HERITAGE IN FOCUS

Η κληρονομιά στο επίκεντρο

Μια σειρά εκδηλώσεων του Goethe-Institut Athen σε συνεργασία με το Humboldt Forum 


Το θέμα της «κληρονομιάς» γνωρίζει αυτή τη στιγμή μια πραγματική έκρηξη του ενδιαφέροντος στην επιστήμη και την πολιτική, σε φορείς και μέσα του πολιτισμού. Αν στο παρελθόν συνδέονταν με αυτό κυρίως ερωτήματα που αφορούσαν το ιδιωτικό δίκαιο, όπως το κληρονομικό δικαίωμα, και στα ευρύτερα κοινωνικά συμφραζομενα προπαντός η προστασία μνημείων και ιστορικών κτιρίων, τα τελευταία χρόνια η έννοια της «κληρονομιάς» έχει διευρυνθεί αισθητά ως προς τις σημασίες της και, κατ’ επέκταση, τη χρήση της. Αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο στους νέους ορισμούς που της έχουν δοθεί, για παράδειγμα από την UNESCO, η οποία τις τελευταίες δεκαετίες έχει επεκτείνει σημαντικά το πεδίο προστασίας της ανθρώπινης «πολιτιστικής κληρονομιάς». Έτσι, εδώ και 20 χρόνια, υπό προστασία μπορούν να τεθούν και πολιτιστικές παραδόσεις, έθιμα ή διατροφικά είδη, λόγου χάρη το βυζαντινό άσμα της Ελλάδας και της Κύπρου, ή σκηνή των κλαμπ του Βερολίνου, που ενώ κάποτε θεωρούνταν αβανγκάρντ και ανατρεπτική, σήμερα ανήκει στις απειλούμενες με εξαφάνιση παραδόσεις.

Παράλληλα, τα τελευταία χρόνια –λόγω και των σχετικών δημόσιων συζητήσεων– έχει αυξηθεί το επιστημονικό ενδιαφέρον για την «κληρονομιά»: έτσι το τι σημαίνει «κληρονομιά» είναι σήμερα ένα ερώτημα που εξετάζεται ευρέως στις επιστήμες της ιστορίας και του πολιτισμού, την εθνολογία και τις «μουσειακές σπουδές», οδηγώντας σε άλλα ζητήματα: την εθνογένεση (nation building), την επιστροφή αρχαιοτήτων και την προέλευση των έργων τέχνης, την αντιμετώπιση της (μετα-)αποικιοκρατίας καθώς και την καταχρηστική εκμετάλλευση η οποία θέτει σε κίνδυνο τον άνθρωπο και τη φύση. Ένα παράδειγμα που σχετίζεται με την κλιματική κρίση αλλά και με τις μετα-αποικιοκρατικές συζητήσεις είναι το θέμα της οντολογικής κατηγορίας του μη ανθρώπινου (non-human agency): Έχουν τα ποτάμια, τα δάση ή άλλα φυσικά τοπία δικαιώματα; Δεν θα έπρεπε να απολαμβάνουν και αυτά ένα καθεστώς προστασίας ως μη πολιτιστική κληρονομιά; Και οι ορυκτολογικές ή φυσιογνωστικές συλλογές; Δεν αφηγούνται και αυτές (πολιτισμικές) ιστορίες σχέσεων εξάρτησης και ανθρώπινης εκμετάλλευσης; Ταυτόχρονα ακούγονται και κάποιες πρώτες αντίθετες γνώμες που χαρακτηρίζουν αυτήν την ευρεία εστίαση στο παρελθόν «νοσταλγία» ‒ συμβάλλοντας πάντως και αυτές στην κριτική και εξονυχιστική διερεύνηση του θέματος. 

Η σειρά εκδηλώσεων με τίτλο Heritage in Focus [Η κληρονομιά στο επίκεντρο], την οποία έχει διοργανώσει το Goethe-Institut Athen και το Humboldt Forum, πραγματεύεται το θεματικό πεδίο της «κληρονομιάς» από τέσσερις διαφορετικές οπτικές γωνίες, εστιάζοντας όμως στη Γερμανία και την Ελλάδα. Με αφετηρία την αισθητά διευρυμένη ερμηνεία και το αυξανόμενο ενδιαφέρον για την έννοια της «κληρονομιάς», σε τέσσερις συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης θα εξεταστούν θέματα όπως η άυλη πολιτιστική και η πολεοδομική κληρονομιά, αλλά και το θεματικό σύνολο που αφορά τη φύση και την κληρονομιά, καθώς και το ζήτημα της εθνογένεσης (nation building) σε σχέση με τα ευρήματα αρχαιολογικού ενδιαφέροντος και την επιστροφή τους στις χώρες προέλευσης. Τα αποτελέσματα αυτών των συζητήσεων θα παρουσιαστούν το 2026-27 στο πλαίσιο της θεματικής «Κληρονομιά» στο Humboldt Forum.


Γλώσσα: αγγλικά, ελληνικά με ταυτόχρονη διερμηνεία

Είσοδος ελεύθερη


Οπτική ταυτότητα: Thinking 

Μια συνεργασία ανάμεσα στο Goethe-Institut και το Humboldt Forum.