Tomer Dotan-Dreyfus „Birobidschan“
Syberia, rok 1908: huk wstrząsa syberyjskim lasem Tunguska. Dwie dekady później Stalin planuje utworzenie żydowsko-socjalistycznego obszaru autonomicznego na granicy z Chinami o nazwie Birobidżan. W debiutanckiej powieści Tomera Dotana-Dreyfusa to, co nie powiodło się jako stalinowski eksperyment w latach trzydziestych XX wieku, staje się centralną osią historii o zakochanych od dzieciństwa Aleksie i Racheli, o rybaku i mieszkańcu Birobidżanu, Borysie Klaynie, oraz o Gregorym i Saszy, bliskich przyjaciołach, którzy wyruszają na wycieczkę do Tunguski i Dmitriju, który boi się wilków. Życie w Birobidżanie toczy się zwyczajnie, troski mieszkańców nie mają nic wspólnego z wydarzeniami na świecie aż do chwili, gdy historia nagle przyspiesza, a dwóch dziwnych mężczyzn i niema dziewczyna doprowadzają do rozpadu idyllicznej społeczności. W „Birobidżanie" Tomer Dotan-Dreyfus opowiada nieprawdopodobną i zachwycającą historię żydowsko-socjalistycznego sztetla na Syberii, łącząc elementy tradycyjnej opowieści żydowskiej i realizmu magicznego. To dowcipny, oryginalny i fascynujący debiut. Książka nagrodzona Nagrodą bloga literackiego DAS DEBÜT 2023 oraz nominowana do Niemieckiej Nagrody Literackiej 2023.
© Verlag Voland &Quist GmbH, Berlin und Dresden 2023
© Verlag Voland &Quist GmbH, Berlin und Dresden 2023
O autorze
Tomer Dotan-Dreyfus © fot. © Shai Levy
W 2020 r. otrzymał roczne stypendium Senatu Berlina za pracę nad powieścią „Birobidschan", ponadto został wybrany do programu tłumaczeniowego Jewish Writers in Translation 2021 w ramach Jewish Book Week w Londynie. We wrześniu 2021 r. był gościem Międzynarodowego Festiwalu Poezji Meridian w Czerniowcach w Ukrainie. W 2022 r. opublikował książkę eseistyczną "Meine Forschung zum O: Unlearning Language" (Gans Verlag Berlin). W 2023 r. nakładem wydawnictwa Voland & Quist ukazała się jego debiutancka powieść "Birobidschan", którą nominowano do Niemieckiej Nagrody Literackiej.
Fragment książki
Tomer Dotan-Dreyfus „Birobidschan“
© Verlag Voland & Quist GmbH, Berlin und Dresden 2023
Str. 11-12 i 48-53
Die Zeit ist eine Linie. Sie bewegt sich wie eine Linie. Nein, nicht auf oder entlang einer Linie. Nicht linear. Die ganze Zeit ist eine Linie. Manchmal eine gerade, die die Landschaften dieser Erde von Osten nach Westen durchkämmt. Jeden Tag bewegt sich die Zeit so, mal angenehm wie Finger in den Haaren eines Geliebten, mal hartnäckig wie ein metallener Läusekamm der unsere kollektive Kopfhaut einkerbt. Manchmal ist die Zeitlinie rund und sieht aus wie ein winziger Ring, der immer größer wird: wie Epidemien, wie ein Meteor, der aus dem schwarzen sibirischen Nachthimmel in einem Wald in die Erde eindringt und Zeitwellen auswirft. Manchmal ist sie also eine Eins, eine gerade stolze Linie, manchmal eine Null, rund und beschützend.
Dieser Text ist ein Experiment, der Versuch einer Umkehrung: Kann die Zeit auch von links nach rechts, von Westen nach Osten kriechen? Kann sie von außen nach innen fließen?
Ich bin der Erzähler dieser Geschichte. Ich bin der Versuchsleiter. Die Beziehung zwischen einem Erzähler und einer Geschichte ist immer rund: Es gibt ein Innerhalb und ein Außerhalb — aber wer oder was befindet sich in wem oder in was?
Ich bin müde. Das ist mir bewusst. Ich spreche, um nicht einzuschlafen. Die Erzählung muss raus. Diese Welt von Birobidschan — nicht das Birobidschan der Welt — will ans Licht. Rand des Schlafes, Rand der Wirklichkeit. Gibt es dieses Birobidschan tatsächlich? Ja, ich sehe es doch vor mir. Aber mit jedem Blinzeln mag es verschwinden. Stillstehen, Biro! Damit ich dich zeichnen kann.
Als Erzähler habe ich keine Zeit, Fragen zu beantworten. Wenn ich einen Bären einfüge und dann kurz eine Zigarette rauche oder mich von Fragen ablenken lasse, mag es sein, dass ich nach fünf Minuten wieder zum Text zurückkehre und aus Versehen zwei Figuren verloren habe, weil ich den Bären nicht rechtzeitig wieder herausgeholt habe.
Manchmal muss man in eine Geschichte einfach einen neuen Bezugspunkt hineinwerfen, um zu schauen, wie die anderen Figuren darauf reagieren. Das erschwert vielleicht das Verständnis meiner Erzählung, aber das ist mir egal. Ich tue es nur für mich; der Text ist mein Labor, und ich bin der Versuchsleiter.
(…)
Die Birobidschaner bemühten sich stets, dass jedem von ihnen dieselbe Summe zur Verfügung stand: siebzigtausend Rubel pro Person. Mit diesem Geld kauften die Leute Fische,
Marmeladen, Milchprodukte, Obst, Gemüse und Fleisch, wohl wissend, dass das Geld seinen Weg zu ihnen zurückfinden würde. Wenn ein Birobidschaner mehr als hunderttausend
Rubel besaß, wusste er, dass jemand anderem Geld fehlte und dem geholfen werden musste. Fast immer wusste man nach wenigen Tagen, wer der Arme war, und half ihm, so gut es möglich war, bei der Feldarbeit oder lud ihn mal zum Abendessen ein, bis es ihm wieder besser ging. Ein Birobidschaner oder eine Birobidschanerin musste schon extrem selbstsüchtig sein, dass die Gemeinschaft ihm die Hilfe verweigerte. Der Kaufakt selbst hatte also kaum eine Bedeutung, und den Bauern und Fischern ging es nicht darum, Geld zu verdienen, sondern darum, die Grundbedürfnisse aller zu befriedigen.
12.
Und es war dieser Wunsch, der Alexander Leibowitz antrieb, als er an diesem frostigen Morgen Anfang Mai mit der Sonne aufgewachte.
Er zog seine Arbeitskleidung an, schlüpfte in den uralten Blaumann, der einmal seinem Vater gehört hatte, und in dessen schwarze Stiefel. Die Sonne marschierte geradewegs in den Himmel in ihren Kriegsfarben Rot und Orange und verbrannte die dunkle Nacht, während Alex große Körbe zu den Kartoffelfeldern schleppte. Er dachte an Rachel in ihrem roten Kleid, das sie zwei Tage zuvor am Maifest getragen hatte, und der Gedanke half ihm ein bisschen gegen die Kälte des Morgens.
»Entschuldigen Sie ...«, hörte Alex eine Stimme hinter sich.
Als er sich umdrehte, sah er zwei Männer, die er nicht kannte, was an sich schon komisch war. Zudem trugen sie seltsame Hüte, die überhaupt nicht wie die bundistischen Arbeiterkappen aussahen. Er konnte sich auch nicht daran erinnern, dass ihn jemals jemand gesiezt hatte.
Verwirrt schwieg er einen Moment, dann fragte er knapp: »Ja?«
»Wissen Sie vielleicht, wo es hier ein gutes Hotel für zwei Reisende gibt?«
Alex sah sie an. Die beiden waren keine einfachen Männer wie er und die meisten, die er kannte.
»Es gibt kein Hotel in Birobidschan, sagte er.
»Wo sonst konnten zwei bescheidene, einfache Menschen wie die, die vor Ihnen stehen, eine Nacht verbringen? Wir fahren erst morgen mit dem Zug weiter.«
Der Sprechende stand links, der Schweigende stand rechts, und obwohl dieser noch nichts gesagt hatte, ging eine gewisse Autorität von ihm aus. Er trug einen sauberen Anzug, und seine Schuhe sahen aus, als würden sie zum ersten Mal getragen. Etwas in seinem Gesicht kam Alex bekannt vor. Einige Stunden später fiel ihm ein, dass der Mann ansatzweise dem uralten Herrn Kaminski ähnelte, der früher immer die Zeitung aus Moskau gebracht hatte.
Der Fragende hatte eine fiepsige Stimme und trug einen grauen Baumwollpullover. Wenn er am Ende jedes Satzes lächelte, wurde seine Nase schrumpelig und seine blauen Augen (die zur Farbe des Pullovers passten, wie Alex später erzählen sollte) schmaler.
»Sie müsst verstehen«, missbrauchte Alex die ungewöhnliche Sie-Form (eigentlich wäre es auf Jiddisch »ihr«, aber die Fremden sprachen kein Jiddisch), »wir haben nicht so viele Touristen hier. Sie seid die ersten Touristen, die ich sehe.
Wartet Sie ... seid Sie überhaupt Touristen? Vielleicht wollt Sie in unsere Gemeinde eintreten?« Jähe Gänsehaut überlief ihn vom Halswirbel bis zum Zeh.
»Was seid Sie dann? Wenn ich fragen darf ...«
»Klar dürfen Sie, wir sind Jäger. Wir suchen den seltenen Kragenbären! Den Kragenbären kennen Sie doch sicherlich, oder?«
Natürlich kannte Alex dieses Tier.
13.
Zweimal hatte Alex den schwarzen Bären gesehen.
Er war fünf Jahre alt gewesen, als er und sein Bruder Joel in den Wald am östlichen Ufer der Bira fuhren, um Pilze zu suchen. Sulamith Leibowitz hatte ihre zwei Söhne in den Wald geschickt. Es war ein Oktobermorgen, und mit ihren Fahrrädern quälten sie sich durch den dicken Schlamm des Weges.
»Vorsicht!«, rief sein Bruder, woraufhin Alex zu Boden sah, aber den Ast viel zu spät entdeckte.
Die Welt stürzte mehrmals um, und er hörte nur noch eine entfernte Stimme: »Komm schon, du!«, kurz bevor Joel und sein braunes Fahrrad hinter dem Schleier des waldigen
Nebels verschwanden. Sein Kopf schmerzte, und er spürte seine linke Schulter nicht.
Dann, aus dem Nebel steigend, tauchten zwei Augen eines gigantischen Tieres auf.
Solche Angst hatte Alex noch nie gehabt. Den Kragenbären kannte er bisher nur aus Geschichten, aber er war ja schon fünf! Er wusste, dass es keine Gespenster gab, auch wenn er nachts manchmal dachte, jemand flüstere auf den Wellen des Windes seinen Namen, er wusste, dass Vampire nur in den höchsten Büros US-amerikanischer Wolkenkratzer hausten, und er wusste, dass der schwarze Kragenbär nur am anderen Ufer des Amur lebte, am chinesischen Ufer, und nicht hier in Russland.
Der Bär starrte Alex sekundenlang an, und Alex schwor Joel später, dass er dabei gelächelt hatte. In Schockstarre verfallen, lag der kleine Junge auf dem zerbrochenen Ast, der sich schmerzhaft in seinen Rücken bohrte. Der Bär kam ihm bedrohlich nahe, stand schließlich über ihm und schaute ihm fest in die Augen. Alex durchflutete ein warmes Gefühl, das er nie mehr vergaß. Es war, als ob er von innen heraus umarmt würde. Er schloss seine Augen und wartete darauf, dass diese innere Wärme ihn verlassen würde, und auf alles, was das bedeuten konnte. Letzten Endes lief diese Wärme wirklich aus ihm heraus, doch Alex konnte seine Augen wieder öffnen. Der Bär war nirgends zu sehen. Es dauerte noch eine ganze Weile, bis sein Schock nachließ und er seine Glieder wieder bewegen konnte.
»Wo bleibst du denn? Nun habe ich schon alles selbst gesammelt! Was bist du doch für eine Heulsuse. Alle fallen hin und wieder vom Rad, aber nur du bleibst liegen und weinst wie ein Baby!«
Erst jetzt bemerkte Alex die Tränen, die sich in seinem Mund wie die Bira und der Bidschan trafen.
Das zweite Mal, dass Alexander Leibowitz den Kragenbären sah, war vor zwei Jahren gewesen, dieses Mal aus sicherem Abstand.
Es war eine Sommernacht, und er saß in seinem Zimmer. Seine Mutter war im Rathaus bei einer Versammlung und Joel bei einem Treffen der Tsukunft.
Rachel war gerade bei Alex gewesen, und er glaubte, dass sie sich geküsst hatten. Er war sich nicht sicher, weil er es noch nie gemacht und keine Vergleichsmöglichkeiten hatte — konnte er gut küssen oder nicht? Er bewegte die Zunge langsam auf der Oberlippe, sie war noch süß. Auf und ab mit der Zunge.
Er sah nach draußen, und da, neben dem See, vielleicht nach Fisch Ausschau haltend, lief ein Bär. Genau in dem Augenblick, als Alex ihn entdeckte, blieb er stehen und richtete seinen Blick auf ihn. Hundertfünfzig Meter entfernt vom Fenster stand er wie eingefroren, so schwarz, dass seine Schwarzheit mit der Dunkelheit der Nacht verschmolz. Hypnotisiert von dem glanzvollen Blick sah Alex etwas, das wie ein Zwinkern aussah. Dann stieg der Bär einfach ins Wasser und kam nicht wieder raus.
Das konnte doch nicht sein! Bären konnten nicht unter Wasser atmen, er musste irgendwann auftauchen. Er überlegte kurz, ob er nach ihm suchen sollte, hatte aber Angst, was wohl passierte, wenn er das berüchtigte wilde Tier finden sollte. Es anzusprechen war ja keine Möglichkeit.
»Warum hast du mich damals nicht getötet?«, hätte er fragen können, aber woher konnte er wissen, dass es derselbe Bär war? Doch wie hoch war die Chance, dass ein zweiter Kragenbär die Grenze überschritten hatte?
Alex blieb in seinem Zimmer, schrieb alles in sein Tagebuch und schlief darüber ein.
schützten die Blätter die Liebespaare.
© Verlag Voland & Quist GmbH, Berlin und Dresden 2023
Str. 11-12 i 48-53
Vorwort
Die Zeit ist eine Linie. Sie bewegt sich wie eine Linie. Nein, nicht auf oder entlang einer Linie. Nicht linear. Die ganze Zeit ist eine Linie. Manchmal eine gerade, die die Landschaften dieser Erde von Osten nach Westen durchkämmt. Jeden Tag bewegt sich die Zeit so, mal angenehm wie Finger in den Haaren eines Geliebten, mal hartnäckig wie ein metallener Läusekamm der unsere kollektive Kopfhaut einkerbt. Manchmal ist die Zeitlinie rund und sieht aus wie ein winziger Ring, der immer größer wird: wie Epidemien, wie ein Meteor, der aus dem schwarzen sibirischen Nachthimmel in einem Wald in die Erde eindringt und Zeitwellen auswirft. Manchmal ist sie also eine Eins, eine gerade stolze Linie, manchmal eine Null, rund und beschützend.
Dieser Text ist ein Experiment, der Versuch einer Umkehrung: Kann die Zeit auch von links nach rechts, von Westen nach Osten kriechen? Kann sie von außen nach innen fließen?
Ich bin der Erzähler dieser Geschichte. Ich bin der Versuchsleiter. Die Beziehung zwischen einem Erzähler und einer Geschichte ist immer rund: Es gibt ein Innerhalb und ein Außerhalb — aber wer oder was befindet sich in wem oder in was?
Ich bin müde. Das ist mir bewusst. Ich spreche, um nicht einzuschlafen. Die Erzählung muss raus. Diese Welt von Birobidschan — nicht das Birobidschan der Welt — will ans Licht. Rand des Schlafes, Rand der Wirklichkeit. Gibt es dieses Birobidschan tatsächlich? Ja, ich sehe es doch vor mir. Aber mit jedem Blinzeln mag es verschwinden. Stillstehen, Biro! Damit ich dich zeichnen kann.
Als Erzähler habe ich keine Zeit, Fragen zu beantworten. Wenn ich einen Bären einfüge und dann kurz eine Zigarette rauche oder mich von Fragen ablenken lasse, mag es sein, dass ich nach fünf Minuten wieder zum Text zurückkehre und aus Versehen zwei Figuren verloren habe, weil ich den Bären nicht rechtzeitig wieder herausgeholt habe.
Manchmal muss man in eine Geschichte einfach einen neuen Bezugspunkt hineinwerfen, um zu schauen, wie die anderen Figuren darauf reagieren. Das erschwert vielleicht das Verständnis meiner Erzählung, aber das ist mir egal. Ich tue es nur für mich; der Text ist mein Labor, und ich bin der Versuchsleiter.
(…)
11.
(…)Die Birobidschaner bemühten sich stets, dass jedem von ihnen dieselbe Summe zur Verfügung stand: siebzigtausend Rubel pro Person. Mit diesem Geld kauften die Leute Fische,
Marmeladen, Milchprodukte, Obst, Gemüse und Fleisch, wohl wissend, dass das Geld seinen Weg zu ihnen zurückfinden würde. Wenn ein Birobidschaner mehr als hunderttausend
Rubel besaß, wusste er, dass jemand anderem Geld fehlte und dem geholfen werden musste. Fast immer wusste man nach wenigen Tagen, wer der Arme war, und half ihm, so gut es möglich war, bei der Feldarbeit oder lud ihn mal zum Abendessen ein, bis es ihm wieder besser ging. Ein Birobidschaner oder eine Birobidschanerin musste schon extrem selbstsüchtig sein, dass die Gemeinschaft ihm die Hilfe verweigerte. Der Kaufakt selbst hatte also kaum eine Bedeutung, und den Bauern und Fischern ging es nicht darum, Geld zu verdienen, sondern darum, die Grundbedürfnisse aller zu befriedigen.
12.
Und es war dieser Wunsch, der Alexander Leibowitz antrieb, als er an diesem frostigen Morgen Anfang Mai mit der Sonne aufgewachte.
Er zog seine Arbeitskleidung an, schlüpfte in den uralten Blaumann, der einmal seinem Vater gehört hatte, und in dessen schwarze Stiefel. Die Sonne marschierte geradewegs in den Himmel in ihren Kriegsfarben Rot und Orange und verbrannte die dunkle Nacht, während Alex große Körbe zu den Kartoffelfeldern schleppte. Er dachte an Rachel in ihrem roten Kleid, das sie zwei Tage zuvor am Maifest getragen hatte, und der Gedanke half ihm ein bisschen gegen die Kälte des Morgens.
»Entschuldigen Sie ...«, hörte Alex eine Stimme hinter sich.
Als er sich umdrehte, sah er zwei Männer, die er nicht kannte, was an sich schon komisch war. Zudem trugen sie seltsame Hüte, die überhaupt nicht wie die bundistischen Arbeiterkappen aussahen. Er konnte sich auch nicht daran erinnern, dass ihn jemals jemand gesiezt hatte.
Verwirrt schwieg er einen Moment, dann fragte er knapp: »Ja?«
»Wissen Sie vielleicht, wo es hier ein gutes Hotel für zwei Reisende gibt?«
Alex sah sie an. Die beiden waren keine einfachen Männer wie er und die meisten, die er kannte.
»Es gibt kein Hotel in Birobidschan, sagte er.
»Wo sonst konnten zwei bescheidene, einfache Menschen wie die, die vor Ihnen stehen, eine Nacht verbringen? Wir fahren erst morgen mit dem Zug weiter.«
Der Sprechende stand links, der Schweigende stand rechts, und obwohl dieser noch nichts gesagt hatte, ging eine gewisse Autorität von ihm aus. Er trug einen sauberen Anzug, und seine Schuhe sahen aus, als würden sie zum ersten Mal getragen. Etwas in seinem Gesicht kam Alex bekannt vor. Einige Stunden später fiel ihm ein, dass der Mann ansatzweise dem uralten Herrn Kaminski ähnelte, der früher immer die Zeitung aus Moskau gebracht hatte.
Der Fragende hatte eine fiepsige Stimme und trug einen grauen Baumwollpullover. Wenn er am Ende jedes Satzes lächelte, wurde seine Nase schrumpelig und seine blauen Augen (die zur Farbe des Pullovers passten, wie Alex später erzählen sollte) schmaler.
»Sie müsst verstehen«, missbrauchte Alex die ungewöhnliche Sie-Form (eigentlich wäre es auf Jiddisch »ihr«, aber die Fremden sprachen kein Jiddisch), »wir haben nicht so viele Touristen hier. Sie seid die ersten Touristen, die ich sehe.
Wartet Sie ... seid Sie überhaupt Touristen? Vielleicht wollt Sie in unsere Gemeinde eintreten?« Jähe Gänsehaut überlief ihn vom Halswirbel bis zum Zeh.
Nun lachten die zwei Männer so schallend, dass Alex sich ein bisschen beleidigt fühlte. Die Birobidschaner, die einander echte Freunde und Freundinnen waren, die immer die Wahrheit sagten und seit der Kindheit daran gewöhnt waren, Kritik anzunehmen und zu geben oder eben nicht zu geben, waren sensibel für Situationen, in denen es besser gewesen wäre, den Mund zu halten, und kannten das Gefühl des Beleidigtseins kaum.
»Nein, wir sind weder Touristen noch neue Siedler«, meinte der Mann mit dem zu seinen Augen passenden Pulli.»Was seid Sie dann? Wenn ich fragen darf ...«
»Klar dürfen Sie, wir sind Jäger. Wir suchen den seltenen Kragenbären! Den Kragenbären kennen Sie doch sicherlich, oder?«
Natürlich kannte Alex dieses Tier.
13.
Zweimal hatte Alex den schwarzen Bären gesehen.
Er war fünf Jahre alt gewesen, als er und sein Bruder Joel in den Wald am östlichen Ufer der Bira fuhren, um Pilze zu suchen. Sulamith Leibowitz hatte ihre zwei Söhne in den Wald geschickt. Es war ein Oktobermorgen, und mit ihren Fahrrädern quälten sie sich durch den dicken Schlamm des Weges.
»Vorsicht!«, rief sein Bruder, woraufhin Alex zu Boden sah, aber den Ast viel zu spät entdeckte.
Die Welt stürzte mehrmals um, und er hörte nur noch eine entfernte Stimme: »Komm schon, du!«, kurz bevor Joel und sein braunes Fahrrad hinter dem Schleier des waldigen
Nebels verschwanden. Sein Kopf schmerzte, und er spürte seine linke Schulter nicht.
Dann, aus dem Nebel steigend, tauchten zwei Augen eines gigantischen Tieres auf.
Solche Angst hatte Alex noch nie gehabt. Den Kragenbären kannte er bisher nur aus Geschichten, aber er war ja schon fünf! Er wusste, dass es keine Gespenster gab, auch wenn er nachts manchmal dachte, jemand flüstere auf den Wellen des Windes seinen Namen, er wusste, dass Vampire nur in den höchsten Büros US-amerikanischer Wolkenkratzer hausten, und er wusste, dass der schwarze Kragenbär nur am anderen Ufer des Amur lebte, am chinesischen Ufer, und nicht hier in Russland.
Der Bär starrte Alex sekundenlang an, und Alex schwor Joel später, dass er dabei gelächelt hatte. In Schockstarre verfallen, lag der kleine Junge auf dem zerbrochenen Ast, der sich schmerzhaft in seinen Rücken bohrte. Der Bär kam ihm bedrohlich nahe, stand schließlich über ihm und schaute ihm fest in die Augen. Alex durchflutete ein warmes Gefühl, das er nie mehr vergaß. Es war, als ob er von innen heraus umarmt würde. Er schloss seine Augen und wartete darauf, dass diese innere Wärme ihn verlassen würde, und auf alles, was das bedeuten konnte. Letzten Endes lief diese Wärme wirklich aus ihm heraus, doch Alex konnte seine Augen wieder öffnen. Der Bär war nirgends zu sehen. Es dauerte noch eine ganze Weile, bis sein Schock nachließ und er seine Glieder wieder bewegen konnte.
»Wo bleibst du denn? Nun habe ich schon alles selbst gesammelt! Was bist du doch für eine Heulsuse. Alle fallen hin und wieder vom Rad, aber nur du bleibst liegen und weinst wie ein Baby!«
Erst jetzt bemerkte Alex die Tränen, die sich in seinem Mund wie die Bira und der Bidschan trafen.
Das zweite Mal, dass Alexander Leibowitz den Kragenbären sah, war vor zwei Jahren gewesen, dieses Mal aus sicherem Abstand.
Es war eine Sommernacht, und er saß in seinem Zimmer. Seine Mutter war im Rathaus bei einer Versammlung und Joel bei einem Treffen der Tsukunft.
Rachel war gerade bei Alex gewesen, und er glaubte, dass sie sich geküsst hatten. Er war sich nicht sicher, weil er es noch nie gemacht und keine Vergleichsmöglichkeiten hatte — konnte er gut küssen oder nicht? Er bewegte die Zunge langsam auf der Oberlippe, sie war noch süß. Auf und ab mit der Zunge.
Er sah nach draußen, und da, neben dem See, vielleicht nach Fisch Ausschau haltend, lief ein Bär. Genau in dem Augenblick, als Alex ihn entdeckte, blieb er stehen und richtete seinen Blick auf ihn. Hundertfünfzig Meter entfernt vom Fenster stand er wie eingefroren, so schwarz, dass seine Schwarzheit mit der Dunkelheit der Nacht verschmolz. Hypnotisiert von dem glanzvollen Blick sah Alex etwas, das wie ein Zwinkern aussah. Dann stieg der Bär einfach ins Wasser und kam nicht wieder raus.
Das konnte doch nicht sein! Bären konnten nicht unter Wasser atmen, er musste irgendwann auftauchen. Er überlegte kurz, ob er nach ihm suchen sollte, hatte aber Angst, was wohl passierte, wenn er das berüchtigte wilde Tier finden sollte. Es anzusprechen war ja keine Möglichkeit.
»Warum hast du mich damals nicht getötet?«, hätte er fragen können, aber woher konnte er wissen, dass es derselbe Bär war? Doch wie hoch war die Chance, dass ein zweiter Kragenbär die Grenze überschritten hatte?
Alex blieb in seinem Zimmer, schrieb alles in sein Tagebuch und schlief darüber ein.
schützten die Blätter die Liebespaare.
Tomer Dotan-Dreyfus „Birobidschan“ /Birobidżan/
Wydawnictwo © Voland & Quist, Berlin und Dresden 2023 rok
Str. 11-12 i 48-53
Przełożył Mark Ordon
Przedmowa
Czas jest linią. Porusza się jak linia. Lecz nie po linii ani wzdłuż linii. Nie linearnie. Czas sam w sobie jest linią. Nieraz prostą, która przeczesuje pejzaże tej ziemi ze wschodu ku zachodowi. Tak się porusza czas, dzień w dzień, raz gładko, jak palce przez włosy ukochanej osoby, innym razem z mozołem, jak metalowy grzebień na wszy, który wrzyna się w skórę naszej kolektywnej głowy. Innym razem linia czasu biegnie po okręgu i wygląda jak malutki pierścień, stale się powiększający, tak jak epidemie czy meteor, który spada z czarnego syberyjskiego nocnego nieba i wdziera się w ziemię gdzieś w lesie, wyrzucając fale czasu. Niekiedy jest jedynką, prostą dumną linią, raz zerem, okrągłym i osłaniającym.
Ten tekst jest eksperymentem, próbą odwrócenia: czy czas może również pełzać wlec się kroczyć od lewej do prawej, z zachodu na wschód? Czy może płynąć z zewnątrz do wewnątrz?
To ja jestem narratorem tej historii. To ja prowadzę ten eksperyment. Związek pomiędzy narratorem a opowieścią jest zawsze kołem: jest coś wewnątrz i coś na zewnątrz – lecz kto lub co znajduje się w kim lub w czym?
Jestem zmęczony. Tego jestem świadomy. Opowiadam, żeby nie zasnąć. Ta opowieść musi się wydostać. To świat Birobidżanu chce ujrzeć światło dzienne, a nie Birobidżan tego świata. Na krawędzi snu, na krawędzi rzeczywistości. Czy ten Birobidżan istnieje naprawdę? Tak, widzę go przed sobą. Ale może zniknąć w jednym mrugnięciu oka. Stój spokojnie, Biro! Żebym mógł cię naszkicować.
Jako narrator nie mam czasu odpowiadać na pytania. Kiedy dołożę niedźwiedzia, a potem pójdę szybko wypalić papierosa czy dam się rozproszyć jakimiś pytaniami, może się okazać, że po pięciu minutach wrócę do tekstu i przez nieuwagę zaginą mi dwie postacie, ponieważ nie wyciągnąłem niedźwiedzia w odpowiednim momencie. Czasami do jakiejś historii trzeba dorzucić nowy punkt odniesienia, żeby zobaczyć jak pozostałe postacie na to zareagują. Być może utrudnia to zrozumienie mojej opowieści, ale jest mi wszystko jedno. Robię to tylko dla siebie; tekst jest moim laboratorium, i to ja prowadzę ten eksperyment.
(…)
11.
(…)
Birobidżanie zawsze dążyli do tego, żeby każdy z nich miał do dyspozycji taką samą sumę: siedemdziesiąt tysięcy rubli na osobę. Za tę sumę ludzie kupowali rybę, dżemy, produkty mleczne, owoce, warzywa i mięso, wiedząc, że te pieniądze trafią z powrotem do ich kieszeni. Jeśli Birobidżanin miał więcej niż sto tysięcy rubli, wiedział, że komuś innemu brakuje i że tej osobie trzeba pomóc. Ludzie po kilku dniach już prawie zawsze wiedzieli kim był ten biedny i pomagało się na ile to było możliwe, przy pracy w polu lub zapraszało się na kolację, póki sytuacja się nie poprawiła. Birobidżanin czy Birobidżanka musieliby być wyjątkowymi samolubami, żeby społeczność odmówiła im pomocy. Sam akt kupna prawie nie miał znaczenia, a rolnikom i rybakom nie chodziło o to, żeby zarobić pieniądze, a raczej żeby spełnić podstawowe potrzeby wszystkich.
12.
I właśnie tym pragnieniem kierował się Aleksander Leibowitz, gdy wstał wraz ze słońcem w ten mroźny wczesnomajowy poranek.
Włożył ubranie robocze, wsunął na siebie kombinezon, stary jak świat, który niegdyś należał do ojca, i jego czarne buty. Słońce maszerowało prościutko po niebie, odziane w barwy wojenne – czerwień i pomarańcz – wypalając po drodze ciemną noc, podczas gdy Aleks dźwigał ciężkie kosze w stronę kartofliska. Myślał o Racheli i jej czerwonej sukience – miała ją na sobie dwa dni temu na festynie majowym, i te myśli trochę mu pomagały pokonać chłód poranka.
– Przepraszam pana – odezwał się głos za jego plecami.
Gdy Aleks obejrzał się za siebie, zobaczył dwóch mężczyzn, których nie znał, co już samo w sobie było dość dziwne. Na dodatek mieli na sobie dość osobliwe kapelusze, które ani trochę nie wyglądały jak czapki bundowców. Nie przypominał sobie, żeby kiedykolwiek ktoś się do niego zwrócił per pan.
Milczał przez chwilę zmieszany, po czym krótko zapytał: – Tak?
– Nie wie pan przypadkiem, gdzie tu jest jakiś dobry hotel dla dwóch podróżnych?
Aleks przyjrzał się im. Ci dwaj nie byli prostymi ludźmi, tak jak on i większość mężczyzn, jakich znał.
– W Birobidżanie nie ma hotelu - odparł.
– Gdzie w takim razie znalazłby się nocleg dla dwóch prostych i skromnych ludzi takich jak pan widzi przed sobą? Dopiero jutro rano ruszamy dalej pociągiem.
Mówiący stał po lewej stronie, milczący po prawej, i chociaż ten ostatni jeszcze się nie odezwał, wyczuwało się od niego pewien autorytet. Ubrany był w czysty garnitur, a jego buty wyglądały tak, jakby je pierwszy raz miał na sobie. Coś w jego twarzy wydawało się Aleksowi znajome. Kilka godzin później, dotarło do niego, że ten człowiek był w pewnym stopniu podobny do pradawnego pana Kamińskiego, który kiedyś zawsze przywoził gazetę z Moskwy.
Pytający miał piszczący głos, a na sobie szary bawełniany sweter. Gdy się uśmiechał na koniec każdego zdania, jego nos się marszczył, a niebieskie oczy (pasujące do koloru swetra, jak Aleks później wspominał) się zwężały.
– Zrozumcie pan - rzekł Aleks, niezręcznie stosując nieużywaną zazwyczaj formę grzecznościową (tak naprawdę w jidysz byłoby to inaczej, ale ci obcy nie znali jidysz) – u nas nie ma za wielu turystów. Jesteście pierwszymi turystami, których widzę. Ale chwila...może w ogóle nie jesteście turystami? Może chcecie dołączyć do naszej społeczności?
Nagle ciarki przeszły mu po całym ciele od czubka głowy aż po koniuszek palców u stóp.
Na to obaj tak głośno się roześmiali, że aż Aleks poczuł się nieco dotknięty. Birobidżanie, którzy byli dla siebie prawdziwymi przyjaciółmi i przyjaciółkami, którzy zawsze mówili prawdę i byli przyzwyczajeni do tego aby przyjmować krytykę, samemu krytykować lub też nie, i mieli wyczucie w sytuacjach, w których lepiej było się nie odzywać, rzadko mieli okazję czuć się dotknięci.
– Nie, nie jesteśmy ani turystami ani nowymi osadnikami - stwierdził mężczyzna w swetrze pasującym do koloru oczu.
– Kim jesteście więc? Jeśli mogę zapytać...
– Oczywiście, że może pan. Jesteśmy myśliwymi. Poszukujemy rzadkiego okazu niedźwiedzia himalajskiego! Zapewne wie pan, co to niedźwiedź himalajski, prawda?
Jasne, że Aleks wiedział co to za zwierzę.
13.
Dwa razy w życiu Aleks widział czarnego niedźwiedzia.
Gdy miał pięć lat, wraz z bratem Joelem jechali do lasu na wschodnim brzegu rzeki Bira, żeby zbierać grzyby. Sulamith Leibowitz wysłała swoich dwóch synów do lasu. Był to październikowy poranek, gdy z trudem pokonywali na rowerach gęste błoto na ścieżce.
– Uwaga! – krzyknął brat.
Aleks spojrzał w dół, ale zbyt późno zauważył gałąź.
Świat się przekręcił kilka razy, a on tylko usłyszał głos z oddali:
– No chodź już!
I krótko po tym Joel i jego brązowy rower zniknęli w gęstej zasłonie leśnej mgły. Bolała go głowa i nie miał czucia w lewym ramieniu.
Wtedy z mgły wynurzyła się para oczu gigantycznego zwierzęcia.
Jeszcze nigdy Aleks nie czuł takiego strachu. Niedźwiedzie himalajskie znał jak dotąd tylko z opowieści, ale miał już pięć lat! Wiedział, że nie ma czegoś takiego jak duchy, nawet jeśli w nocy czasami wydawało mu się, że szept jego imienia unosił się na wietrze, wiedział, że wampiry grasują tylko w biurach najwyższych amerykańskich drapaczy chmur, i wiedział, że czarne niedźwiedzie himalajskie żyją tylko na przeciwległym brzegu rzeki Amur, na chińskim brzegu, a nie tutaj, w Rosji.
Niedźwiedź gapił się na Aleksa przez kilka sekund, a ten później zarzekał się Joelowi, że mógłby przysiąc, że zwierz się przy tym uśmiechał. Sparaliżowany z powodu szoku, chłopiec leżał na złamanej gałęzi, która wbijała mu się boleśnie w plecy. Niedźwiedź był niebezpiecznie blisko, w końcu podszedł, stanął nad chłopcem i spojrzał mu
prosto w oczy. Aleksa przeszyło uczucie ciepła, którego nigdy nie zapomniał. To było uczucie, jakby coś go objęło od samego środka i promieniowało na zewnątrz. Zamknął oczy i czekał, aż to wewnętrzne ciepło wyjdzie z niego, i na to, co to mogłoby dalej oznaczać. Koniec końców, to ciepło rzeczywiście wyszło z niego, a Aleks był w stanie znowu otworzyć oczy. Po niedźwiedziu ślad zaginął. Trwało to dobrą chwilę, zanim szok odpuścił i mógł znowu ruszać rękami i nogami.
– Gdzieś ty był? Teraz to już sam wszystko pozbierałem. I co z ciebie za beksa. Każdy spada z roweru raz na jakiś czas, no ale ty leżysz i płaczesz jak dzidziuś!
Dopiero w tym momencie Aleks zauważył łzy, które spotkały się w jego ustach jak Bira i Bidżan.
Druga okazja, aby zobaczyć niedźwiedzia himalajskiego, nadarzyła się dwa lata temu, lecz tym razem było to spotkanie z bezpiecznej odległości.
Była letnia noc, a on był w swoim pokoju. Jego matka była na zebraniu w ratuszu, a Joel na spotkaniu Cukunft.
Rachel akurat była u Aleksa, i wydawało mu się, że się pocałowali. Nie był tego pewien, ponieważ tego nigdy wcześniej nie robił i nie miał do czego porównać – dobrze całował czy nie? Powoli przesuwał język po górnej wardze, miała jeszcze słodki posmak. I tak przesuwał językiem - tam i z powrotem.
Spojrzał na zewnątrz i tam, przy jeziorze, być może wypatrując ryby, biegł niedźwiedź. W tym właśnie momencie, w którym Aleks go zauważył, zwierzę stanęło i odwróciło wzrok w jego stronę. Sto pięćdziesiąt metrów od okna stanął jak wryty, tak czarny, że jego czerń zlała się z ciemnością nocy. Zahipnotyzowany jego błyszczącym spojrzeniem Aleks dostrzegł coś, co wydawało się mrugnięciem. Po czym niedźwiedź najzwyczajniej w świecie zanurzył się w wodzie i już z niej nie wyszedł.
Ale to przecież niemożliwe! Niedźwiedzie nie oddychają pod wodą, kiedyś musi się wynurzyć. Aleks zastanawiał się przez chwilę, czy wyjść go poszukać, ale bał się tego, co mogłoby się zdarzyć, gdyby się natknął na to niesławne dzikie zwierzę. A i tak nie miałby możliwości go zagadnąć.
Mógłby zapytać: Dlaczego wtedy mnie nie zabiłeś?, ale skąd miał wiedzieć, czy to był ten sam niedźwiedź? Z drugiej strony, jakie jest prawdopodobieństwo, że kolejny niedźwiedź himalajski przekroczył granicę?
Alex pozostał w swoim pokoju i przysnął, zapisując wszystko w dzienniku.
Wydawnictwo © Voland & Quist, Berlin und Dresden 2023 rok
Str. 11-12 i 48-53
Przełożył Mark Ordon
Przedmowa
Czas jest linią. Porusza się jak linia. Lecz nie po linii ani wzdłuż linii. Nie linearnie. Czas sam w sobie jest linią. Nieraz prostą, która przeczesuje pejzaże tej ziemi ze wschodu ku zachodowi. Tak się porusza czas, dzień w dzień, raz gładko, jak palce przez włosy ukochanej osoby, innym razem z mozołem, jak metalowy grzebień na wszy, który wrzyna się w skórę naszej kolektywnej głowy. Innym razem linia czasu biegnie po okręgu i wygląda jak malutki pierścień, stale się powiększający, tak jak epidemie czy meteor, który spada z czarnego syberyjskiego nocnego nieba i wdziera się w ziemię gdzieś w lesie, wyrzucając fale czasu. Niekiedy jest jedynką, prostą dumną linią, raz zerem, okrągłym i osłaniającym.
Ten tekst jest eksperymentem, próbą odwrócenia: czy czas może również pełzać wlec się kroczyć od lewej do prawej, z zachodu na wschód? Czy może płynąć z zewnątrz do wewnątrz?
To ja jestem narratorem tej historii. To ja prowadzę ten eksperyment. Związek pomiędzy narratorem a opowieścią jest zawsze kołem: jest coś wewnątrz i coś na zewnątrz – lecz kto lub co znajduje się w kim lub w czym?
Jestem zmęczony. Tego jestem świadomy. Opowiadam, żeby nie zasnąć. Ta opowieść musi się wydostać. To świat Birobidżanu chce ujrzeć światło dzienne, a nie Birobidżan tego świata. Na krawędzi snu, na krawędzi rzeczywistości. Czy ten Birobidżan istnieje naprawdę? Tak, widzę go przed sobą. Ale może zniknąć w jednym mrugnięciu oka. Stój spokojnie, Biro! Żebym mógł cię naszkicować.
Jako narrator nie mam czasu odpowiadać na pytania. Kiedy dołożę niedźwiedzia, a potem pójdę szybko wypalić papierosa czy dam się rozproszyć jakimiś pytaniami, może się okazać, że po pięciu minutach wrócę do tekstu i przez nieuwagę zaginą mi dwie postacie, ponieważ nie wyciągnąłem niedźwiedzia w odpowiednim momencie. Czasami do jakiejś historii trzeba dorzucić nowy punkt odniesienia, żeby zobaczyć jak pozostałe postacie na to zareagują. Być może utrudnia to zrozumienie mojej opowieści, ale jest mi wszystko jedno. Robię to tylko dla siebie; tekst jest moim laboratorium, i to ja prowadzę ten eksperyment.
(…)
11.
Birobidżanie zawsze dążyli do tego, żeby każdy z nich miał do dyspozycji taką samą sumę: siedemdziesiąt tysięcy rubli na osobę. Za tę sumę ludzie kupowali rybę, dżemy, produkty mleczne, owoce, warzywa i mięso, wiedząc, że te pieniądze trafią z powrotem do ich kieszeni. Jeśli Birobidżanin miał więcej niż sto tysięcy rubli, wiedział, że komuś innemu brakuje i że tej osobie trzeba pomóc. Ludzie po kilku dniach już prawie zawsze wiedzieli kim był ten biedny i pomagało się na ile to było możliwe, przy pracy w polu lub zapraszało się na kolację, póki sytuacja się nie poprawiła. Birobidżanin czy Birobidżanka musieliby być wyjątkowymi samolubami, żeby społeczność odmówiła im pomocy. Sam akt kupna prawie nie miał znaczenia, a rolnikom i rybakom nie chodziło o to, żeby zarobić pieniądze, a raczej żeby spełnić podstawowe potrzeby wszystkich.
12.
I właśnie tym pragnieniem kierował się Aleksander Leibowitz, gdy wstał wraz ze słońcem w ten mroźny wczesnomajowy poranek.
Włożył ubranie robocze, wsunął na siebie kombinezon, stary jak świat, który niegdyś należał do ojca, i jego czarne buty. Słońce maszerowało prościutko po niebie, odziane w barwy wojenne – czerwień i pomarańcz – wypalając po drodze ciemną noc, podczas gdy Aleks dźwigał ciężkie kosze w stronę kartofliska. Myślał o Racheli i jej czerwonej sukience – miała ją na sobie dwa dni temu na festynie majowym, i te myśli trochę mu pomagały pokonać chłód poranka.
– Przepraszam pana – odezwał się głos za jego plecami.
Gdy Aleks obejrzał się za siebie, zobaczył dwóch mężczyzn, których nie znał, co już samo w sobie było dość dziwne. Na dodatek mieli na sobie dość osobliwe kapelusze, które ani trochę nie wyglądały jak czapki bundowców. Nie przypominał sobie, żeby kiedykolwiek ktoś się do niego zwrócił per pan.
Milczał przez chwilę zmieszany, po czym krótko zapytał: – Tak?
– Nie wie pan przypadkiem, gdzie tu jest jakiś dobry hotel dla dwóch podróżnych?
Aleks przyjrzał się im. Ci dwaj nie byli prostymi ludźmi, tak jak on i większość mężczyzn, jakich znał.
– W Birobidżanie nie ma hotelu - odparł.
– Gdzie w takim razie znalazłby się nocleg dla dwóch prostych i skromnych ludzi takich jak pan widzi przed sobą? Dopiero jutro rano ruszamy dalej pociągiem.
Mówiący stał po lewej stronie, milczący po prawej, i chociaż ten ostatni jeszcze się nie odezwał, wyczuwało się od niego pewien autorytet. Ubrany był w czysty garnitur, a jego buty wyglądały tak, jakby je pierwszy raz miał na sobie. Coś w jego twarzy wydawało się Aleksowi znajome. Kilka godzin później, dotarło do niego, że ten człowiek był w pewnym stopniu podobny do pradawnego pana Kamińskiego, który kiedyś zawsze przywoził gazetę z Moskwy.
Pytający miał piszczący głos, a na sobie szary bawełniany sweter. Gdy się uśmiechał na koniec każdego zdania, jego nos się marszczył, a niebieskie oczy (pasujące do koloru swetra, jak Aleks później wspominał) się zwężały.
– Zrozumcie pan - rzekł Aleks, niezręcznie stosując nieużywaną zazwyczaj formę grzecznościową (tak naprawdę w jidysz byłoby to inaczej, ale ci obcy nie znali jidysz) – u nas nie ma za wielu turystów. Jesteście pierwszymi turystami, których widzę. Ale chwila...może w ogóle nie jesteście turystami? Może chcecie dołączyć do naszej społeczności?
Nagle ciarki przeszły mu po całym ciele od czubka głowy aż po koniuszek palców u stóp.
Na to obaj tak głośno się roześmiali, że aż Aleks poczuł się nieco dotknięty. Birobidżanie, którzy byli dla siebie prawdziwymi przyjaciółmi i przyjaciółkami, którzy zawsze mówili prawdę i byli przyzwyczajeni do tego aby przyjmować krytykę, samemu krytykować lub też nie, i mieli wyczucie w sytuacjach, w których lepiej było się nie odzywać, rzadko mieli okazję czuć się dotknięci.
– Nie, nie jesteśmy ani turystami ani nowymi osadnikami - stwierdził mężczyzna w swetrze pasującym do koloru oczu.
– Kim jesteście więc? Jeśli mogę zapytać...
– Oczywiście, że może pan. Jesteśmy myśliwymi. Poszukujemy rzadkiego okazu niedźwiedzia himalajskiego! Zapewne wie pan, co to niedźwiedź himalajski, prawda?
Jasne, że Aleks wiedział co to za zwierzę.
13.
Dwa razy w życiu Aleks widział czarnego niedźwiedzia.
Gdy miał pięć lat, wraz z bratem Joelem jechali do lasu na wschodnim brzegu rzeki Bira, żeby zbierać grzyby. Sulamith Leibowitz wysłała swoich dwóch synów do lasu. Był to październikowy poranek, gdy z trudem pokonywali na rowerach gęste błoto na ścieżce.
– Uwaga! – krzyknął brat.
Aleks spojrzał w dół, ale zbyt późno zauważył gałąź.
Świat się przekręcił kilka razy, a on tylko usłyszał głos z oddali:
– No chodź już!
I krótko po tym Joel i jego brązowy rower zniknęli w gęstej zasłonie leśnej mgły. Bolała go głowa i nie miał czucia w lewym ramieniu.
Wtedy z mgły wynurzyła się para oczu gigantycznego zwierzęcia.
Jeszcze nigdy Aleks nie czuł takiego strachu. Niedźwiedzie himalajskie znał jak dotąd tylko z opowieści, ale miał już pięć lat! Wiedział, że nie ma czegoś takiego jak duchy, nawet jeśli w nocy czasami wydawało mu się, że szept jego imienia unosił się na wietrze, wiedział, że wampiry grasują tylko w biurach najwyższych amerykańskich drapaczy chmur, i wiedział, że czarne niedźwiedzie himalajskie żyją tylko na przeciwległym brzegu rzeki Amur, na chińskim brzegu, a nie tutaj, w Rosji.
Niedźwiedź gapił się na Aleksa przez kilka sekund, a ten później zarzekał się Joelowi, że mógłby przysiąc, że zwierz się przy tym uśmiechał. Sparaliżowany z powodu szoku, chłopiec leżał na złamanej gałęzi, która wbijała mu się boleśnie w plecy. Niedźwiedź był niebezpiecznie blisko, w końcu podszedł, stanął nad chłopcem i spojrzał mu
prosto w oczy. Aleksa przeszyło uczucie ciepła, którego nigdy nie zapomniał. To było uczucie, jakby coś go objęło od samego środka i promieniowało na zewnątrz. Zamknął oczy i czekał, aż to wewnętrzne ciepło wyjdzie z niego, i na to, co to mogłoby dalej oznaczać. Koniec końców, to ciepło rzeczywiście wyszło z niego, a Aleks był w stanie znowu otworzyć oczy. Po niedźwiedziu ślad zaginął. Trwało to dobrą chwilę, zanim szok odpuścił i mógł znowu ruszać rękami i nogami.
– Gdzieś ty był? Teraz to już sam wszystko pozbierałem. I co z ciebie za beksa. Każdy spada z roweru raz na jakiś czas, no ale ty leżysz i płaczesz jak dzidziuś!
Dopiero w tym momencie Aleks zauważył łzy, które spotkały się w jego ustach jak Bira i Bidżan.
Druga okazja, aby zobaczyć niedźwiedzia himalajskiego, nadarzyła się dwa lata temu, lecz tym razem było to spotkanie z bezpiecznej odległości.
Była letnia noc, a on był w swoim pokoju. Jego matka była na zebraniu w ratuszu, a Joel na spotkaniu Cukunft.
Rachel akurat była u Aleksa, i wydawało mu się, że się pocałowali. Nie był tego pewien, ponieważ tego nigdy wcześniej nie robił i nie miał do czego porównać – dobrze całował czy nie? Powoli przesuwał język po górnej wardze, miała jeszcze słodki posmak. I tak przesuwał językiem - tam i z powrotem.
Spojrzał na zewnątrz i tam, przy jeziorze, być może wypatrując ryby, biegł niedźwiedź. W tym właśnie momencie, w którym Aleks go zauważył, zwierzę stanęło i odwróciło wzrok w jego stronę. Sto pięćdziesiąt metrów od okna stanął jak wryty, tak czarny, że jego czerń zlała się z ciemnością nocy. Zahipnotyzowany jego błyszczącym spojrzeniem Aleks dostrzegł coś, co wydawało się mrugnięciem. Po czym niedźwiedź najzwyczajniej w świecie zanurzył się w wodzie i już z niej nie wyszedł.
Ale to przecież niemożliwe! Niedźwiedzie nie oddychają pod wodą, kiedyś musi się wynurzyć. Aleks zastanawiał się przez chwilę, czy wyjść go poszukać, ale bał się tego, co mogłoby się zdarzyć, gdyby się natknął na to niesławne dzikie zwierzę. A i tak nie miałby możliwości go zagadnąć.
Mógłby zapytać: Dlaczego wtedy mnie nie zabiłeś?, ale skąd miał wiedzieć, czy to był ten sam niedźwiedź? Z drugiej strony, jakie jest prawdopodobieństwo, że kolejny niedźwiedź himalajski przekroczył granicę?
Alex pozostał w swoim pokoju i przysnął, zapisując wszystko w dzienniku.
Impressum
Fragment powieści publikujemy dzięki wsparciu niemieckiego wydawnictwa Voland & Quist.
Fragment powieści wraz z informacjami na temat książki oraz autora zostały przetłumaczone na język polski przez Marka Ordona ze Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury.
Stowarzyszenie Tłumaczy Literatury jest założoną w 2010 roku organizacją zrzeszającą obecnie ponad 500 tłumaczy szeroko rozumianej literatury, zarówno obcej, jak i polskiej. Do celów STL należy aktywizowanie i integrowanie środowiska tłumaczy literackich, ochrona ich interesów i wspomaganie rozwoju, ale również szersze działania na rzecz promocji literatury, czytelnictwa, kultury wydawniczej i dbałości o polszczyznę, a także na rzecz współpracy instytucji kultury związanych z literaturą.
Fragment powieści wraz z informacjami na temat książki oraz autora zostały przetłumaczone na język polski przez Marka Ordona ze Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury.
Stowarzyszenie Tłumaczy Literatury jest założoną w 2010 roku organizacją zrzeszającą obecnie ponad 500 tłumaczy szeroko rozumianej literatury, zarówno obcej, jak i polskiej. Do celów STL należy aktywizowanie i integrowanie środowiska tłumaczy literackich, ochrona ich interesów i wspomaganie rozwoju, ale również szersze działania na rzecz promocji literatury, czytelnictwa, kultury wydawniczej i dbałości o polszczyznę, a także na rzecz współpracy instytucji kultury związanych z literaturą.
© Stowarzyszenie Tłumaczy Literatury