Η επιλογή της διδακτέας ύλης, σε ό,τι αφορά το περιεχόμενο και τη γλώσσα, γίνεται με βάση τα ενδιαφέροντα του παιδιού και το ψυχολογικό στάδιο της γνωστικής του ανάπτυξης. Το περιεχόμενο πρέπει να ανταποκρίνεται στα ενδιαφέροντα του παιδιού και να τα διευρύνει, να το αγγίζει και να το εμπλέκει συναισθηματικά, να βελτιώνει τη φαντασία και τη δημιουργικότητά του και να του αρέσει.
Το περιεχόμενο του μαθήματος της ξένης γλώσσας σε μικρή ηλικία συμπληρώνει και διαφοροποιεί την εικόνα που το παιδί διαμορφώνει ή έχει ήδη διαμορφώσει για τον κόσμο στη μητρική του γλώσσα. Ακολουθεί μια σημασιολογική και πραγματιστική πρόοδο και δεν λαμβάνει ως επί το πλείστον υπόψη του τη γραμματική πρόοδο. Το περιεχόμενο πρέπει να διδάσκεται, όσο αυτό είναι δυνατόν, με τη βοήθεια αυθεντικού υλικού. Συνιστώνται απλοί τύποι κειμένων όπως π.χ. ποιήματα με ομοιοκαταληξία, τραγούδια, παροιμίες, παραμύθια, ιστορίες. Σε μη-αυθεντικά κείμενα, τα οποία έχουν γραφεί ειδικά για το μάθημα, πρέπει να χρησιμοποιείται αυθεντική γλώσσα, αυτά να προσομοιάζουν σε αυθεντικούς τύπους κειμένων και να περιέχουν διαλόγους και διηγήσεις.
Για να μπορέσουν να αναπτυχθούν οι γλωσσικές δεξιότητες στην ακουστική κατανόηση, την παραγωγή προφορική λόγου, την κατανόηση κειμένου, την παραγωγή γραπτού λόγου και την ικανότητα για επικοινωνιακή δράση στην καθημερινή ζωή, οι μικροί μαθητές χρειάζονται λεξιλόγιο και γλωσσικές δομές που ταιριάζουν στο περιβάλλον διαβίωσής τους. Τα διδακτικά προγράμματα δεν θα έπρεπε να περιέχουν μόνο επιλεγμένα θέματα, αλλά και τις δομές που πρέπει να μάθει το παιδί στα πλαίσια του συγκεκριμένου θέματος, οι οποίες πρέπει να περιέχονται σε εικονογραφημένα βιβλία και εγχειρίδια.
Η εξάσκηση της προφοράς πρέπει να αποτελεί βασικό στοιχείο του διδακτικού προγράμματος. Για το σκοπό αυτό ενδείκνυνται ιδιαίτερα ακουστικά και οπτικοακουστικά μέσα με μαγνητοσκοπημένα κείμενα, τα οποία εκφωνούνται από αυτόχθονες ομιλητές. Παραγλωσσικά στοιχεία, όπως χειρονομίες και γλώσσα του σώματος, αλλά και άλλα γλωσσικά μέσα τα οποία έχουν άμεση σχέση με την κοινωνική και πολιτιστική διάσταση της χρήσης της γλώσσας-στόχου (τρόποι χαιρετισμού, προσφωνήσεις, τύποι ευγενείας κ.α.), αποτελούν επίσης ουσιαστικό στοιχείο της διδακτέας ύλης του μαθήματος της ξένης γλώσσας σε μικρή ηλικία.
Οδηγίες:
Το περιεχόμενο στο οποίο βασίζεται το πρόγραμμα διδασκαλίας της ξένης γλώσσας σε μικρή ηλικία, θα έπρεπε για παράδειγμα να περιλαμβάνει τα παρακάτω γενικά θέματα και να εισάγει το μαθητή συνειδητά στο ανάλογο λεξιλόγιο. Τα παρακάτω θέματα θα έπρεπε να εντάσσονται σε επικοινωνιακό πλαίσιο.
Θέματα και καταστάσεις
- Η καθημερινότητα και ο κόσμος του παιδιού:
Το παιδί σε διάφορα πλαίσια, π.χ. εγώ και η οικογένειά μου/οι φίλοι μου, το νηπιαγωγείο/σχολείο, παιγνίδι, χόμπι, αθλητισμός, ζώα, ταξίδια, εποχές του έτους/καιρός, φαγητά και ποτά, σώμα/υγεία, ένδυση, γιορτές και έθιμα, προστασία του περιβάλλοντος/διαρκής επαφή με το περιβάλλον κ.α.
- Γενικές γνώσεις:
Οι μαθητές αποκτούν νέες εμπειρίες και γνώσεις για τους ανθρώπους και το περιβάλλον.
- Διαπολιτισμική προσέγγιση και ανθρωπογεωγραφία:
Μαθαίνω για την καθημερινότητα/τις συνήθειες και τα έθιμα που επικρατούν στη χώρα της γλώσσας-στόχου με παραδείγματα και τα συγκρίνω με το δικό μου περιβάλλον διαβίωσης.
Λεξιλόγιο
- Στα πλαίσια των παραπάνω θεμάτων και καταστάσεων τα παιδιά πρέπει να μάθουν όσο το δυνατόν περισσότερα είδη λέξεων από το κατάλληλο για την ηλικία τους λεξιλόγιο.
Κατά την επιλογή ασκήσεων προφοράς και γλωσσικών δομών πρέπει να ληφθούν υπόψη τα παρακάτω:
Προφορά
- Από νωρίς πρέπει να δοθεί έμφαση στη σωστή προφορά και τον τονισμό.
- Πρέπει να βοηθήσουμε το μικρό μαθητή να συνειδητοποιήσει τις διαφορές μεταξύ της μητρικής και της ξένης γλώσσας.
- Για την εξάσκηση της προφοράς πρέπει να χρησιμοποιούνται τόσο ακουστικές ασκήσεις όσο και ασκήσεις ομιλίας
Γλωσσικές δομές και χρήση της γλώσσας
- Οι επικοινωνιακές προσπάθειες πρέπει να γίνονται με τη χρήση απλών συντακτικών δομών (ως επί το πλείστον κύριες προτάσεις), κυρίως όταν πρόκειται για την παραγωγή λόγου στην απευθείας προφορική επικοινωνία. Σε κείμενα κατανόησης προφορικού και γραπτού λόγου μπορούν να χρησιμοποιηθούν σταδιακά και πιο σύνθετες δομές για τη βελτίωση της πρόσληψης και κατανόησης της γλώσσας.
- Η διδασκαλία κάποιων γλωσσικών κανόνων και η μερική παρουσίαση της γλωσσικής νομοτέλειας, μπορούν να κάνουν πιο κατανοητό το μάθημα της ξένης γλώσσας σε μικρή ηλικία και να βοηθήσουν το παιδί να ευαισθητοποιηθεί και να προβληματισθεί για τη γλώσσα. Αυτό όμως δεν πρέπει να συγχέεται με το μάθημα της γραμματικής, αλλά να προκύπτει αβίαστα χάριν της επικοινωνίας και του περιεχομένου. Στερεότυπες ασκήσεις, επαγωγική εισαγωγή κανόνων της γραμματικής και χρήση μεταγλωσσικών όρων δεν ανταποκρίνονται σε καμία περίπτωση στο νοητικό επίπεδο παιδιών από τεσσάρων έως δέκα ετών περίπου και δεν οδηγούν στον επιθυμητό στόχο της επικοινωνιακής χρήσης της γλώσσας.
Ουσιαστική είναι η χρήση εξωγλωσσικών και παραγλωσσικών μέσων στη διδασκαλία ξένων γλωσσών σε μικρή ηλικία, καθότι αυτά αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της άμεσης επικοινωνίας:
Μη-λεκτικά μέσα επικοινωνίας
- Στην επικοινωνία πρέπει να χρησιμοποιούνται πρακτικές ενέργειες (δείχνω κάτι, μιμούμαι μια πράξη κ.α.), αλλά αυτές να συνοδεύονται από ανάλογα εξωγλωσσικά και παραγλωσσικά στοιχεία (χειρονομίες, μίμηση, στάση του σώματος, σωματική και οπτική επαφή κ.α.). Τα παραγλωσσικά μέσα μπορούν να συμβάλλουν αποφασιστικά στην επιτυχία ή αποτυχία της επικοινωνίας, καθώς αυτά είναι γνωστά στο παιδί.