Een breed project

Dit project, dat kortweg E-LearnScene werd gedoopt, gaat dan ook over veel meer dan alleen de website. Over het geheel genomen slaagde het project erin vijf vastgestelde doelen te bereiken:

1. validatie van de specifieke behoeften van de doelgroepen (leerlingen, leerkrachten, enz.) in termen van relevante onderwerpen en formats voor de leerscenario's.
2. het creëren van een uitgebreid corpus van 50 DaF/DaZ-leerscenario's voor gebruik in basisscholen en middelbare scholen. Leerlingen krijgen bijvoorbeeld een reeks taken aangeboden over een kernthema zoals online veiligheid (het maken van een animatiefilm om klasgenoten bewust te maken, het uitwerken van de gevolgen van cyberpesten door middel van een flyer, etc.), waarmee ze op basis van hun eigen interesses aan (specialistische) inhoud kunnen werken en zo hun taalvaardigheid kunnen verbeteren.
3. wetenschappelijk onderbouwde interne projectevaluatie volgens het MACS-model om de erkenning, d.w.z. implementatie en verspreiding, van de projectresultaten te waarborgen. MACS staat voor Motiveren, Activeren, Coachen en Structureren en omvat dus alle aspecten van kwalitatief en effectief lesgeven (Smits et al. 2023).
4. ontwerp en uitvoering van een internationaal trainingsprogramma.
5. creatie van een online platform met (instructies voor) leerscenario's en een internetforum voor gebruikers.

Diversiteit als positieve factor in het leerproces

De Europese beoordelaars waren vooral te spreken over het overkoepelende doel van het project, namelijk het bevorderen en ondersteunen van een alomvattende en innovatieve didactische benadering van het onderwijzen en leren van Duits als vreemde en tweede taal, die positief gebruik maakt van de diversiteit van steeds meertaliger en diverser wordende klaslokalen, synergieën creëert met onderzoek en samenwerkingsactiviteiten en nieuwe technologieën bevordert als broedplaatsen voor verbeteringen in taal- en cultuurpedagogie.

Holistisch leren van talen

Het onderzoeks- en ontwikkelingsproject, dat liep van 2020 tot 2023, werd gerechtvaardigd door het gemeenschappelijk Europees Referentiekader voor Talen (ERK) en de daarop gebaseerde schoolcurricula voor vreemde talen, die het belang van een holistische benadering van het leren en onderwijzen van talen benadrukken. Docenten moeten recht doen aan de complexiteit van individuele leerlingen en dus aan de heterogeniteit in de klassen en ook de verwerving van interdisciplinaire vaardigheden bevorderen, wat heeft geleid tot een uitbreiding van de leerdoelen in het vreemdetalenonderwijs die verder gaan dan taalkundig gedrag. Actiegerichtheid speelt hier een belangrijke rol. Scenario-didactiek, die wordt beschouwd als een bijzonder leeractieve en actiegerichte methode, heeft zijn weg al gevonden naar de lessen beroepsintegratie en beroepsvoorbereiding en naar Duits als tweede taal. Het brede scala aan werkvormen, hulpmiddelen, media enz. stelt alle leerlingen in staat om op een aangepaste manier toegang te krijgen tot het kernthema.

© Tom F. H. Smits Motiverend Materiaal

Als onderdeel van het EU-project ontwierpen, testten en evalueerden een tiental gespecialiseerde didactische experts en bijna evenveel leerkrachten voor Duits leerscenario's voor Duits als vreemde en tweede taal in het basis- en secundair onderwijs. Door middel van trainingsevenementen in de deelnemende landen, academische en praktijkgerichte publicaties en het online bronnenplatform heeft het project kennis en vaardigheden overgedragen aan leraren in het basis- en voortgezet onderwijs. Het project voorziet leraren in het basis- en voortgezet onderwijs van motiverend en doelgroep-specifiek lesmateriaal (op alle ERK-niveaus en voor individuele lessen en lessenseries), biedt leerlingen in het basis- en voortgezet onderwijs activerende en differentiërende leermogelijkheden (al dan niet met gebruik van moderne technieken en media), en voorziet leraren in opleiding en lerarenopleiders van stapsgewijze leerscenario's (met materialen en didactische tips).

Literatuur

Smits, Tom F.H., Suñer, Ferran & Hageman, Gorik (2023): Das MACS-Modell für Lernszenarien im schulischen DaF- und akademischen Didaktikunterricht. In Demmig, S. et al. (Hgg.), IDT 2022: mit.sprache.teil.haben Band 4: Beiträge zur Methodik und Didaktik Deutsch als Fremd*Zweitsprache, S. 91-96. Berlin: Erich Schmidt Verlag.