Devlet Konservatuvarı

Eğitim seferberliğine hız verildiği ilk yıllarda Cumhuriyet'in güzel sanatların müzik dalında bir okul açması, sanata verdiği önemi göstermesi yönünden oldukça anlamlıdır. Amaçlanan, Batı müziği alanında bilimsel çalışmaların yapılması, yurt ölçeğinde yaygınlaşıp tanınmasını sağlayacak müzik öğretmenlerinin eğitilmesi ve Cumhurbaşkanlığı Orkestrasına sanatçı yetiştirilmesiydi.

Altta sınıfların, üstte yatakhanelerin bulunduğu avlulu ana kütle okulun ilk yapısıdır. Girişte sağda 1953'te yapılan uzantı, arkada doğu-batı yönünde yerleştirilen yatakhane ek binası, 1956'da projelendirilen soldaki kütle ve Sedat Hakkı Eldem'in 1937'de tasarladığı, sekizgen plana bir uzantının eklenmesinden oluşan bir başka ek bina vardır. Bu binalar topluluğunun incelemeye alınan ilk yapısı bodrum üzerine eğim yüzünden önden iki, arkadan üç katlıdır. Zemin katında iki yönde koridor üzerine dizilmiş müzik eğitimi için düzenlenen sınıflar, bir tarafta konser-tiyatro salonu, batı yönünde de önde merdiven ve revakıyla ana giriş yer alır. Önde dört geniş camlı kapıdan giriş holüne geçilir. Burada bir sıra kare kesitli taşla kaplı sütun ve kirişlerle strüktür okunmaktadır. İkinci katta revir, yatakhanenin bir bölümü ve okuma odası, bodrumda yemekhane ve mutfak yer almaktadır. Avlu üç yönde revaklarla çevrilmiştir. Plan düzeni, su öğeli avlunun çevresine yerleştirilen mekânlarla Osmanlı eğitim kurumu olan medrese düzenini anımsatmaktadır.

Yatay uzanan ana kütlede simetrik ön cephe, dönemin biçimci yaklaşımına bir örnektir. Giriş katının yanlarda ikişer pencereli çıkmalarının ve bunları birleştiren revakın üstü özgün durumda ahşap pergolalı ve çift sıra sütunlu bir terastı. Sonradan buraya üstü kiremitli çatıyla kapatılan bir kat ilave edilmiş, öndeki sütun dizisinin kullanılmasıyla da bu kata bir balkon sağlanmıştır. Böylece yapı önden, önceki düz çatılı kübik görünümünü yitirmiştir. Köşelerdeki pencereler, üstü örtülü ikişer sütunlu düzenlemeler içine alınmışlardır. Bunlar işlevi olmayan biçimsel cephe öğeleridir ve simetriyi güçlendirmektedir. Ortada üç, köşelerde dörder katlı kulelerden oluşan arka kütlenin cephesi de simetriktir ve üst örtüsü, kiremitli geniş saçaklı çatıdır.

Yapının iskeleti betonarmedir. İçte giriş holündeki sütunlar, ön cephenin dışarı taşan bölümü ve sütunları Ankara taşıyla kaplıdır. Diğer cepheler sıvalıdır. Ankara'nın modern görünüşlü ilk birkaç yapısından biri olan bu bina, o yılların mali olanaksızlıklarına rağmen özel olarak tasarlanan çift çeperli duvarları ve maroken döşeli kapılarıyla ses geçirmez odaları, akustik ve görüş açısının iyi çözümlendiği rahat ahşap koltuklu konser salonu ile bir müzik okulunun gereksinimlerini en iyi şekilde yerine getirmiştir.