Ο λευκός κύβος
ΕNOTHTA 1

Σχολεία // εργαστήριο // 12–14 ετών // 2 ώρες // 3 διδακτικές ενότητες
Χειροτεχνία // δόμηση // χαρτί
προπαρασκευαστικός κύκλος // μορφοπλαστικές αρχές // κοινότητα // αφαίρεση // υλικό // ισορροπία
Συνδυάζεται με την ενότητα 04

Bastelbeispiele — Silke Wittig | CC BY-NC 3.0

Απαιτουμενα υλικα:

χαρτί DIN A4
φύλλα χειροτεχνίας
εκτυπώσιμα αρχεία
ψαλίδια χαρτιού
κόλλες στικ
προαιρετικά: χρωματιστό χαρτί ή χρώματα για να ζωγραφίσετε τους κύβους
εκδοχή μόμπιλο: ξυλάκια, σπάγκος ή νάιλον κορδόνι

ΟΔΗΓΙΕΣ

Τα φύλλα χειροτεχνίας χρησιμοποιούνται ως «πατρόν» για να φτιάξετε από κοινό χαρτί A4 κύβους, ορθογώνια παραλληλεπίπεδα και πυραμίδες. Οι συμμετέχοντες στην ενότητα εξοικειώνονται με τα βασικά γεωμετρικά σχήματα και μπορούν από απλά υλικά να κατασκευάσουν τα δικά τους «τουβλάκια». Στη συνέχεια, μικρές ομάδες μπορούν με τους κύβους και τα ορθογώνια παραλληλεπίπεδα που έφτιαξαν να σχεδιάσουν και συνθέσουν γλυπτά, φόρμες και αρχιτεκτονικά έργα.

Φύλλα χειροτεχνίας – γραφικά στοιχεία

Το Bauhaus υποστήριζε και προέβαλλε εξαρχής την ιδέα ενός αφαιρετικού, απαλλαγμένου από διακοσμητικά στοιχεία, απλού και προσανατολισμένου σε γεωμετρικές φόρμες σχεδιασμού. Η εξυπηρέτηση της λειτουργικότητας, της παραγωγής, της χρήσης και των υλικών, καθώς και η ορατότητα της κατασκευαστικής χειρονομίας βρίσκονταν στο προσκήνιο, ανεξάρτητα από τις διαφορετικές προσεγγίσεις των Δασκάλων. Αυτές οι πτυχές βρήκαν εφαρμογή τόσο σε εκτεταμένα αρχιτεκτονικά σύνολα όσο και σε μεμονωμένα κτίρια, στη λειτουργική επίπλωση και σε φιλικές προς το χρήστη συσκευές ή κοινά αντικείμενα καθημερινής χρήσης. Τα σπίτια που σχεδίασαν σύμφωνα με τις βασικές αρχές του Bauhaus ο Γκέοργκ Μούχε, ο Βάλτερ Γκρόπιους και ο Μις βαν ντερ Ρόε έμοιαζαν με κύβους.

Ο Βάλτερ Γκρόπιους ίδρυσε τη Σχολή με την αξίωση να ενώσει την τέχνη και την τεχνική. Στόχος ήταν η κατάρτιση ενός νέου τύπου καλλιτέχνη, ο οποίος θα σχεδίαζε στο χώρο του ντιζάιν και της αρχιτεκτονικής προϊόντα κατάλληλα για τη βιομηχανική μαζική παραγωγή.

Στην αρχή της εκπαίδευσης στο Bauhaus όλοι οι σπουδαστές παρακολουθούσαν έναν κύκλο προπαρασκευαστικών μαθημάτων διάρκειας ενός εξαμήνου, όπου διδάσκονταν με έναν παιδαγωγικά νέο και πειραματικό τρόπο το χειρισμό των υλικών καθώς και τις βασικές αρχές σχεδιασμού. Οι σπουδαστές ανέπτυσσαν τρισδιάστατες δομές, στις οποίες η συνάφεια υλικού, δομής, χρήσης και κατασκευής βρισκόταν στο επίκεντρο και στόχος ήταν η καλύτερη δυνατή παραγωγή με τη χρησιμοποίηση ελάχιστου υλικού, ενέργειας και χρόνου.

Ο Ελβετός ζωγράφος και παιδαγωγός σε θέματα τέχνης Γιοχάννες Ίττεν συνέλαβε την ιδέα του προπαρασκευαστικού κύκλου στη Σχολή Bauhaus της Βαϊμάρης. Για τον Ίττεν, η προσωπική αντίληψη, η υποκειμενική κατανόηση και γνώση και η αντικειμενική σύλληψη αποτελούσαν τη βάση για τον δημιουργικό σχεδιασμό. Στα μαθήματα που παρέδιδε ως διευθυντής του προπαρασκευαστικού κύκλου (1919–1923) δινόταν έμφαση στις σπουδές της φύσης και των υλικών καθώς και στη θεωρία των χρωμάτων και των σχημάτων. Πέραν αυτών, το μάθημά του περιλάμβανε αναλύσεις έργων παλαιών Δασκάλων και γυμνά σχέδια. Το 1923 ο Ίττεν εγκατέλειψε το Bauhaus και τη διεύθυνση του προπαρασκευαστικού κύκλου ανέλαβε ο Λάζλο Μοχόλυ-Νάγκυ μαζί με τον Γιόζεφ Άλμπερς. Ο Μοχόλυ-Νάγκυ μετατόπισε το κέντρο βάρους από τα καλλιτεχνικά στα τεχνικά ζητήματα. Υιοθέτησε την παιδαγωγική μέθοδο του Ίττεν αφήνοντας τους σπουδαστές να εκτελούν αυτόνομα ασκήσεις υλικών. Όμως δεν ήθελε να προωθήσει την απόλυτη ατομική έκφραση των μαθητών του, αλλά να τους εισαγάγει συστηματικά σε μια σύνθεση των αισθήσεων ώστε να αντιληφθούν τεχνικές βασικές αρχές όπως η στατική, η δυναμική και η ισορροπία. Το 1928 ο Γιόζεφ Άλμπερς έγινε ο επίσημος διευθυντής του προπαρασκευαστικού κύκλου. Αυτός έβαζε τους μαθητές του να εξερευνήσουν με απλά εργαλεία της ιδιότητες διαφόρων υλικών, όπως το μέταλλο, το ξύλο και το χαρτί, και εστίασε ιδιαίτερα στην αναπαράσταση και την επίδραση του φωτός, της σκιάς και της προοπτικής.

Η ενότητα 01 επικεντρώνεται στην ενασχόληση με το υλικό του χαρτιού στα προπαρασκευαστικά μαθήματα. Οι συμμετέχοντες σε αυτήν θα εξερευνήσουν το υλικό, θα καταπιαστούν με τις ιδιότητες και τις κατασκευαστικές δυνατότητές του και θα προσανατολιστούν στα βασικά γεωμετρικά σχήματα.