Milieuactivisme
KLIMAATSTAKING OP HET INTERNET

Sinds de uitbraak van de coronapandemie heeft het klimaatprotest zich vooral naar het internet verplaatst. Een inkijk in de onlinewereld van de milieubeweging.

Von Johannes Zeller

Het was de grootste klimaatbetoging in de geschiedenis: op 20 september 2019 kwamen wereldwijd miljoenen mensen op straat om te demonstreren voor een milieuvriendelijk beleid en het halen van de ‘1,5 graden-doelstelling’. Alleen al in Duitsland deden volgens Fridays for Future zo’n 1,4 miljoen mensen mee aan de internationale klimaatstaking. Daar hadden de deelnemers via de hashtag #AllesFürsKlima een netwerk gevormd. De beweging werd daardoor voelbaar sterker en Fridays for Future riep op om elke week actie te voeren. Niemand vermoedde toen dat grote bijeenkomsten door de pandemie al snel niet meer zouden kunnen doorgaan.

Hashtags IN COMBINATIE met protestBORDEN

Toen de coronapandemie uitbrak, viel het klimaatprotest zeker niet stil. Het moest zich wel heruitvinden. Fridays for Future en andere klimaatactivisten brachten het protest naar de plek waar zich sinds het begin van de pandemie een groot deel van het sociale en maatschappelijke leven afspeelt: het internet.

Uiteraard organiseerden klimaatactivisten zich vóór de pandemie al online. Dat gebeurde via berichtenapps, groepschats en videoconferenties. Maar door de coronamaatregelen moesten ook de protestactiviteiten zélf naar het internet uitwijken. Hashtags werden nóg belangrijker. En in plaats van voor overheidsgebouwen poseerde men nu met protestborden op Twitter. Ook zonder massale straatprotesten leeft de klimaatstaking als #climatestrikeonline op het internet verder. Onder de hashtag #Netzstreikfuersklima riep Fridays for Future bovendien op om de staking ook offline zichtbaar te maken, met datgene wat in coronatijden nog mogelijk was: "We leiden het protest van de straat naar het internet. Maar we hangen onze protestborden ook duidelijk op aan ramen, brievenbussen, op de werkplek, in de boom voor de deur, aan de ingang van de winkel of waar ze anders nog goed zichtbaar zijn!", zo staat er op de website.

Onlinecommunicatie als TROEF

Maar niet alleen de straatbetogingen, ook andere acties van de klimaatbeweging ondervinden de gevolgen van de pandemie en de coronamaatregelen. Denken we maar aan de  Climate Walk: een groep onderzoekers en activisten, bekend als de 'Wanderers of Changing Worlds', plant een voettocht van 12.000 kilometer dwars door Europa. Zij willen daarmee de lokale impact van de klimaatverandering onderzoeken en in kaart brengen. De resultaten worden dan getoond via een reizende tentoonstelling, een reeks lezingen en een documentaire. Dat is althans het idee waarvoor het team al giften had verzameld. Maar de pandemie en haar aanhoudende beperkingen hebben de organisatie van de Climate Walk parten gespeeld. De vertrekdatum van de wandeling waarrond het project draait, kan elk moment weer veranderen, als bijvoorbeeld het vaccinatieplan niet goed zou werken. "Met verschillende doelgroepen, onder wie studenten, zouden wij ook graag testwalks doen. Maar door corona is het nu heel moeilijk om die in te plannen", zegt Julia Plattner van Climate Walk.
 
Het Climate Walk-team focust nu op wat tijdens de pandemie toch nog mogelijk is. In samenwerking met de Universiteit van Wenen bereidt het publieke online lezingen over de klimaatverandering voor. Befaamde natuur- en menswetenschappers werken eraan mee. Al met al kan het team ook het positieve van de situatie inzien. Zo blijkt de onlinecommunicatie tussen de deelnemers een waardevolle troef voor het project. Climate Walk telt partners in heel Europa. Zij ontmoeten elkaar geregeld op Zoom, vaak in individuele gesprekken. "Vroeger zou het contact vooral via e-mail zijn verlopen, maar dat is weinig persoonlijk", vat projectcoördinator Eva Holzinger het samen. In de loop van de pandemie is het netwerk rond Climate Walk alleen maar gegroeid. De banden zijn steviger geworden, al kijken de mensen er natuurlijk naar uit om elkaar ook eens persoonlijk te ontmoeten.

Groeiende steun voor milieuprojecten

Ecologische crowdfundingplatforms zoals EcoCrowd tonen hoe het milieuactivisme net sterker uit het pandemiejaar kan komen. Of het nu gaat om de regeneratieve teelt van biogroenten in Thüringen, de bouw van een waterbron in Calabrië of een documentaire over de menselijke factor in de klimaatverandering: vanaf 10 euro kunnen activisten op deze manier ecologisch en sociaal duurzame projecten steunen. EcoCrowd werd in 2014 in Berlijn opgericht en krijgt subsidies van het Umweltbundesamt, het Duitse federale milieuagentschap. Projecten die via dit platform gerealiseerd konden worden, kunnen met een vrijwillige provisie hun dank tonen. Tot de lente van 2020 verliepen de contacten rond EcoCrowd vooral offline. Op een jaarlijkse bijeenkomst wisselden activisten met elkaar van gedachten. Ze verkozen er ook het beste project van het jaar. In 2020 ging deze samenkomst niet door, maar op het platform werden meer milieuprojecten dan ooit met succes gefinancierd.