Dichter und Redner

સ્ત્રી
ઊડી ગયેલા પક્ષીઓના ડાઘા રહી જાય છે ઝૂલતી ડાળ પર
એટલે જ તો ન્હોરનો ઘસરકો વાગ્યો હોય છે ત્યાં
લીલા ટશિયા ફૂટે છે પાંદડીના
ને હીરકચા ફળો મીઠાશથી ગાભણા બને છે, ટહુકાને ઉઝરડે.
સ્ત્રી પણ એ જ રીતે બેસે છે ઘરને મોભારે ને કશુંક સાંભરી આવ્યું હોય
એમ અલોપ થઈ જાય છે, અચાનક.

એના હાથમાં હોય
નીચોવવાનું લૂગડું અથવા સાવરણી
કે આંગળીના ટેરવે ચોંટેલી હિંગના વઘારની ગંધ
અથવા હમણાં જ બદલેલા બાળોતિયાની ભીનાશ –
એનું મુખ તમારી તરફેણ કરતું રહે છે જીવનભર
ને પગ? – માટીની. મતલબ કે આકાશની.

ઘરમાં પેસે ત્યારે એ હોય છે પંખી
પણ સળેકડી જેવા પગ પૃથ્વીને અડતાંની સાથે જ
વર્તવા માંડે છે એવી તો વિચિત્ર રીતે કે
હેબતાઈ જાય છે વિહંગો ને વૃક્ષોનો આ આખો મહોલ્લો:
ક્યારામાં હમણાં રોપેલા છોડવાની જેમ એ ઊભી રહે છે ઉંબરે
અપરિચય અને આત્મીયતાની મધ્યે.
પગ શરૂ કરે છે મૂળિયાં નાખવાનું, - પરસાળમાં, પાછલા વાડાની ઉદાસીમાં,
હિસાબની કાળગ્રસ્ત ડાયરીમાં, તમારી સુખી જાંઘમાં ને દુ:ખી કલેજામાં,
હવેથી ન તો ઊડી શકે છે પંખીઓ કે
ન તો સ્થિર ઊભાં રહી શકે છે વૃક્ષો, ક્યારેય.
છલોછલ રહે છે, હવેથી, ઠીબ અને ક્યારો, બંને, કોરાપાથી.

તમારા કાંસાના વાટકામાં ચાંદાની રાબ રેડે ત્યારે પણ
પાછા પગલે એ આછું આછું સરકતી રહે છે સ્મશાન ભણી-
રાખોડી કરચલિયાળ ચામડીવાળી તમારી વડદાદી, દાદી કે મા
- તમારી કે તમારાં છોકરાંવની.

પંખી બની જાય
આકાશમાં ઊંડા મૂળિયાવાળું અરુંધતીના તારાનું પિતરાઈ
પછી ય ઘર આખામાં પ્રસરતા રહે છે
મિષ્ટાન્નની સુગંધ, બાળકોનો કિલ્લોલ ને નક્ષત્રોની ઘરેલુ ભાષા
શ્રાદ્ધના દિવસે.
ભારેપગી વહુદીકરીઓની મંથર ચાલમાં વર્તાય છે
પંખી જેવી હળવાશ અને લચેલા વૃક્ષ જેવું લીલું ભારણ
ને એમ આખું ય ઘર દાબ્યા કરે છે જિંદગીનું પગેરું.

જોકે ઘરની ફરશ પર એ પગલાં પેખી શકાતાં નથી.

Frau

Vögel hinterlassen Kratzer auf schaukelnden Zweigen,
eine Spur aus Knospen, Blättern und
platzenden Früchten.
Eine Frau sitzt am Dachfirst, wie kann denn
das, was sich besinnt, auch noch verschwinden.
In ihrer Hand Babywindeln, ein Besen,
oder nur der Asafetida Geruch
an einer Fingerspitze.
Ihr Mund liebt den Mann ein Leben lang,
aber ihre Füße lieben Himmel und Erde.
Betritt sie das Haus noch als Vogel,
verlernt sie als Ehefrau das Fliegen.
Ihre dünnen Beinchen berühren so heftig
die Erde, daß selbst die Vögel und die Bäume
staunen. Sie verharrt auf der Türschwelle.
Die Unvertrautheit ist intim und unentrinnbar.
Ihre Füße stecken überall, auf dem Flur,
in den Löchern des Haushaltsbuches, in der Betrübnis der Hinterhöfe –
vergnügte Schenkel und ein unglückliches Herz.
So kann man nicht fliegen, so still können selbst Bäume
niemals stehen. Das Vogelbad, das Beet mit
Dürre überschüttet. In einer Kupferschale gibt es
Most vom Mond. Betrat sie das Haus noch als
Vogel, verliert sie sich ab jetzt in Richtung
Totenreich, die faltige, aschgraue Haut deiner Urgroßmutter,
Großmutter, deiner Mutter und der Mutter deiner
Kinder, diese Mütter werden wieder Vögel, sind wurzelnde
Sterne wie in der Arundhati Liebe, sie ziehen durch das
ganze Haus, der Geruch von Süßigkeiten, der Lärm spielender
Kinder am Todestag.
Wenn Schwiegertöchter oder Töchter sich viel schwerfälliger
bewegen, sind sie schwanger, die Leichtigkeit der Vögel,
die grüne Fruchtigkeit der Bäume, das ganze Haus folgt
ihren Füßen, obwohl die Spuren auf dem Boden
nicht zu sehen sind.

Übersetzung Thomas Kunst

 

Biografie Harish Meenashru

Weitere Gedichte
ગુલાબ /
Rose

કવિતા વિષે ચાટુક્તિઓ – માંથી /
Ein Gedicht

૪ સૃષ્ટિમંડાણની કથાઓ-માંથી/
srishthi