PERSPEKTIVE PERIPHERIE

Voor het eerst sinds zijn oprichting wordt Europa geconfronteerd met een systeemcrisis: het gevaar van het ontstaan van nationaal egoïsme. Daarom moeten we de beginselen, waarden en troeven van de Europese Unie daar zoeken waar de sociale ongelijkheid het grootst is.

Wonen jullie aan de rand van de stad of gaan jullie daar naar school? Ga dan in je eigen leefomgeving op zoek naar motieven die symbool zouden kunnen staan voor jullie toekomst en maak een Europese collage met tekst en beeld.

© Goethe-Insitut
 

PROJECTBESCHRIJVING EN RESULTATEN

Hoe zwaar de socio-economische gevolgen van de coronapandemie in de Europese Unie zullen zijn, weten we nog niet. Maar toch merken we al hoe groot de impact is, vooral op die plaatsen waar de infrastructuur en economie vóór de pandemie het al moeilijk had: in de voorsteden, de zogenaamde periferie. Mensen die in de rand van de stad wonen, kampen vaak met moeilijke levensomstandigheden: hoge werkloosheid, weinige vrijetijds- en sportmogelijkheden, slecht ontwikkelde infrastructuur. Perspektive Peripherie bekijkt de stad vanuit de periferie.

De workshop die Aste & Nodi heeft uitgewerkt en begeleid, creëert een creatieve ruimte om na te denken over de stedelijke periferie. Jongeren tussen 12 en 18 jaar discussiëren en werken ideeën uit voor duurzame stadsontwikkeling. Het doel van de workshop is de jongeren ervan te doordringen dat het concept publieke ruimte niet alleen iets fysieks is, maar dat het ook een sociale entiteit is. Daarnaast begeleiden ze hen bij het herontdekken van hun wijk, hun leefomgeving en bij het opnieuw vormgeven daarvan.

De hoofdthema’s van het project Perspektive Peripherie komen uit de Agenda 2030 van de Verenigde Naties en de belangrijkste documenten van de Europese Unie i.v.m. duurzame steden: klimaatverandering, stadsvernieuwing en -sanering, gelijke kansen en sociale rechtvaardigheid.

PERSPEKTIVE PERIPHERIE

Tussen september 2021 en april 2022 werd op vier plaatsen in de Italiaanse regio’s Campania en Puglia #Urbilab: Perspektive Peripherie georganiseerd. Het was een groot succes. In totaal namen 150 leerlingen tussen 12 en 18 jaar deel aan het project, leerlingen van het Liceo ‘Piero Calamandrei’ in Ponticelli (Napels), het Liceo ‘Marco Polo’ in Bari, het Istituto Tecnico ‘Enrico Mattei’ in Casamicciola Terme (Ischia) en het Istituto Comprensivo ‘Eugenio Montale’ in Piscinola-Scampia (Napels).
 

TECHNIEK

EN REFLEXIE COMBINEREN MET SOCIAAL HANDELEN.
De workshop gebruikt photo-voice, de fotomethode. De deelnemers krijgen de opdracht foto’s te maken en worden zo aangemoedigd om hun mening te geven over concepten en ervaringen. Iets wat met traditionele middelen, bijvoorbeeld beschrijven in woorden of op papier, veel moeilijker kan worden overgebracht.

TOOLBOX

Voor de workshop is een toolbox ontwikkeld die zowel fysiek als digitaal ter beschikking staat. Die dient als ondersteuning tijdens de verschillende fases van de workshop en bevat: begrippen en concepten uit de Agenda 2030 over dit thema, veelzeggende foto’s, fotolijsten en stickers als inspiratie en werkmateriaal voor de collages.
 

DE FASES VAN DE WORKSHOP

Fase 1: tijdens de eerste workshop bogen de leerlingen zich over sleutelbegrippen i.v.m. duurzame stadsontwikkeling. De begrippen werden gedefinieerd en op hun waarde beoordeeld. Aansluitend legden ze  visuele verbanden met behulp van beeldmateriaal. Het netwerk van woorden en beelden dat zo ontstond, vormde de basis voor de volgende activiteiten.

Fase 2: de kern van de tweede workshop was het identificeren van plekken in hun leefomgeving die de leerlingen belangrijk vinden en die volgens hen een opwaardering verdienen. Die stap werd concreet ingevuld aan de hand van foto’s die de leerlingen zelf tijdens een excursie hadden gemaakt.

Fase 3: vervolgens werd er een beroep gedaan op de creativiteit van de jongeren: ze moesten de foto’s be­werken. Met hulp van de toolbox en gebruikmakend van de collagetechniek mochten de leerlingen hun foto resp. hun leefomgeving veranderen en er een nieuw ontwerp voor bedenken. Tot slot werden de voorstellen opgeschreven.



Fase 4: tijdens de afsluitende workshop mochten de jongeren hun foto-tekstcollages voorstellen en er samen met hun leerkrachten, ouders en politieke mandatarissen over discussiëren. Dat leidde tot nieuwe inzichten en perspectieven die het bewustzijn voor verborgen of verwaarloosde thema’s en aspecten van de gemeenschap aanscherpen.
Als afsluiting formuleerden de leerlingen samen een videoboodschap en een advies voor (EU-)politici hoe zij actie kunnen ondernemen.


Video-Appell Istituto Tecnico Statale “Enrico Mattei” Casamicciola Terme
Video-Appell Liceo Linguistico “Piero Calamandrei” Napoli
Video-Appell Liceo Linguistico “Marco Polo” Bari

ACTIEF DEELNEMEN AAN HET CULTURELE EN SOCIALE LEVEN

Het project toonde aan dat de deelnemers zichzelf zien als actieve burgers van hun stad. Ze vinden dat die veel te bieden heeft, maar hebben kritiek op veel aspecten van de infrastructuur, onder andere de verkeerssituatie, de vuilnisophaling, het gebrek aan vrijetijdsmogelijkheden en veiligheid. Vooral het openbaar vervoer in de periferie van Napels blijkt erg problematisch te zijn.

De verbindingen naar het centrum van de stad zijn onbetrouwbaar en dus zijn de jongeren op hun ouders aangewezen. Zo ontstaat er een gevoel van isolatie en wordt de participatie aan het culturele en sociale leven in de stad bemoeilijkt. Er zijn onderwerpen die voor alle onderzochte plekken in gelijke mate opgaan, maar het project bracht ook erg specifieke elementen aan het licht, zoals de gevolgen van de aardbeving op Ischia in augustus 2017, waarvan de sporen nog altijd zichtbaar zijn. Zelfs vijf jaar na de ramp verloopt de heropbouw met horten en stoten. Delen van het eiland worden nog altijd getekend door ruïnes, verwaarloosde pleinen en bouwvallige gebouwen. Er zijn nieuwe, duurzame concepten nodig, en daarvoor hebben de jongeren zelf ideeën uitgewerkt.


Als jullie geïnteresseerd zijn om Perspektive Peripherie ook in jullie school of in jullie klas toe te passen, stuur dan een e-mail naar Johanna Wand (Cultureel programma Goethe-Institut Napels): Johanna Wand
 
 

Videos

Als afsluiting formuleerden de leerlingen samen een videoboodschap en een advies voor (EU-)politici hoe zij actie kunnen ondernemen.