Ουτοπία στην πόλη μου
ΕNOTHTA 5

ΟΔΗΓΙΕΣ

Σε αυτή την ενότητα οι συμμετέχοντες θα ασχοληθούν με τις κοινωνικοπολιτικές πτυχές του Bauhaus και με το πνεύμα της ουτοπίας. Τι εμπεριείχε η ιδέα του «Νέου Ανθρώπου»; Πώς εκδηλωνόταν η ουτοπική βούληση των εκπροσώπων του κινήματος να διαμορφώσουν αισθητικά διαδικασίες της ζωής και άρα την κοινωνία στο σύνολό της; Έπειτα από μία κατάταξη στη σύγχρονη ιστορία, οι συμμετέχοντες θα εξετάσουν κριτικά μεμονωμένα παραδείγματα υλοποιημένων εγχειρημάτων ανέγερσης κατοικιών και οικισμών. Ποιοι στόχοι, ποιες ιδέες και ποιες ουτοπίες μπόρεσαν να γίνουν πραγματικότητα; Ποιες παρέμειναν ουτοπίες και απέτυχαν στην υλοποίησή τους; Μετά την εισαγωγή στη θεματολογία, οι συμμετέχοντες θα λάβουν οδηγίες ώστε να μεταφέρουν τις ιδέες του βελτιστοποιημένου χώρου κατοικίας και διαβίωσης στη σημερινή καθημερινότητα και τη δική τους πόλη. Τι θέλω να αλλάξω στην πόλη μου, στο περιβάλλον μου; Τι μπορώ να αλλάξω εγώ μέσω της διαμόρφωσης του περιβάλλοντός μου; Πώς επιδρούν τα χρώματα, η φόρμα και το υλικό; Τι διαθέσεις δημιουργούν;
 
Βήμα 1: Αρχικά, θα γίνει στους συμμετέχοντες μια εισαγωγή στην ίδρυση του Bauhaus, μια κατάταξη στη σύγχρονη εποχή, θα παρουσιαστούν οι συνέπειες του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, καθώς και οι αξιώσεις του Βάλτερ Γκρόπιους όσον αφορά την εκπαίδευση.
 
Βήμα 2: Στη συνέχεια, θα φωτίσουμε κριτικά την έννοια του «Νέου Ανθρώπου», θα εξηγήσουμε τους στόχους και τις αρχές της πειραματικής εκπαίδευσης στη Σχολή Bauhaus και θα εξετάσουμε συγκεκριμένα παραδείγματα (τα καθίσματα του Μαρσέλ Μπρόιερ, τους οικισμούς του Βάλτερ Γκρόπιους). Εκπληρώνουν τα αντικείμενα και τα κτίρια τις ιδέες της ουτοπίας του Νέου Ανθρώπου;
 
Βήμα 3: Στο βήμα αυτό, θα ζητηθεί από τους συμμετέχοντες να εξετάσουν σε μικρές ομάδες το καθημερινό τους περιβάλλον και να βρουν συγκεκριμένα μέρη ή χώρους που θα σχεδίαζαν διαφορετικά προκειμένου να κάνουν πραγματικότητα την ιδανική διαβίωση έτσι όπως τη φαντάζονται οι ίδιοι. Αυτό μπορεί να είναι ένας δημόσιος χώρος, το σχολικό προαύλιο, ένα μέρος στη γειτονιά τους, η κοινόχρηστη αυλή της πολυκατοικίας τους, ένα γήπεδο, μια παιδική χαρά ή και ένας συγκεκριμένος χώρος κατοικίας ή η σχολική τάξη.
 
Βήμα 4: Αφού βρεθεί ένα παράδειγμα, οι συμμετέχοντες θα φτιάξουν ένα χάρτη εγκεφάλου (mind map). Κάθε ομάδα θα πάρει ένα μεγάλο κομμάτι χαρτί για χαρτοπίνακα (flipchart) και μερικές στρογγυλές χρωματιστές κάρτες ή post-it, για να φτιάξει το χάρτη εγκεφάλου. Πρώτα απ’ όλα, πρέπει να δοθεί μια ονομασία στο μέρος, που θα γραφτεί σε μια χρωματιστή κάρτα και θα κολληθεί στο κέντρο του χαρτιού.
 
Βήμα 5: Έπειτα, σε μικρότερες κάρτες ή post-it θα σημειωθούν πτυχές που θα ήταν σημαντικές, ώστε να περιγραφεί η ιδανική κατάσταση. Μπορεί να είναι μεμονωμένες έννοιες και λέξεις-κλειδιά ή πλήρως διατυπωμένες περιγραφές. Στο βήμα αυτό θα πρέπει να σημειωθούν αρχικά εντελώς ελεύθερα και χωρίς περιορισμούς όλες οι ιδέες και τα όνειρα που θα μπορούσαν, στην ιδανική περίπτωση, να πραγματοποιηθούν σε αυτό το μέρος. Πτυχές που αφορούν την κοινωνία, την κοινότητα και την οικολογία πρέπει να ληφθούν εξίσου υπόψη όπως και τα πολύ προσωπικά ενδιαφέροντα. Δεν έχει σημασία, σε αυτό το στάδιο, αν οι ιδέες θα παραμείνουν στη σφαίρα της ουτοπίας ή αν μπορούν να γίνουν πραγματικότητα. Οι κάρτες θα κολληθούν κυκλικά γύρω από την ονομασία του μέρους και θα συνδεθούν με αυτήν με γραμμές.
 
Βήμα 6: Οι συμμετέχοντες θα κοιτάξουν στη συνέχεια το χάρτη εγκεφάλου που έφτιαξαν. Ποια συναισθήματα συνδέουν με αυτό το ουτοπικό μέρος; Ποια χρώματα και εικόνες τούς έρχονται στο νου; Πώς θέλουν να το διαμορφώσουν;
 
Βήμα 7: Για να εκφράσουν τις ιδέες τους, οι συμμετέχοντες στο βήμα αυτό θα φτιάξουν το δικό τους κολλάζ έμπνευσης (mood board). Εδώ μπορούν να χρησιμοποιήσουν διάφορα υλικά και χρώματα που θα τα συνθέσουν με σκίτσα, λέξεις-κλειδιά ή κομμένες εικόνες και λεπτομέρειες από περιοδικά σε ένα κολλάζ. Τα υλικά θα τα «νιώσουν», θα τα ψηλαφίσουν και θα εξετάσουν την επίδρασή τους προτού τα επιλέξουν και τα συνδυάσουν με τα χρώματα.
 
Βήμα 8: Οι έτοιμοι χάρτες εγκεφάλου και τα κολλάζ έμπνευσης θα αναρτηθούν στην τάξη ή στο χώρο του εργαστηρίου και οι συμμετέχοντες θα παρουσιάσουν τις ιδέες τους στην ομάδα. Τι προδίδουν τα χρώματα, τα υλικά, οι εικόνες και οι περιγραφές;
 
Προαιρετικά: Βήμα 9: Σε ένα τελευταίο βήμα, οι ιδέες θα μπορούσαν να ελεγχθούν ως προς την υλοποίησή τους. Ποιες πτυχές μπορούν όντως να γίνουν πραγματικότητα; Τι θα έπρεπε να γίνει συγκεκριμένα, ώστε να επιτευχθεί αυτό; Ποια είναι τα πιθανά προβλήματα; Πώς μπορώ να τα επιλύσω; Ποιο σύνολο κανόνων θα ήταν απαραίτητο για να λειτουργήσει ο χώρος αυτός στην καθημερινότητα; Ποιο θα ήταν το επόμενο, συγκεκριμένο βήμα; Σε ποιον μπορώ να απευθυνθώ για να παρουσιάσω τις ιδέες μου;