Covid-19 en de link met klimaatverandering
Klimaatactivisme tijdens een pandemie

Zoeken naar mogelijkheden om binnenin de Belgische klimaatbeweging de drijfkracht hoog te houden als ook het thema op de politieke agenda te behouden.

Von Lola Segers

Er is geen gevoel zo machtig als het gevoel dat een klimaatmars kan opwekken. Met duizenden door de straten lopen, schreeuwen, dansen en hier en daar een traantje wegpinken van geluk. De Belgische klimaatbeweging, Youth for Climate, die bekend staat om zijn succesvolle massa mobilisaties en wekelijkse marsen in Brussel, moest begin vorig jaar plaatsmaken voor een andere, in vele ogen urgentere crisis; de corona-crisis. De klimaatbeweging moest alles uit de kast halen om het klimaat thema op zowel de politieke agenda als in de media te houden. Dit terwijl er ruimte moest gecreëerd worden voor de corona-pandemie en er automatisch afstand werd genomen van de klimaatcrisis, waarbij we ons ervan bewust zijn dat elke dag telt.

Een gevoel van groot gemis als ook heel veel drijfkracht 

Ik ging in gesprek met Clara Descamps en Jada Kennedy, twee vrienden die ik dankzij de klimaatbeweging in mijn leven heb mogen verwelkomen. We deelden ons gemis van het actievoeren in de straten als ook de samenhorigheid die hiermee samenhing. Actiedagen zijn de momenten waarop het gevoel van empowerment er steeds opnieuw in slaagt onze batterijen op te laden. Ook deelden we onze dankbaarheid voor de grote drijfkracht die we momenteel allemaal voelen als ook het denken buiten de begaande paden, wat wél een van de positieve dingen is die de corona-crisis ons heeft bijgebracht. 

Klimaatactivisme nam andere vormen aan – we leerden denken buiten de begaande paden

De kennis die ieder van ons in de klimaatbeweging meedraagt over het onderwerp klimaatverandering en de urgentie ervan, maakte het loslaten hiervan quasi onmogelijk. Maar na enige tijd, werd er een weg gevonden om onze bezorgdheden alsnog te uiten op een manier die aangepast was aan de huidige situatie. Dit gebeurde voornamelijk online, maar verder in de pandemie ook terug op straat, in kleinere groepen, met de nodige afstand. 

Zo werden belangrijke onderwerpen, waaronder het Europees gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) waar 30% van het volledige Europese budget naartoe gaat, niet zomaar genegeerd. Er werd wereldwijd actie gevoerd en ook online werd het GLB-onderwerp regelmatig aangekaart. In België stonden we zelfs 7 opeenvolgende weken voor de Europese Commissie om de aandacht te vestigen op het huidige GLB-voorstel en onze afkeuring ervan te uiten. Daarnaast organiseerden we ook verschillende andere acties waaronder de campagne #FightFor1Point5 waarbij we met een kleinere groep in Brussel samenkwamen en met honderden kaarsjes de 5de verjaardag van het akkoord van Parijs onder de aandacht brachten. Ook legden we hier nogmaals de nadruk op het belang van een maximale opwarming van 1.5°C en de samenhang met mensrechten.

Covid-19 en de link met klimaatverandering 

Het is vanzelfsprekend dat de klimaatbeweging plaatsmaakte voor de covid-19 crisis en begrip toonde voor de urgentie ervan. Wat we wel betreurden, was de weinige aandacht voor de oorzaak van deze pandemie en dus de link met klimaatverandering, ontbossing en verlies aan biodiversiteit. Onderzoek heeft aangetoond dat dat naarmate het klimaat verandert, we steeds vaker tropische ziekten bij ons zullen zien opduiken. Professor Kevin Arien van het instituut voor tropische geneeskunde in Antwerpen bevestigd ook dat hoe meer het regenwoud wordt aangetast, hoe groter het risico dat er in de toekomst opnieuw virussen overspringen van dier op mens. 

Angst voor het verlies van urgentie 

Actievoeren tijdens de corona-pandemie ging gepaard met een grote desinteresse van de media als ook van de gewone burger. De vraag naar acties die uit het oog springen en burgerlijke ongehoorzaamheid, groeide als nooit tevoren. Het gevoel van verlies aan urgentie en daarom verlies aan aandacht baart ons zorgen. De wereld heeft een tijdje stilgestaan, maar de klimaatcrisis niet. We zijn opnieuw een jaar verloren in de strijd tegen de klimaatverandering. Het gevoel van urgentie moet teruggevonden worden, in elke sector, in elke vorm van beleid en aan elke keukentafel.

Ook wanneer protest en massa mobilisatie terug wordt toegelaten, moet deze urgentie opnieuw gevoeld worden om hier een succesverhaal van te maken. Over hoe protest succesvol kan zijn, zal volgende week meer verschijnen in de blog van Carmen en Belén.