Ruim twee jaar geleden, op 10 januari 2019, hielden meer dan 3000 jongeren de eerste schoolstaking voor het klimaat in de straten van Brussel. Het land was onder de indruk van het grote aantal jongeren dat bereid was te spijbelen om in de hoofdstad te gaan demonstreren voor een beter klimaat. De volgende week kwamen er 15.000 studenten naar Brussel, en nog een week later waren het er maar liefst 35.000.
Von Lola Segers
Dankzij dit overweldigende succes vond het Belgische initiatief al snel navolging in andere landen. Binnen de kortste keren vonden er over de hele wereld schoolstakingen plaats. ‘Youth for climate’ werd een hot topic in de media.
Er was een wereldwijde beweging ontstaan, de media besteedden eindelijk aandacht aan het klimaat en zelfs aan de keukentafel was het onderwerp niet meer weg te denken. Maar vandaag is de vraag: wat is er sinds de start van die beweging daadwerkelijk veranderd? Hoe heeft de wereld gereageerd op de dwingende oproep tot een systeemverandering en de nood aan een veilige en zekere toekomst voor de volgende generaties?
Het beleid onder druk: de kracht van de massa
Ik ben zelf sterk bij de Belgische klimaatbeweging betrokken. Zodoende kreeg ik de kans om een interessant gesprek te voeren met Anuna De Wever, oprichtster van de klimaatbeweging in België en stagiaire bij de fractie van de Groenen/EVA in het Europees Parlement. De belangrijkste boodschap die ik uit ons gesprek onthoud, is dat de schoolstakingen en alles daarrond tot heel wat debatten, beleid en wetgeving in verband met het klimaat hebben geleid. Eindelijk kreeg het onderwerp de aandacht die het verdient. De wereld zag hoe de klimaatdoelstellingen ambitieuzer werden en hoe er concrete maatregelen werden genomen. Eindelijk.
De Europese belofte voor een duurzame toekomst: de Green Deal van de EU
Een van de belangrijkste veranderingen van de voorbije twee jaar is dat de voorzitster van de Europese Commissie, Ursula Von der Leyen, van meet af aan duidelijk heeft gemaakt dat de klimaatcrisis een van haar belangrijkste prioriteiten zou zijn. Korte tijd later volgde de Europese Green Deal, een reeks beleidsinitiatieven met als overkoepelende doelstelling om Europa tegen 2050 klimaatneutraal te maken. De Green Deal klonk veelbelovend en leek een stap in de goede richting.
een veelbelovende titel, zonder betekenisvolle inhoud
Toen de onderhandelingen over de Europese Green Deal begonnen, werd helaas meteen duidelijk dat de invulling ervan niet zonder slag of stoot zou verlopen. Er werden nogal wat controversiële uitspraken gedaan over de diverse beleidsmaatregelen die in het voorstel waren opgenomen. Om een voorbeeld te geven: een derde van de Europese begroting voor de komende 7 jaar (MFK) gaat naar het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). Toch zal dit voorstel bijdragen tot het verlies aan biodiversiteit en tot een Europese landbouw die sterk gebaseerd blijft op fossiele brandstoffen. Een ander voorbeeld is de manier waarop de EU handelsakkoorden ratificeert, zoals EU-Mercosur, dat ons mee verantwoordelijk zou maken voor de vernietiging van het Amazonewoud en de schending van de rechten van de inheemse bevolking. Verder weten we dat de huidige doelstellingen voor 2030 en 2050 niet gebaseerd zijn op wetenschappelijke bevindingen en dat ze geen rekening houden met een aantal cruciale waarschuwingen van het IPCC, zoals mogelijke blijvende terugkoppelingen en keerpunten. Met de Europese Green Deal zullen we miljoenen investeren om te proberen de wereld te redden, terwijl we miljarden uitgeven om ze kapot te maken.
Verandering in onze hoofden
De grootste verandering die heeft plaatsgevonden, en die vaak wordt vergeten, is die in de hoofden van miljoenen mensen over de hele wereld. Onze politieke leiders beginnen de urgentie in te zien en komen nu met concretere oplossingen. Wat uiteindelijk verandert, is het vertrouwen, het geloof in een betere wereld en de dwingende vraag om die te realiseren. Die veranderingen zijn belangrijker dan ooit tevoren, want ze maken dat we anders gaan denken, buiten de grenzen van het bestaande systeem. Het heeft geen zin om te proberen de wereld te redden binnen een systeem dat heeft afgedaan. Het kapitalisme en het idee van eeuwige groei liggen aan de basis van deze crisis. Het is dan ook interessant om te kijken wat het probleem is met het ‘groene kapitalisme’ en hoe dat bijdraagt aan een wereld waar we simpelweg van moeten afstappen, zodat we kunnen bouwen aan een andere wereld: een wereld die de grenzen van onze planeet respecteert en die mondiale rechtvaardigheid hoog in het vaandel draagt. Daarover kan u meer lezen in de volgende blog.
