Duitse strips
Moderne mythen en historische anekdotes

De coronapandemie heeft heel wat sectoren op hun kop gezet: beurzen gingen niet door, publicaties raakten uitgesteld en op veel plaatsen was er sprake van stilstand. Maar niet in de stripwereld! Een blik op de nieuwe publicaties van het voorbije jaar.

Von Ralph Trommer

Elk jaar nemen we de trends in de Duitstalige stripwereld onder de loep.  Deze keer kunnen we het zo samenvatten: de stripwereld heeft de coronaperiode in zijn voordeel gebruikt en onverstoorbaar doorgewerkt. En dat heeft indrukwekkende resultaten opgeleverd: zowel inhoudelijk als esthetisch is het spectrum van de Duitse strip weer aanzienlijk breder geworden. 

Vooral op het vlak van de graphic novel verschenen er veel autobiografische of autofictionele werken, vaak van nieuwkomers die persoonlijke ervaringen weergeven of zich erdoor laten inspireren. Een voorbeeld daarvan is het gevoelige verhaal Coming of H, waarin Hamed Eshrat inspiratie put uit de manier waarop hij opgroeide op het Duitse platteland, uit zijn ervaringen met drugs en uit zijn eerste liefde. Wat echter vooral opvalt, is de tendens om verhalen te baseren op historische gebeurtenissen of mythen. De auteurs keren hiervoor soms ver en soms minder ver terug in de tijd.

De geschiedenis van de mens verbeeld

Twee werken uit 2022 nemen ons meteen mee naar de jaren zeventig - zij het elk op een heel andere manier. In Madame Choi und die Monster vertellen illustrator Sheree Domingo en auteur Patrick Spät samen een raadselachtige anekdote uit de jaren zeventig en tachtig, over een vooraanstaand Zuid-Koreaans acteurskoppel en de Noord-Koreaanse dictator Kim Jong-Il. Jennifer Daniel schetst in Das Gutachten dan weer een realistisch beeld van het klimaat van de Duitse Bondsrepubliek in de jaren zeventig, ook al is haar graphic novel opgesmukt met veel fantastische elementen. In vlakke aquareltekeningen ontvouwt ze een misdaadverhaal tussen burgerlijke rechtschapenheid en opkomend terrorisme. Met het hoofdpersonage “Herr Martin” maakt ze een geslaagde, complexe karakterstudie.
 
Oostenrijker André Breinbauer kiest dan weer voor de klassieke oudheid. Met Medusa und Perseus brengt hij een originele update van oud mythologisch materiaal en slaat hij een brug naar het hedendaagse feministische discours: Medusa is geen monster, maar een vrouw, en Perseus is een held tegen wil en dank. De enigszins groteske tekeningen verwijzen naar beelden uit de oudheid, maar doen tegelijk modern aan en maken indruk met hun fantasierijke lay-out.

Een bijzonder ambitieus project is de poging van Jens Harder om de hele geschiedenis van de aarde en de mensheid in beeld te brengen. Harder begon er al aan in 2009 met ALPHA … directions, waarin hij de oerknal in beeld bracht. Na BETA ...civilisations volume I is er nu het derde volumineuze deel BETA ...civilisations volume II, dat de geschiedenis vanaf het begin van onze jaartelling tot vandaag bestrijkt. Daarin voegt hij iconische beelden - van werken uit de kunstgeschiedenis tot popmotieven van de jongste decennia - samen tot een beeldenstroom, met slechts af en toe wat toelichting in tekst. Wie echter denkt dat het project daarmee klaar is, vergist zich: er staat ook nog een GAMMA-deel op stapel, en dat zal over de toekomst gaan. 

Simon Schwartz heeft een goed doordacht plan om het hele verhaal van de mens te vertellen: de schrijver-tekenaar maakte al verschillende delen met rake biografieën, zoals Das Parlament, een reeks merkwaardige portretten van Duitse parlementsleden, die aanvankelijk als onepagers in kranten verschenen. Vita Obscura - Life Bizarre sluit hierop aan met nog eens 50 biografieën en toont eens te meer Schwartz’ talent voor het comprimeren en aanscherpen van hele lotsbestemmingen op één pagina.  Van het schrijnende leven van Anton Wilhelm Ano, die als zwart slavenkind opgroeide in het Duitsland van de 18e eeuw en een belangrijk filosoof werd, tot het aangrijpende verhaal van de Oost-Berlijnse transpersoon Charlotte von Mahlsdorf. Er komen heel wat verrassende personages aan bod, waaronder de etalagepop Cynthia, destijds een ster van het New Yorkse nachtleven - een beroemdheid zonder ziel, maar met veel gips.

Frankenstein en spokenjagers

Mag het ook een beetje griezelig zijn? Met al die historische verwijzingen verschenen in 2022 ook een aantal enge verhalen op de Duitse stripmarkt. Nieuwkomer Lara Swiontek pakte uit met Verwandlung, een bewerking van een verhaal van Frankenstein-auteur Mary Shelley. Swiontek maakte van het bijna 200 jaar oude verhaal een tijdloze parabel over een narcistische hedonist. Ingo Römling en auteur Peter Mennigen leverden met demonenjager Malcolm Max dan weer een feuilleton af in laat-Victoriaanse sfeer. De tot nog toe vijf delen overtuigen met virtuoos tekenwerk en spannende avonturen.

Engeland is eveneens het decor waar de kinderstrip Alan C. Wilder Ltd. zich afspeelt. De reeks gaat over een kind-spokenjager, een personage dat wordt bijgestaan door zijn dode, maar tegelijk nog springlevende vader. Ulf K., die sinds de jaren negentig een onmiskenbare, heldere tekenstijl heeft, en zijn auteur Patrick Wirbeleit spelen vol liefde met het griezelgenre. Voor de volwassenenreeks Die Unheimlichen, waarin klassiekers uit het horrorgenre opnieuw worden geïnterpreteerd, maakte Ulf K. ook Pickmans Modell, een spitsige bewerking van een verhaal van H. P. Lovecraft.

En last but not least: de Marsupilami is terug!

Na al die herrezen mythen willen we je uiteraard ook dit niet onthouden: de Marsupilami is terug. Na Spirou in Berlin [Robbedoes in Berlijn] uit 2018 greep de Berlijnse tekenaar Felix Görmann alias Flix in 2022 nogmaals terug naar een Belgische stripklassieker. Met Das Humboldt-Tier creëerde hij een fantasierijke hommage aan de Marsupilami. In zijn versie wordt het fabelachtige dier ontdekt door natuurvorser en ontdekkingsreiziger Alexander von Humboldt en ontmoet het in het Berlijn van 1931 een Joods meisje in precaire omstandigheden. Flix maakte hiermee een onderhoudende strip vol verwijzingen, genietbaar voor het hele gezin.