Türk Hava Kurumu

Türk Hava Kurumu

  • Yapım Yılı : 1934–37
  • Yeri: Ulus, Ankara
  • Mimar: Ernst A. Egli

Türk Kuşu idare binası, Egli'nin neredeyse tamamen simetrik bir toplam düzenlemeden vazgeçtiği az sayıdaki büyük ölçekli yapılarından birisidir. Giriş kanadının yalnızca cadde tarafındaki cephesi kendi içerisinde hiçbir şekilde vurgulanmayan bir yansımayı arz etmektedir. Bina, üç tane basit eklentiyle birleştirilmiş, iki veya (giriş alanında) üç katlı bir yapı bölümünden oluşan, büyük ölçüde ima edilen ve kuvvetli bir şekilde biçimi bozulmuş bir H'dir: reprezantatif mekanlarıyla birlikte caddeye diklemesine düzenlenmiş olan giriş kanadı, sağ köşeden buna bağlanan ofis kanadı ve tekrar caddeye dik olarak duran, dar, ön tarafında merdiveniyle, arka tarafta sıhhi tesisleriyle birlikte dikkat çekici, tamamen cam kaplı ön cephesiyle öne çıkan servis kanadı.

Caddeden birkaç basamak merdivenle ulaşılabilen, geriye kalan yapı gövdesine göre bir parça giriş kanadının "Soussol" bölümünde kalan ana giriş, büro kanadının hiza çizgisine doğru geriye çekilmiştir. Bu girişin hemen arkasında, yan taraftan büro kanadına ait hacim içerisine entegre edilmiş ana merdivene ulaşılabilen bir koridor bulunmaktadır. Giriş kanadının her iki üst katının hacmi, ana giriş üzerinde çıkıntı oluşturmakta ve dar, tıpkı "Pilotis" gibi etki eden, enlemesine dikdörtgen kolonlar tarafından taşınmaktadır. Giriş kanadı, zemin katta kapı görevlilerinin kulübesiyle birlikte fuayeyi barındırmaktadır; her iki üst katta bir taraftan kütüphane, toplantı odaları ve diğer ortak alanlar, diğer taraftan yönetim ofisleri ve iç kısımda bulunan merkezi bir salondan ve yan taraftaki ofislerden ulaşılan dar bir balkon bulunmaktadır.

Binanın cepheleri, Egli'de oldukça sık rastlanan bir durum olduğu üzere, materyallerde önemli bir fark olmaksızın, tamamen farklı tasarlanmıştır. Giriş kanadının ön cephesi, ince bir dikey şeride sahiptir. Pencereler birer delik şeklinde eşit olarak dikey şeride yerleştirilmiştir. Giriş kanadının pencereleriyle aynı biçimi sergileyen ofis ve servis kanadının pencereleri, orada mimari açıdan tamamen farklı ele alınmıştır, yani alttan ve üstten pencere pervazlarına bağlı kesintisiz düşey çıkıntılarla, büro kanadı yatay bir bölümlendirme elde etmiştir.

Gösterişli iç mekanlar - müdür odası, kütüphane ve birinci ve ikinci üst kattaki fuayeler - koyu renk ahşap parkeleriyle, ahşap kaplamalarıyla ve tavandaki alçı kabartma havası verilen yüzyıl başındaki Viyana yapılarını hatırlatan bir tasarıma sahiptir. Ofislerin bulunduğu kanat, buna karşın daha katı işlevsel bakış açılarına göre tasarlanmıştır: Egli'nin okul yapılarında olduğu gibi, burada da ışıklık tarafından aydınlatılan bir koridora sahiptir; ayrıca Egli büro mekanlarının yazın soğutulmasında, kışın ısıtılmasında kullanılan bir havalandırma sistemi tasarlamıştır.

Oya Atalay Franck

Goethe-Institut Ankara
2010