Αναμνήσεις
Γιάννης Τουμαζής

Από την ίδρυσή του το 1994, το NiMAC [Δημοτικό Κέντρο Τεχνών Λευκωσίας, Συνεργασία Ίδρυμα Πιερίδη] έχει συνεργαστεί με το Ινστιτούτο Γκαίτε Κύπρου σε πολυάριθμα δημιουργικά πρότζεκτ και εγχειρήματα. Χάρη σε αυτά, είχα τη μεγάλη χαρά να συνεργαστώ με πολλούς αξιοσημείωτους καλλιτέχνες και επιμελητές εστιάζοντας στις τρέχουσες εξελίξεις της μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης στην Κύπρο και τη διεθνή καλλιτεχνική σκηνή, καθώς και σε κοινωνικοπολιτικά και πολιτιστικά θέματα που ταλανίζουν τον πλανήτη μας τα τελευταία χρόνια, όπως τα ζητήματα των συνόρων, της μετανάστευσης, του ρατσισμού και της ξενοφοβίας, και τους τρόπους με τους οποίους η σύγχρονη τέχνη μπορεί να τα φέρει στο προσκήνιο με μια κριτική ματιά και να ωθήσει τον θεατή σε ένα πιο κεντρικό ρόλο ως ενεργός πολίτης.

Μερικές από τις πιο αξιομνημόνευτες συνεργασίες μου περιλαμβάνουν τις εκθέσεις «Preparation Stage», «Recorded Memories – Europe». «Southeast» και «Getting Across».

Το 2011, η γνωστή Γερμανίδα καλλιτεχνική φωτογράφος Ricarda Roggan παρουσίασε μια καταπληκτική καλλιτεχνική εγκατάσταση εμπνευσμένη από τη δουλειά της στην Κύπρο στα πλαίσια του «Project Room #4». Το έργο της επαναπροσδιόριζε το περιβάλλον ενός φωτογραφικού εργαστηρίου ως τόπου γέννησης, προετοιμασίας και δημιουργίας του έργου τέχνης.

Δύο χρόνια αργότερα, το 2014, οι δύο οργανισμοί διοργάνωσαν και παρουσίασαν την έκθεση «Recorded Memories – Europe». «Southeast». Στην έκθεση παρουσιάστηκαν έργα εικοσιτριών καλλιτεχνών από έντεκα χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης οι οποίοι ασχολήθηκαν με διάφορες πτυχές της συλλογικής μνήμης, τόπους μνήμης, διαφορετικές κουλτούρες μνήμης καθώς και τον ρόλο της εικόνας σε αυτές τις διαδικασίες.

Το «Recorded Memories» έφερε μαζί καλλιτεχνικά έργα που παρουσίαζαν πολύ διαφορετικές ιστορικές αφηγήσεις και, πέρα από αυτό, διαφορετικές χρήσεις της κάμερας: ως συσκευή παραγωγής πραγματικών ηχογραφήσεων ή βιογραφικών αναφορών, για αντικειμενική καταγραφή ή ιστορική ανάλυση, ή ως μέσο απαθανάτισης των εντυπώσεων που αφήνει μια πράξη. Η έκθεση παρουσιάστηκε σε διάφορες χώρες και μου έδωσε την σπουδαία ευκαιρία να εδραιώσω συνεργασίες με συναδέλφους επιμελητές από την Αλβανία, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, τη Βουλγαρία, την Κροατία, τη Γερμανία, την Ελλάδα, τη Μολδαβία, τη Βόρεια Μακεδονία, τη Ρουμανία, τη Σερβία και την Τουρκία.

Πέρσι, κατά τη διάρκεια της πανδημίας, το NiMAC και το Ινστιτούτο Γκαίτε πραγματεύτηκαν τα καίρια θέματα της μετανάστευσης, της διέλευσης και των συνόρων και παρουσίασαν έργα σημαντικών διεθνών καλλιτεχνών από διαφορετικές κουλτούρες και ιστορικές καταστάσεις, μέσα από την έκθεση «Getting Across». Η επιμέλεια του προγράμματος έγινε με την προϋπόθεση ότι τα σύνορα είναι ανθρώπινο κατασκεύασμα και βασίζονται σε αυθαίρετες αποφάσεις που, εντούτοις, έχουν ένα τεράστιο, ακόμη και φρικτό αντίκτυπο σε ανθρώπους. Ο κόσμος μοιάζει να γίνεται όλο και πιο παγκοσμιοποιημένος οικονομικά, αλλά ταυτόχρονα όλο και πιο διαχωρισμένος σε ηθικό, θρησκευτικό και πολιτικό επίπεδο. Επιπλέον, η ατέλειωτη πανδημία του κορωνοϊού δημιούργησε ακόμα μεγαλύτερα προβλήματα στην ελεύθερη και ανεμπόδιστη μετακίνηση των ανθρώπων.

Θα ήθελα να συγχαρώ θερμά το Ινστιτούτο Γκαίτε για τα 60 χρόνια ύπαρξής του στην Κύπρο. Η παρουσία του και οι πολιτιστικές δραστηριότητές του όλα αυτά τα χρόνια, που δημιούργησαν μακροχρόνιες δημιουργικές και γόνιμες συνεργείες ανάμεσα στη Γερμανία και την Κύπρο, ήταν καθοριστικής σημασίας για την ανάπτυξη του κυπριακού καλλιτεχνικού στρώματος σε ειρηνικούς αλλά και δύσκολους καιρούς. Εύχομαι να συνεχίσουμε τις τόσες ξεχωριστές συνεργασίες στο μέλλον και, ας ελπίσουμε, σε ένα επανενωμένο νησί.

Καλή επέτειο!
Δρ. Γιάννης Τουμαζής