Συνέντευξη
Ιωάννης Πατσαλίδης

Αγαπητέ Ιωάννη, ήσουν ο πρώτος δάσκαλος Γερμανικών στην Κύπρο. Έκανες μαθήματα γερμανικών στην Ξενοδοχειακή Σχολή για 25 χρόνια, δίδαξες σε διάφορα ιδιωτικά σχολεία, είσαι ο ίδιος ξεναγός και δίδαξες στο Ινστιτούτο Γκαίτε για πενήντα χρόνια. Γενιές μαθητών γερμανικών του Ινστιτούτου Γκαίτε σε θυμούνται, δίδαξες τους γονείς και αργότερα τα παιδιά τους. Ακόμα και πολλά χρόνια μετά τη συνταξιοδότησή σου, συνέχισες να διδάσκεις γερμανικά και ήσουν πολύ αγαπητός δάσκαλος και έχαιρες εκτίμησης στα μαθήματα για εφήβους. Τι κάνει έναν καλό καθηγητή Γερμανικών;

Ένας καλός καθηγητής ή μια καλή καθηγήτρια πρέπει να γίνει φίλος/φίλη με τους μαθητές από την πρώτη μέρα, να τους ξεκαθαρίσει τον στόχο του/της, ότι πρέπει να συμμετέχουν αν θέλουν να μάθουν καλά τη γλώσσα, και επίσης να τους εξηγήσει πόσο ενδιαφέρουσα και σημαντική είναι η γερμανική γλώσσα για το μέλλον τους. Από την αρχή, θα πρέπει να επαινεί τους μαθητές μετά από κάθε απάντηση με "bravo, gut, prima, sehr gut" ("μπράβο, καλά, εξαιρετικά, πολύ καλά"). Αυτό τους ενθαρρύνει πολύ! Το σύνθημά μου ήταν „Keine Wörter keine Sprache“ ("Χωρίς λέξεις δεν υπάρχει γλώσσα"). Μάζεψα, λοιπόν, περίπου 300 σημαντικές προτάσεις και εκφράσεις της καθημερινότητας (περιλαμβάνονται στο βιβλίο μου "STRAHL"), όπως "Καλώς ήρθατε, παρακαλώ καθίστε", και τις έδωσα στους μαθητές με την παράκληση να απομνημονεύουν 5-10 φράσεις κάθε φορά και τους εξέταζα κάθε φορά στην αρχή του μαθήματος. Το διασκέδαζαν πολύ και ήταν κάτι που γινόταν παράλληλα με τις ασκήσεις γραμματικής και τα κείμενα του διδακτικού βιβλίου.

Στη δεκαετία του 1980, οργάνωσες ταξίδια στη Γερμανία για μαθητές γερμανικών. Πώς διεξάγονταν αυτά τα ταξίδια; Έχεις κάποιες ιδιαίτερα ευχάριστες αναμνήσεις;

Τα ταξίδια στη Γερμανία με τους μαθητές γερμανικών είχαν μεγάλο ενδιαφέρον. Το πρόγραμμα ήταν πολύ πλούσιο και περιελάμβανε, μεταξύ άλλων, επισκέψεις σε μουσεία, κάστρα και παλάτια και γνωριμία με την καθημερινή ζωή των Γερμανών, όπως π.χ. η χρήση του τραμ, του μετρό, των τρένων, ενώ οι μαθητές είχαν επίσης την ευκαιρία να εξασκήσουν τις γνώσεις τους στη γερμανική γλώσσα καθώς έκαναν ψώνια. Στεκόμουν δίπλα τους χωρίς να μιλάω, άκουγα και χαιρόμουν πολύ όταν έβλεπα πώς ήταν σε θέση να επικοινωνήσουν. Μια ιδιαίτερα ωραία ανάμνηση ήταν όταν κάποτε ζήτησαν από τους είκοσι μαθητές μου τα εισιτήριά τους στο μετρό και αυτοί είπαν στον ελεγκτή εισιτηρίων: "Ο δάσκαλός μας έχει τα εισιτήρια. Είναι αυτός ο χοντρός κύριος στο πίσω μέρος". Και αφού του έδειξα το ομαδικό εισιτήριο, φώναξε δυνατά στους συναδέλφους του στο μετρό "Γεια σας... ομάδα μαθητών από την Κύπρο, όλα εντάξει......". Και όλοι οι επιβάτες κοίταζαν γύρω τους με περιέργεια για να δουν τους μαθητές από την Κύπρο! Πολύ κρίμα ήταν ότι δεν είχαμε κινητά τηλέφωνα εκείνη την εποχή και έπρεπε να δίνω αυστηρές οδηγίες σχετικά με την ώρα αναχώρησης και το σημείο συνάντησης της ομάδας.

Δεν γνωρίζω κανέναν στην Κύπρο του οποίου η εμπειρία στη διδασκαλία γερμανικών να είναι μεγαλύτερη από τη δική σου. Πώς ήταν τα μαθήματα γερμανικών πριν από σαράντα χρόνια;

Πριν από σαράντα ή πενήντα χρόνια, υπήρχε πολύ μικρή ζήτηση για γερμανικά στην Κύπρο. Τα μαθήματα γίνονταν κυρίως στα απογευματινά σχολεία. Κάποιες φορές έβαζα κάποιους συγγενείς μου να εγγραφούν για να σχηματιστεί μια τάξη γερμανικών. Οι περισσότεροι μαθητές ήταν επιχειρηματίες που εργάζονταν σε γερμανικές εταιρείες και μελετούσαν πολύ σκληρά. Δινόταν έμφαση σε ξενοδοχεία, εστιατόρια, ταξίδια, ταξί κ.λπ. και όλα αυτά από τις δικές μου σημειώσεις και διαλόγους. Αυτά ήταν τα μόνα που χρειαζόταν να γνωρίζουν όταν πήγαιναν στη Γερμανία. Δεν υπήρχαν σχεδόν καθόλου άτομα που να ενδιαφέρονται για σπουδές στη Γερμανία. Εκείνη την εποχή δεν υπήρχε κλιματισμός στις τάξεις και το χειμώνα έπαιρνα πάντα το μικρό μου αερόθερμο στην τάξη για να μην απουσιάζουν οι μαθητές!

Το Ινστιτούτο Γκαίτε στην Κύπρο υπάρχει εδώ και 60 χρόνια. Ποιες στιγμές έχουν μείνει στη μνήμη σου και ποιες θυμάσαι με ιδιαίτερη αγάπη;

Ήμουν στο Ινστιτούτο Γκαίτε τα τελευταία πενήντα χρόνια. Όλα αυτά τα χρόνια ήμουν τυχερός που είχα πάντα επιλεγμένους, καλούς, κατανοητικούς και ευγενικούς συναδέλφους. Τους σκέφτομαι πάντα με αγάπη. Θυμάμαι επίσης με αγάπη τα ετήσια, πολύ καλά οργανωμένα σεμινάρια για καθηγητές που διοργανώνονταν από διάφορους ειδικούς στη γερμανική γλώσσα. Πολλοί συνάδελφοι από όλη την Κύπρο λάμβαναν μέρος σε αυτά και είχαμε την ευκαιρία να ενημερωνόμαστε για πολλά εκπαιδευτικά θέματα και να δημιουργούμε καλές φιλίες. Πολύ ωραίες και ενδιαφέρουσες ήταν επίσης και οι γιορτές για το κλείσιμο της χρονιάς, όπου σχεδόν όλοι οι μαθητές και οι καθηγητές λάμβαναν μέρος σε διάφορα παιχνίδια πριν συνεχίσουμε με λουκάνικα και ποτά. Έχω επίσης ωραίες αναμνήσεις από τις χριστουγεννιάτικες γιορτές στο Ινστιτούτο Γκαίτε, όπου για χρόνια έπαιζα τον Άγιο Βασίλη και μοίραζα γλυκά και δώρα στα παιδιά. Τα τελευταία χρόνια, έχω νιώσει μεγάλη αγάπη και εκτίμηση από τους συναδέλφους μου, αλλά και από τους μαθητές μου. Είναι κρίμα που λόγω της πανδημίας και της ηλικίας τελείωσαν όλα ξαφνικά.

Τι εύχεσαι στο Ινστιτούτο Γκαίτε για το μέλλον;

Το Ινστιτούτο Γκαίτε, με τους καλούς διευθυντές του και το εργατικό προσωπικό του, κάνει πολύ καλή δουλειά και για τις δύο κοινότητες του πληθυσμού. Ελπίζω ειλικρινά ότι θα συνεχίσει να υπάρχει για πολλά ακόμη χρόνια, ώστε να μπορέσει να μεταδώσει τη γερμανική γλώσσα και κουλτούρα σε όλους τους ανθρώπους στην Κύπρο.