Αναμνήσεις
Angela B. Clement
Ο χαλκός ενώνει και θεραπεύει
Τον Μάιο του 2015 μετέφερα με το αεροπλάνο σε μια βαλίτσα το χάλκινο έργο μου «Flying Mountain», το οποίο είχε ήδη ταξιδέψει σε παραλλαγές σε μουσεία και στο Ινστιτούτο Γκαίτε Αθήνας. Αυτή η τυχερή προσγείωση στο διάσημο χάλκινο νησί της Κύπρου είχε συμφωνηθεί αρχικά από τον Björn Luley και στη συνέχεια από την μετέπειτα διευθύντρια του ινστιτούτου, Δρ. Christiane Krämer-Hus-Hus.
Το κτίριο του ινστιτούτου, με τα έντονα χρώματα, είχε αμέσως μια ιδιαίτερη λάμψη για μένα. Περιβάλλεται ακόμη και σήμερα από έναν μεσογειακό κήπο με τα λουλούδια και τους καρπούς του, όπου οι γάτες περιφέρονται και οι ανοικτόχρωμες σαύρες τρέχουν και οι επισκέπτες χαλαρώνουν στις συναντήσεις τους. Η θαυμάσια επιμονή ήταν αυτό που στήριξε το Ινστιτούτο στις πιο δύσκολες στιγμές του παρελθόντος. Αν το τρέχον, τόσο φιλόδοξο και ευρύ πρόγραμμα συνεχίσει να προσκαλεί σε διάλογο τα άγρυπνα δημιουργικά μυαλά της Κύπρου, τότε το Ινστιτούτο Γκαίτε θα λάμψει πολύ έντονα στο μέλλον!
Η ζεστή φιλοξενία, το θαυμάσιο επιδοκιμαστικό ενδιαφέρον και η συχνή αυθόρμητη πρακτική υποστήριξη εκείνη τη στιγμή έκαναν το πρότζεκτ μας «Ο χαλκός συνδέει...» («Copper Connects…») να ζωντανέψει αμέσως. Καταφέραμε να εγκαταστήσουμε το "Flying Mountain" σε έναν μακρύ τοίχο. Αποτελείται από 49 λωρίδες καμβά που έχουν εμποτιστεί με χώμα και έχουν σχηματιστεί πάνω σε ένα καλούπι τσέλου, οι οποίες ταλαντεύονται σε σχήμα μετανάστευσης πουλιών. Το πάνω και το κάτω μέρος των φτερούγων φέρουν πολύχρωμα ορυκτά χαλκού από όλες τις ηπείρους. Ένας μεγάλος αριθμός μαθητών από τα γλωσσικά τμήματα του Ινστιτούτου Γκαίτε επισκέφθηκε την έκθεση μαζί με τους υπεύθυνους των τμημάτων τους για να δουλέψουν μαζί μου σε σύντομα εργαστήρια. Με χαρά τοποθέτησαν σε καμβάδες, σύμφωνα με τις ιδέες τους, χάλκινα ηλιακά σύρματα με δείγματα πετρωμάτων από το μεταλλείο των Τρούλλων και χώμα, το οποίο είχα συλλέξει στο μεταξύ από το νησί, και τα συμπλήρωσαν με δίγλωσσες προτάσεις για τις ιδιότητες του χαλκού. Μια ευχάριστη έκπληξη μέσα σε όλα αυτά ήταν ότι ο τότε διευθύνων σύμβουλος του παραδοσιακού μεταλλείου της Σκουριώτισσας, Κωνσταντίνος Ξυδάς, αποδέχθηκε την πρόσκληση της διεύθυνσης του ινστιτούτου να μας επισκεφθεί και να απαντήσει ευγενικά στις ερωτήσεις μας. Συμφώνησε αμέσως ότι τώρα το «Flying Mountain» θα μεταφέρει και τα εκλεκτά δείγματα από τις αρχαίες σκωρίες χαλκού από τη Σκουριώτισσα.
Πήρα την έμπνευση για τα χάλκινα αντικείμενά μου, τα οποία δημιουργήθηκαν για την Κύπρο και στην Κύπρο, από τους περιπάτους και την μακρά αναζήτηση για ίχνη χαλκού. Τα ερεθίσματα για το έργο τα οφείλω στις επισκέψεις μου στις εκδηλώσεις του Ινστιτούτου Διεπιστημονικών Κυπριακών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Μύνστερ για θέματα πολιτικής, αρχαιολογίας και γεωλογίας. Το 2016, τα καλλιτεχνικά μου έργα για τους χάλκινους θησαυρούς της Κύπρου έγιναν μέρος μιας έκθεσης στο Αρχαιολογικό Μουσείο του πανεπιστημίου με την ευκαιρία της 20ής επετείου του εν λόγω ιδρύματος. Στη συνέχεια, προσκλήθηκα σε μια εκδήλωση του Πανεπιστημίου του Κάρντιφ στην Ουαλία με θέμα τον κυπριακό χαλκό. Τα έργα χαλκού που εκτέθηκαν στις μεγάλες αίθουσες του IASS Potsdam 2018/19 βρήκαν ενθουσιώδη ανταπόκριση. Κατά τη διάρκεια της εργασίας μου ως συνεργάτης στο Ινστιτούτο, μπόρεσα και πάλι να διανείμω χαλκό και χώμα σε εργαστήρια για τους αφοσιωμένους επιστήμονες εκεί - μετά τις εμπειρίες μου στο Ινστιτούτο Γκαίτε.
«...Copper Cures» («Ο χαλκός θεραπεύει»). Η έκθεσή μου στο Ινστιτούτο Γκαίτε Κύπρου παρουσίασε το "Cataplasm of Galenos" - τετράγωνα έργα με λινό ύφασμα και γαλαζοπράσινα ορυκτά χαλκού. Λόγω της εξαιρετικής αντιμικροβιακής δράσης του χαλκού σε δερματικές πληγές και οφθαλμικές παθήσεις, ο Έλληνας γιατρός Γαληνός ταξίδεψε στο νησί ήδη από το 166 μ.Χ. περίπου. Στη συνέχεια πήρε ο ίδιος μεγάλες ποσότητες των θεραπευτικών κυπριακών αλάτων χαλκού από τα βάθη των εκεί ορυχείων. Αυτή τη στιγμή, τον Δεκέμβριο του 2021, σε ύψος 400 χιλιομέτρων στον ISS στο διάστημα, ο Γερμανός αστροναύτης Matthias Maurer δοκιμάζει με λέιζερ πρόσφατα δομημένα αντιμικροβιακά μέταλλα χαλκού. Εφαρμοσμένα στη Γη - θα μπορούσαν να αναστείλουν την ανάπτυξη επικίνδυνων μικροβίων σε νοσοκομεία και δημόσιους χώρους.