Καρτ ποστάλ και αφίσες
ΕNOTHTA 09

Ο αρχιτέκτονας Βάλτερ Γκρόπιους ίδρυσε το 1919 τη Σχολή Bauhaus με την αξίωση να συνενώσει την τέχνη με τις εφαρμοσμένες τέχνες. Στόχος της σχολής ήταν να εκπαιδεύσει έναν νέο τύπο καλλιτέχνη, που θα συνδύαζε στο πεδίο του βιομηχανικού σχεδίου και της αρχιτεκτονικής προϊόντα κατάλληλα για τη βιομηχανική μαζική παραγωγή. Η Σχολή προέβαλλε την ιδέα να διαμορφώσει διαδικασίες της ζωής και, κατ’ επέκταση, την κοινωνία συνολικά, εστιάζοντας στη δημιουργία καθολικών έργων τέχνης μέσα από την ομαδική εργασία στο πλαίσιο μιας κοινότητας. Ταυτοχρόνως, καθοριστικές συνιστώσες του παιδαγωγικού προσανατολισμού ήταν η διεπιστημονική προσέγγιση και ο πειραματισμός.
 
Η τυπογραφία διαδραμάτιζε αρχικά στη Σχολή Bauhaus της Βαϊμάρης έναν υποδεέστερο ρόλο, παρόλο που στο μάθημα με τίτλο «Θεωρία της τυπογραφίας» πειραματίζονταν ήδη με γεωμετρικά κατασκευασμένες γραμματοσειρές. Η θέση της τυπογραφίας στο πρόγραμμα διδασκαλίας του Bauhaus άλλαξε μόλις το 1923 , όταν ως διάδοχος του Γιοχάννες Ίττεν διορίστηκε ο Λάζλο Μοχόλυ-Νάγκυ, αναλαμβάνοντας τη διεύθυνση του προκαταρκτικού κύκλου. Για την Έκθεση Bauhaus του 1923, ιδρύθηκε ένα «εργαστήριο διαφήμισης» υπό τη διεύθυνση του Βασίλι Καντίνσκι, όπου άρχισε μια έντονη ενασχόληση με την τυπογραφία, η οποία αργότερα αποτέλεσε σημαντικό μέρος του προγράμματος σπουδών της Σχολής.
 
Τον Ιούνιο του 1922 η κυβέρνηση της Θουριγγίας πίεσε τους εκπροσώπους της Σχολής να εκθέσουν την ως τότε δουλειά που είχε γίνει στο Bauhaus σε μια διοργάνωση που έμοιαζε με επίδειξη επιδόσεων. Ναι μεν η ίδια η Σχολή θεωρούσε τη στιγμή πρόωρη, ωστόσο ο Βάλτερ Γκρόπιους έστρεψε όλες τις δυνάμεις της Σχολής προς το στόχο αυτής της πρώτης έκθεσης: στα εργαστήρια έπρεπε να δουλεύουν περισσότερες ώρες απ’ ό,τι συνήθως και δεν έγιναν δεκτοί νέοι φοιτητές για το θερινό εξάμηνο. Ταυτοχρόνως, το συμβούλιο των Δασκάλων αποφάσισε να παρουσιάσει, με αφορμή την έκθεση, μια πλήρως εξοπλισμένη πρότυπη κατοικία. Ο Γκέοργκ Μούχε κέρδισε το διαγωνισμό με το σχέδιό του για το «Σπίτι στο Χορν», το οποίο ανέλαβε να κτίσει το αρχιτεκτονικό γραφείο του Γκρόπιους, ενώ ο εξοπλισμός του ήταν αποτέλεσμα της σύμπραξης όλων των εργαστηρίων του Bauhaus. Το Σπίτι στο Χορν ήταν το πρώτο υλοποιημένο παράδειγμα του νέου τύπου κατοικίας στη Γερμανία.
 
Στο προοίμιο της έκθεσης, που διήρκεσε από τις 15 Αυγούστου ως τις 30 Σεπτεμβρίου του 1923, διοργανώθηκε η Εβδομάδα του Bauhaus, που βρήκε μεγάλη απήχηση στο κοινό και στον Τύπο. Ο Γκρόπιους άνοιξε την έκθεση με τη διάλεξή του που έφερε τον τίτλο Τέχνη και τεχνολογία – μια νέα ενότητα. Ακολούθησαν διαλέξεις του Καντίνσκι για τη «Συνθετική τέχνη» και του Ολλανδού αρχιτέκτονα Ουντ περί της εξέλιξης της μοντέρνας οικοδομικής τέχνης των Κάτω Χωρών. Στην έκθεση αυτή έκαναν πρεμιέρα τα Μαρίενλιντερ του Πάουλ Χίντεμιτ και παρουσιάστηκαν έργα των Μπουσόνι, Κρένεκ και Στραβίνσκι. Το Μηχανικό Μπαλέτο του Κουρτ Σμιτ και οι Αντανακλώμενες Συνθέσεις Χρωματιστού Φωτός του Χίρσφελντ-Μακ παρουσιάστηκαν από σπουδαστές του Bauhaus. Κορύφωση των εκδηλώσεων αυτών αποτέλεσε το Τριαδικό Μπαλέτο του Όσκαρ Σλέμμερ. Επίσης, έργα των Δασκάλων και των σπουδαστών παρουσιάστηκαν στο Μουσείο της Βαϊμάρης όπως και στα κτίρια της Σχολής, ενώ ανοιχτό στους επισκέπτες της έκθεσης ήταν και το διευθυντικό γραφείο του Γκρόπιους με τη νέα του διαρρύθμιση.
 
Την έκθεση συνόδευσε η έκδοση του Μανιφέστου με τίτλο ΤΟ ΚΡΑΤΙΚΟ BAUHAUS ΣΤΗ ΒΑΪΜΑΡΗ 1919-1923, σε 2.600 αντίτυπα, 2.000 στα γερμανικά, 300 στα αγγλικά και 300 στα ρωσικά. Την έκδοση είχε σχεδιάσει ο Χέρμπερτ Μπάγιερ.
 
Στο πλαίσιο της Έκθεσης Bauhaus, ο Γκρόπιους σχεδίασε επίσης μια Διεθνή Έκθεση Αρχιτεκτονικής, μέσω της οποίας ήθελε να προβάλει τη γραμμή μιας λειτουργικής και δυναμικής αρχιτεκτονικής. Επρόκειτο για την πρώτη παρουσίαση μοντέρνας αρχιτεκτονικής τη δεκαετία του 1920.
 
Η έκθεση και οι εορτασμοί έτυχαν ενθουσιώδους υποδοχής από το κοινό και τον Τύπο. Παρ’ όλα αυτά, η Σχολή Bauhaus δεν έμελλε να παραμείνει στη Βαϊμάρη. Την περίοδο της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, οι καθηγητές, οι φοιτητές και οι θαυμαστές του Bauhaus θεωρούνταν «αριστεροί» και «διεθνιστές». Οι δεξιές πολιτικές παρατάξεις απέρριψαν εξ αρχής το Bauhaus. Όταν, τον Φεβρουάριο του 1924, άλλαξαν οι συσχετισμοί δυνάμεων στην πολιτική μετά τις εκλογές στο ομόσπονδο κρατίδιο της Θουριγγίας, η κυβέρνηση του κρατιδίου προέβη σε περικοπές των κονδυλίων του Bauhaus κατά 50%. Λόγω των οικονομικών και πολιτικών πιέσεων που ασκούσε στη Σχολή η κυβέρνηση της Θουριγγίας, το συμβούλιο των Δασκάλων αποφάσισε το 1925 τη μεταφορά του Bauhaus στο Ντέσσαου.

Droste, Magdalena, Bauhaus : 1919 – 1933, Bauhaus-Archiv,
ISBN: 3822876011, εκδόσεις Taschen, 256 σελ., έτος έκδοσης:
1998
(η αφίσα του Γιόοστ Σμιτ στη σελίδα 107)
Στη Βιβλιοθήκη του Goethe-Institut Athen

Πληροφορίες για τις καρτ ποστάλ:
https://de.wikipedia.org/wiki/Bauhaus-Karten
 
Φωτογραφίες διαφόρων καρτ ποστάλ:
http://www.ak190x.de/teuerstenAnsichtskarten.htm
 
Πληροφορίες για το σχέδιο του Γιόοστ Σμιτ:
https://www.bauhaus100.com/the-bauhaus/works/graphic-printshop/poster-for-the-1923-bauhaus-exhibition-in-weimar/