Nieuwe graphic novels Geïnspireerd door vroeger en vandaag
Twee recente stripverhalen nemen ons mee terug in de tijd, naar de jaren vijftig en zeventig. Twee andere gaan over zeer actuele onderwerpen: de huidige wereld van de arbeid en het probleem van culturele toe-eigening.
In het Duitsland van de jaren 1950 was homoseksualiteit een taboe. Matthias Lehmann vertelt in zijn graphic novel Parallel het verhaal van Karl Kling, die een brief schrijft aan zijn dochter Hella. Het wordt een levensbiecht. Kling legt uit waarom hij als echtgenoot en vader heeft gefaald en is gezwicht voor de maatschappelijke conventies van zijn tijd en zijn sociale klasse, en vertelt dat hij van mannen houdt. Schrijver Thomas von Steinaecker is in zijn recensie in de Süddeutschen Zeitung lovend over de thematische verscheidenheid van Lehmanns debuut. Hij noemt het “een strip over homo-zijn in de periode na de oorlog, over het gedeelde Duitsland, over het lot van de arbeidersklasse en over een generatieconflict”. Behoorlijk ambitieus, vindt hij, maar hij voegt eraan toe dat Lehmanns aanpak om alles zich te laten afspelen in een arbeidersmilieu, waar Karl zowel geniet van de zuippartijen met zijn macho vrienden als van geheime affaires met andere mannen, absoluut weet te overtuigen. De stijl van de zwart-wittekeningen noemt hij bovendien van meesterlijk niveau.
Ook Jennifer Daniel reist in haar stripverhaal Das Gutachten naar het verleden, meer bepaald naar de late jaren 1970. Een jonge sympathisante van de Rote Armee Fraktion (RAF) en haar zoontje komen bij een auto-ongeluk om het leven. Er is geen spoor van de persoon die het ongeluk heeft veroorzaakt. Een medewerker van de dienst forensische geneeskunde in Bonn heeft zo zijn eigen redenen om de zaak tot op de bodem uit te spitten. Als geen ander vat Daniel de geest van een tijd waarin men nog overal mocht roken en zowel rijden onder invloed van alcohol als seksisme nauwelijks noemenswaardige vergrijpen leken te zijn. Ook het verdrongen nazi- en oorlogsverleden werken nog na, zowel in het persoonlijke onderbewustzijn als in de machtsstructuren van politiek en samenleving. Met dat alles heeft ze een “spannende, beklemmende en grafisch prachtige politieke thriller uit de Bondsrepubliek Duitsland gemaakt”, vindt Barbara Buchholz in Tagesspiegel. Jennifer Daniel was met Das Gutachten genomineerd als finaliste voor de Comicbuchpreis 2021 (stripprijs 2021) van de Berthold Leibinger Stiftung. Ze oogstte lof met “haar tekenstijl, die doet denken aan het decor en de sfeer van het debatprogramma ‘Der Internationale Frühschoppen’ met Werner Höfer - de bril! - op de Duitse tv-zender ARD”.
De nieuwe strip van Aisha Franz, Work-Life-Balance,is zeer eigentijds. Franz vertelt en tekent op een grappige en virtuoze manier over de huidige arbeidsrealiteit van jongvolwassenen. Het gaat over dromen en frustraties, burn-out en klotejobs. Zo is er Anita, fabrikante van aardewerk, dat ze in een vlaag van woede kapotslaat. Of Sandra, die in een start-up werkt en van haar baas de raad krijgt om therapie te volgen. Rex, de derde hoofdpersoon, is een freelanceprogrammeur, maar wordt door zijn klant bedrogen. Alle drie belanden ze in de praktijk van Dr Sharifi, een zonderlinge psychotherapeute. Michael Brake van het magazine fluter vindt het cartoonesk getekende verhaal niet per se origineel en zelfs wat beladen met clichés, maar “desondanks slaagt Franz erin een kritisch en tegelijk humoristisch, luchtig verhaal af te leveren”.
Het recentste werk van de Hamburgse striptekenares Birgit Weyhe begint in het Midwesten. Weyhe geeft er les aan een Amerikaanse universiteit en heeft moeite om er te aarden. Bovendien wordt haar op een germanistencongres verweten dat ze in haar strips aan culturele toe-eigening doet. Terug in Berlijn heeft ze een gesprek met Priscilla Layne, een Afro-Amerikaanse docente Germaanse talen met Caraïbische roots. Zij is in zeer bescheiden omstandigheden opgegroeid, werd op jonge leeftijd seksueel misbruikt, rebelleerde tegen de rolpatronen van man en vrouw en sloot zich aan bij de antiracistische skinheadbeweging. Weyhe raakt door Layne gefascineerd en vraagt haar of ze haar levensverhaal in stripvorm mag vertellen. Zo gezegd, zo gedaan. Layne leest hoofdstuk per hoofdstuk na en corrigeert waar nodig. In de graphic novel wordt haar commentaar op het vorige hoofdstuk telkens ingevoegd als een tussenhoofdstuk. Met Rude Girlheeft Birgit Weyhe “een sterk gelaagde strip gemaakt over een zwarte professor in de germanistiek – en over het feit dat zwarte identiteiten net zo divers zijn als de identiteiten van eender welke andere groep mensen”, schrijft Andrea Heinze op rbbKultur. Ook Weyhe werd genomineerd als finaliste voor de stripprijs 2021 van de Berthold Leibinger Stiftung.
