Czy podcasty pełnią funkcję kieszonkowej „wiedzy na wynos”?

Dokształcanie się podczas spaceru, uprawiania sportu czy wykonywania prac domowych? To możliwe dzięki podcastom! Te serie audycji, które można odsłuchiwać według własnego uznania, dostarczają wiedzy na każdy temat. Prawie dwie trzecie użytkowników słucha podcastów naukowych oraz związanych z uczeniem się. Dzięki podcastom nawiązujemy więź emocjonalną z prowadzącymi i uzyskujemy wgląd w skomplikowane zagadnienia.

Zgodnie z powyższym cytatem wszystko, czego wysłuchaliśmy w podcastach, zapominamy, bo nie angażują nas one w działanie. Jednak zachowania użytkowników, zarówno nauczycieli, jak i uczniów, jeśli chodzi o korzystanie z mediów, już dawno uległy zmianie – obecnie wzięciem cieszą się: uwaga, optymalizacja czasu i samodoskonalenie. Ale czy naprawdę najważniejsze jest działanie?

Liczby mówią coś innego. Online Audio Monitor (OAM) bada preferencje Niemców związane z korzystaniem z materiałów audio dostępnych online. W badaniu z 2023 stwierdzono, że 61 procent odbiorców słucha programów informacyjnych, naukowych i edukacyjnych. Jest to tym samym najpopularniejsza kategoria, za nią plasują się rozrywka/komedia i wiadomości.
 

Korzyści dla słuchaczy

Dla ponad jednej trzeciej regularnych słuchaczy podcasty odgrywają bardzo ważną rolę jako źródło informacji o bieżących wydarzeniach. Prawie co druga osoba wykorzystuje je jako dodatkowe źródło informacji.

W podcastach zostają zrozumiale wyjaśnione złożone kwestie lub specjalne obszary tematyczne. Zagadnienia mogą być omawiane bardziej szczegółowo w ramach pogłębionych analiz. Zazwyczaj wytwarza się więź emocjonalna między słuchaczami a prowadzącymi, którzy przekazują informacje w atrakcyjny sposób. Tak zwani heavy listeners niekiedy słuchają podcastów z prędkością 1,5 razy większą niż zwykła.

Różnorodność treści i formatów

Dobrą orientację oferują produkowane przez nadawców publicznych podcasty, które skupiają się na polityce edukacyjnej, kwestiach dotyczących edukacji i dyskusjach. Najczęściej mają one formę wywiadów lub rozmów. Zwykle też zaprasza się znanych gości i zadaje im pytania, ażeby podzielili się swoją fachową wiedzą i dotarli do szerszego grona odbiorców. Twórcami większości tych podcastów „gadanych” są nauczyciele i influencerzy edukacyjni, którzy chcą zwrócić uwagę na aktualne tematy związane ze szkołą lub udzielić wskazówek i porad dotyczących szkolnej codzienności. Twórcy niektórych podcastów przygotowują dodatkowe materiały dydaktyczne lub prowadzą własne kanały na YouTubie.

Co zaskakujące, oferta audycji przeznaczonych specjalnie dla nauczycieli jest znacznie węższa. Niektóre wydawnictwa udostępniają podcasty jako medium informacyjne, wprowadzenie do książek albo ich uzupełnienie.

W każdym odcinku podcastu Goethe-Institut przybliżamy jeden model działania lub model wyjaśniający, by pomóc słuchaczom w planowaniu, prowadzeniu lub ewaluacji kursów dokształcających.

Storytelling – znowu: „Powiedz mi, a zapomnę”

Którą historię zapamiętalibyście lepiej i dlaczego?

Król umarł, a potem umarła królowa
Król umarł, a potem królowa umarła z żalu.
Jeśli funkcjonujesz podobnie jak większość ludzi, to prawdopodobnie historię B, gdyż wariant A zawiera tylko suche fakty, podczas gdy B nas porusza.

Nasz mózg jest nastawiony na opowieści. Potrzebujemy ich, aby rozumieć, pamiętać i planować nasze życie. Jeśli ktoś chce się dowiedzieć więcej o dobrym storytellingu, powinien obejrzeć reklamy w przerwach transmisji Super Bowl, finałowego meczu o mistrzostwo w futbolu amerykańskim. Sztukę zmieszczenia całych historii w krótkich spotach doprowadzono tam do perfekcji.

Jako istoty ludzkie i społeczne chcemy stworzyć więź z naszym rozmówcą. Dlatego poszukując ulubionego podcastu, warto zwrócić uwagę na autentyzm, osobowość i głos gospodarza audycji. Ważną rolę odgrywa profesjonalna komunikacja, na wesoło albo na poważnie, gdyż budujemy emocjonalną więź z ludźmi i lubimy słuchać, jak opowiadają historie. Każdy, kto podróżuje publicznymi środkami transportu, prawdopodobnie codziennie spotyka się z taką sytuacją: chcąc nie chcąc przysłuchujemy się rozmowom innych. Nawet gdybyśmy świadomie chcieli tego nie robić, byłoby to praktycznie niewykonalne. Dlatego właśnie programy radiowe z udziałem dwójki prezenterów cieszą się tak ogromną popularnością.
 

„Pokaż mi, a może to zapamiętam”

Poza tym w trakcie słuchania nasz mózg łączy absorbowane treści z kontekstem. Jeśli więc wraz z każdym kolejnym odcinkiem zmieniamy otoczenie, powstają nowe połączenia między neuronami. Wówczas łatwiejsze staje się uzyskanie dostępu do zapamiętanych informacji lub ich odtworzenie. A w przypadku skomplikowanego tematu można wysłuchać całego podcastu wiele razy bądź przewinąć go do tyłu.

A gdzie słucha się podcastów? Ponieważ jest to typowe medium hands-free, ponad połowa użytkowników korzysta z podcastów w drodze do pracy, większość z nich w samochodzie. Druga co do wielkości grupa słucha w domu, głównie podczas wykonywania prac domowych.

Wniosek

Obecnie nie da się zastąpić certyfikowanych kursów dokształcających, bo większość podcastów powstaje z myślą o określonym rynku i zarabia na reklamach.

Dobrą wiadomością jest to, że rośnie oferta audycji naukowych i edukacyjnych. Pionierską rolę odgrywają pojedyncze instytucje i wydawcy. Warto, by w przyszłości udostępniano do „ponownego wykorzystania” więcej materiałów z różnych wydarzeń, takich jak konferencje i posiedzenia. Nie należy zapominać o wielu osobach nauczających, które z zaangażowaniem wprowadzają słuchaczy w tematykę.

Często zaleca się, aby rozpocząć wyszukiwania od słów kluczowych, przesłuchać poszczególne odcinki podcastów od różnych twórców i stworzyć własną playlistę z danego tematu.

Pozwól mi to zrobić, a na pewno się nauczę

Spróbujcie. Poniżej przedstawiamy wybór podcastów związanych z nauczaniem języków obcych, szkołą i uczeniem się w najszerszym rozumieniu: od podcastów opartych na rozmowie do tych, które zrealizowano na podstawie profesjonalnego skrypcie. Ale to tylko nasz subiektywny wybór. Ponieważ podcasty często poleca się bezpośrednio, prosimy o przesyłanie nam swoich rekomendacji.

 

Rekomendacje

Od wiedzy eksperckiej po dobre praktyki, od wydawców podręczników po zaangażowanych samotnych wojowników i zaangażowane Amazonki

 
Impulse für Lehrende
Podcast Goethe-Institut mający służyć rozwijaniu kompetencji w zakresie kształcenia ustawicznego

Podcast skupia się na złożoności procesu kształcenia ustawicznego, za każdym razem ogniskując uwagę na innym temacie: każdy odcinek poświęcony jest jednemu modelowi działania czy też modelowi wyjaśniającemu, który prowadzącym kursy i coachom dostarcza ciekawych informacji, które można praktycznie wykorzystać przy planowaniu, wdrażaniu lub ewaluacji programów związanych z kształceniem ustawicznym.

Temat: modele i teorie pomocne przy planowaniu, prowadzenie lub ewaluacji kursów dokształcających; dostępne są też ilustracje modeli.
Format: wywiad, dwie osoby
Długość: ok. 15 minut
Grupa docelowa: impulsy/wiedza ekspercka dla osób nauczających, coachów itp.
…………………………………………………..

„derdieDaF – Podcast dla nauczycieli“*
Podcast wydawnictwa Ernst Klett Sprachen GmbH

Eksperci z dziedziny nauczania języka niemieckiego jako obcego rzucają światło na powtarzające sie i bardzo aktualne zagadnienia, dostarczają też praktycznych sugestii i oferują konkretne wsparcie przy prowadzeniu lekcji w formie zajmujących wywiadów i dyskusji eksperckich z różnym i zapraszanymi gośćmi.

Temat: nauczanie języka niemieckiego języka obcego – różne obszary tematyczne
Format: wywiad/rozmowa
Długość: ok. 15 do 20 minut
Grupa docelowa: nauczyciele, nauczyciele stażyści
…………………………………………………..

Psychologie fürs Klassenzimmer
dr Benedikt Wisniewski

Audycja poświęcona badaniom naukowym dotyczącym szkoły i prowadzenia lekcji. W każdym odcinku dr Wisniewski przedstawia jakieś badanie, przegląd lub metaanalizę, które są istotne z punktu widzenia praktyki dydaktycznej i pedagogicznej.

Temat: psychologia w klasie – od badań do praktyki
Format: monolog, oparty na scenariuszu
Długość: ok. 20 minut
Grupa docelowa: nauczyciele, nauczyciele stażyści, rodzice
…………………………………………………..

Auftrag:Aufbruch
Forum cyfryzacji edukacji

Podcast Auftrag:Aufbruch skupia się na transformacji cyfrowej w sektorze edukacji jako zadaniu, którą można kształtować systemowo. Gospodarze Jöran Muuß-Merholz i Katja Weber (radioeins, Deutschlandfunk Nova) spotykają się z inspirującymi osobami związanymi ze szkolnictwem, które swoimi działaniami i pracą kształtują procesy transformacji.

Temat: edukacja/cyfryzacja: heterogeniczność, sprawiedliwość partycypacyjna itp.
Format: wywiady/rozmowy z ekspertami, opisy poszczególnych audycji zawierają wiele linków do powiązanych treści
Czas trwania: od 60 do 90 minut
Grupa docelowa: nauczyciele, rodzice, wszyscy zainteresowani równością szans
……………………………………………..

Kleine Pause – Begegnungen in der Teeküche
Nicole Schweiß

Dwie nauczycielki i przyjaciółki Nicole Schweiß i Christina Schreck tworzą w swoim podcaście przestrzeń do rozmowy, (od)uczenia się, słuchania, dyskutowania i wymyślania szkoły na nowo.

Temat: wspieranie demokracji, różnorodności i podnoszenie świadomości na temat rasizmu i dyskryminacji
Mniej teorii, więcej opowiadania o doświadczeniach/praktyczne porady
Format: wywiad/rozmowa, poszczególnych odcinków można słuchać w zależności od zainteresowania danym tematem,
Grupa docelowa: nauczyciele
…………………………………………………..

Die Schule brennt – der Bildungspodcast

W systemie edukacji istnieją zaległości w reformach, w dającej się przewidzieć przyszłości zabraknie tysięcy nauczycieli, a jednocześnie wzrosną nierówności edukacyjne. Klimat, wojna, sztuczna inteligencja i antysemityzm stanowią ogromne wyzwanie również dla edukacji. W swoim podcaście, produkowanym przez publicznego nadawcę, gospodarz programu (nauczyciel i influencer edukacyjny) rozmawia z ekspertami o przeszkodach i możliwych rozwiązaniach.

Temat: polityka edukacyjna, osoby mające wpływ na edukację szkolną
Format: wywiad/rozmowa z ekspertami i celebrytami,
Możliwość słuchania poszczególnych odcinków w zależności od zainteresowania
Długość: 40-45 minut
Publikacja: co tydzień
Grupa docelowa: Nauczyciele i rodzice
…………………………………………………..

Spektrum der Wissenschaft detektor.fm

Spektrum der Wissenschaft to jedno z najbardziej znanych czasopism naukowych. W cotygodniowym podcaście autorzy rozmawiają z detektor.fm na najbardziej ekscytujące tematy.

Temat: odcinek na temat „uczenia się przez całe życie”
Format: odpowiada formatowi audycji radiowej/wywiad
Grupa docelowa: osoby zainteresowane nauką