De klimaatcrisis is een sociale crisis
Klimaatvluchtelingen

Elk jaar zien zowat 20 miljoen mensen zich gedwongen te vluchten als gevolg van de klimaatverandering. Toch kunnen zij wettelijk gezien slechts minimaal aanspraak maken op hulp. De kilmaatcrisis is een sociale crisis, die vooral degenen treft die zelf het minst bijdragen tot de oorzaken van de klimaatverandering.

Von Carmen Huidobro en Belén Hinojar

1. De grote onbekenden

Klimaatvluchtelingen, milieuvluchtelingen of ‘klimigranten’: ze vormen een van de meest dramatische, maar niet noodzakelijk meest zichtbare gevolgen van de huidige klimaatcrisis. Als activisten moeten wij hiervan op de hoogte zijn en beseffen dat de klimaatcrisis uiteindelijk een sociale crisis is.
 
Klimaatvluchtelingen zijn mensen die gedwongen worden hun land te verlaten als gevolg van milieuveranderingen, veroorzaakt door de klimaatopwarming. Voorbeelden zijn overstromingen, droogte, of woestijnvorming ... In 2020 was volgens de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) meer dan 98 procent van de 30,7 miljoen geregistreerde emigraties toe te schrijven aan milieufactoren. Volgens de UNHCR moeten jaarlijks gemiddeld 20 miljoen mensen om die redenen migreren. Onderstaande figuur, eerder verschenen in de krant El País, geeft een overzicht van de verschillende redenen voor emigratie.

Bron: https://elpais.com/sociedad/2019/12/03/actualidad/1575399365_095982.html | © IDMC

2. Gebrek aan wereldwijde bescherming

Wij spraken met Francisco Rojo van Accem, een Spaanse ngo die vluchtelingen en mensen in andere kwetsbare situaties helpt. Het VN-Migratiepact erkent het bestaan van ‘migratiebewegingen’ als gevolg van natuurrampen en de negatieve gevolgen van de klimaatverandering. Het roept de ondertekenaars bovendien op om de structurele factoren van die migratiebewegingen tot een minimum te beperken. Aan de migranten zelf wordt evenwel geen wettelijke status toegekend; er wordt alleen geprobeerd om de factoren die mensen dwingen hun land van herkomst om dergelijke redenen te verlaten, tot een minimum te beperken.

3. Hoe activisme kan helpen

Francisco zegt dat ze bij Accem “nog geen mensen zijn tegengekomen die hun aanvraag tot bescherming hebben gemotiveerd met het argument van gedwongen verhuizing om klimaatredenen. Maar het valt niet te ontkennen dat mensen soms hun land van herkomst verlaten op zoek naar een beter leven. Hoewel zij dit niet met zoveel woorden zeggen, kan het zijn dat ze hun land hebben moeten verlaten omdat de klimaatverandering een directe impact had op hun levensomstandigheden, waardoor ze bijvoorbeeld geen werk meer konden vinden. Dat laatste kan uiteindelijk de doorslag hebben gegeven om te emigreren.”
 
De situatie is momenteel zeer onrechtvaardig, want de bevolkingsgroepen die het hardst getroffen worden, zijn juist diegene die het minst aan de wereldwijde uitstoot hebben bijgedragen. Uit een studie van Oxfam Intermón blijkt bijvoorbeeld dat mensen in Somalië en India vier keer meer kans maken te moeten vluchten vanwege het klimaat dan mensen in landen met een hoog inkomen zoals Spanje of de Verenigde Staten. 
 
Het lijdt echter geen twijfel dat het aantal mensen dat door de gevolgen van de klimaatverandering hun huis zal moeten verlaten, nog verder zal stijgen. Het is aan ons om regeringen ertoe aan te zetten deze mensen wettelijke bescherming te bieden, om organisaties te steunen die zich voor deze zaak inzetten (door ze meer zichtbaarheid te geven, er tijd aan te besteden of ze financieel te steunen ...), en om het besef bij te brengen hoezeer de klimaatverandering over mensen gaat en dat ook in de toekomst zal doen.
 
Precies daarover gaat het bij de ‘Pass-The-Mic’ beweging, waarover onze collega Lola uit België het heeft in het laatste artikel van deze reeks: een stem en zichtbaarheid geven aan die mensen die nauwelijks gehoord worden, zoals de zogenaamde MAPA (Most Affected People and Areas/meest getroffen mensen en gebieden).
 
Is dit artikel je bevallen? Deel jouw mening met ons op de sociale media. Graag tot binnenkort!