Auf einem Bild, das von einem Kind gemalt wurde, sind Wörter in verschiedenen Sprachen zu sehen. © Goethe-Institut

ทุก ๆ ปีมีประชากรจากหลายประเทศย้ายถิ่นฐานเข้ามาอยู่ในประเทศเยอรมนี ประชากรกว่า 20% มีภูมิหลังทางวัฒนธรรมจากที่อื่น ซึ่งมีจำนวนมากที่สามารถพูดได้หลายภาษา ที่ไม่ใช่เพียงแค่ภาษาประจำประเทศบ้านเกิดของตนเท่านั้น แต่ยังรวมถึงภาษาต่างประเทศภาษาอื่นอีกหนึ่งถึงสองภาษาอีกด้วย คนจำนวนมากที่ย้ายเข้ามาอยู่ในประเทศเยอรมนีเรียนภาษาเยอรมันเป็นภาษาต่างประเทศหรือภาษาที่สอง ถ้าเราสามารถพูดภาษาของประเทศหรือท้องถิ่นที่เราอาศัยอยู่ได้ (ภาษาในสังคมแวดล้อม) เราก็จะสามารถสื่อสารกับผู้คนในสังคมได้มากขึ้นและเข้าใจการกระทำของคนเหล่านั้นได้ดียิ่งขึ้นด้วย

ข้อได้เปรียบของการใช้ได้หลายภาษา

ในโลกปัจจุบัน ใครที่สามารถพูดได้หลายภาษาถือว่ามีศักยภาพที่สำคัญ พรมแดนระหว่างประเทศเปิดกว้างกว่าเดิม และคนจำนวนมากขึ้นเรื่อย ๆ ย้ายถิ่นฐานไปอาศัยอยู่ในประเทศอื่น ฉะนั้นผู้ที่สามารถพูดได้อีกหนึ่งภาษานอกเหนือจากภาษาประจำประเทศบ้านเกิดของตนจะมีโอกาสมากขึ้น และผู้ที่สามารถพูดได้หลายภาษา ไม่ว่าจะในชีวิตส่วนตัวหรือทางอาชีพการงาน ก็สามารถเป็นตัวกลางในการช่วยให้คนจากต่างวัฒนธรรมกันสื่อสารกันได้ และมีศักยภาพในแง่ของความหลากหลายทางวัฒนธรรม ซึ่งหมายความว่าสามารถมองการกระทำของคนอื่นได้จากหลายมุมมอง ลูกหลานของผู้ที่ย้ายถิ่นฐานเข้ามาที่เติบโตในประเทศเยอรมนี ส่วนใหญ่มักจะเรียนภาษาของพ่อแม่ของตน (ภาษาประจำประเทศบ้านเกิด) ตั้งแต่เกิด การเ้รียนภาษาดังกล่าวจะช่วยให้เด็กได้เรียนรู้เกี่ยวกับวัฒนธรรมและขนบธรรมเนียมประเพณีของบ้านเกิดของผู้ปกครอง ส่วนการเรียนภาษาเยอรมันส่วนใหญ่จะมาจากการเล่นหรือการติดต่อกับเด็กและผู้ใหญ่คนอื่น ๆ เช่น ที่โรงเรียนอนุบาลหรือที่โรงเรียน ด้วยเหตุนี้เองเด็กเหล่านี้จึงเติบโตโดยสามารถใช้ได้หลายภาษา (สองภาษา)

ความสำคัญของภาษาเยอรมัน

สำหรับผู้ใหญ่แล้ว การเรียนภาษาเยอรมันมีความสำคัญ เพราะจะช่วยให้สามารถสื่อสารพูดคุยกับคนอื่น ๆ ในประเทศเยอรมนีได้ และเพื่อให้ปรับตัวเข้ากับสังคมและสภาพแวดล้อมได้นั้น การพูดภาษาที่ใช้ในสังคมแวดล้อมได้จะช่วยได้มาก ในกรณีสำหรับเด็ก การมีความรู้ภาษาเยอรมันในระดับที่ดีถือว่าเป็นสิ่งจำเป็น โดยเฉพาะในกรณีที่เด็กเข้าเรียนที่โรงเรียนเยอรมัน

zwei Puppen mit unterschiedlicher Hautfarbe sitzen sich in einem Puppenbett gegenüber. © Goethe-Institut

ข้อมูลที่รับเข้ามาและข้อมูลที่ส่งออกไป

ข้อมูลที่รับเข้ามาและข้อมูลที่ส่งออกไปเป็นสิ่งที่สำคัญมากในการเรียนภาษา ข้อมูลที่รับเข้ามาคือภาษาที่เราฟังและอ่าน ทุกคนควรมีโอกาสใช้ภาษาอย่างสม่ำเสมอ ซึ่งจะให้ดีที่สุดคือการใช้ในสถานการณ์จริง นอกจากนั้นข้อมูลที่รับเข้ามาควรมีคุณภาพดี ซึ่งแปลว่าควรมาจากบุคคลที่พูดภาษานั้นได้ดีและใช้ภาษานั้นเป็นภาษาแม่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับเด็กแล้วรูปแบบที่ดีในการมอบข้อมูลคือการอ่านหนังสือที่ผ่านการเลือกสรรแล้วให้ฟัง

นอกจากข้อมูลที่รับเข้ามาแล้ว ข้อมูลที่ส่งออกไปก็มีความสำคัญมากเช่นกัน ข้อมูลที่ส่งออกไปคือภาษาที่เราผลิตขึ้น ซึ่งก็คือภาษาที่เราพูดหรือเขียนนั่นเอง การใช้ภาษาได้ถือเป็นปัจจัยที่สำคัญ และเพื่อที่จะพูดภาษาหนึ่ง ๆ ให้ได้ดีนั้น เราจำเป็นต้องมีโอกาสได้ใช้ภาษานั้นในสถานการณ์จริง การพูดและการเขียนถือเป็นโอกาสที่ดีและสำคัญมากในการฝึกใช้ภาษา

กรณีที่คุณไม่ได้พูดคุยกับลูกของคุณด้วยภาษาเยอรมันเมื่ออยู่ที่บ้าน แต่ด้วยภาษาประจำประเทศบ้านเกิด มีได้หลายรูปแบบ

ความสำคัญของภาษาประจำครอบครัว

ในหลายครอบครัว พ่อและแม่พูดภาษาเดียวกัน ซึ่งในหมู่ผู้ที่ย้ายถิ่นฐานเข้ามานั้น แทบจะไม่ใช่ภาษาเยอรมันเลย เพื่อช่วยให้เด็ก ๆ สามารถเรียนภาษาประจำครอบครัวได้ การพูดคุยภายในบ้านด้วยภาษาประจำครอบครัวจึงเป็นสิ่งที่ดี ลักษณะดังกล่าวจะช่วยให้เด็กสร้างความผูกพันต่อภาษาและวัฒนธรรมของประเทศบ้านเกิดให้แน่นแฟ้นได้มากยิ่งขึ้น

ภาษาประจำประเทศบ้านเกิด (ภาษาแรกหรือภาษาประจำครอบครัว) ของเด็กและผู้ใหญ่นั้น สะท้อนให้เห็นถึงข้อมูลทางวัฒนธรรม ขนบธรรมเนียมประเพณี และคุณค่าทางสังคมอยู่เสมอ แต่ละครอบครัวจึงไม่ควรที่จะละเลยการพูดภาษาประจำประเทศบ้านเกิดของตน และควรใช้ภาษาดังกล่าวที่บ้านกับลูก ๆ หรือกับสมาชิกในครอบครัว สำหรับเด็ก การพูดภาษาแรกของตนได้ดีถือเป็นสิ่งที่สำคัญมาก เพราะการมีพื้นฐานที่ดีในการใช้ภาษาแรกจะเป็นข้อได้เปรียบที่ดีที่สุดในการช่วยเรียนภาษาอื่นในระดับที่ดีได้ ในเมืองขนาดใหญ่มีอนุบาลระบบสองภาษาหรือสามภาษาจัดเสนอให้

Vor einer Weltkarte hängt ein Wandkalender auf Burmesisch mit deutschen Notizen. © Goethe-Institut

หนึ่งคนหนึ่งภาษา

ในบางครอบครัว พ่อแม่ไม่ได้พูดภาษาเดียวกัน พ่อแม่จำนวนมากจึงเลือกใช้ระบบ หนึ่งคนหนึ่งภาษา ซึ่งแต่ละฝ่ายจะพูดภาษาประจำประเทศบ้านเกิดของตนกับลูก ส่วนภาษาประจำครอบครัวซึ่งก็คือภาษาที่พ่อแม่ทั้งสองฝ่ายใช้พูดคุยกันเองและใช้คุยกับลูกนั้น อาจเป็นภาษาของฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง (ภาษาพ่อหรือภาษาแม่) แต่บางครั้งอาจเป็นภาษาที่สาม ที่ทั้งสองฝ่ายสามารถใช้ได้ดี

ประเด็นสำคัญในการเลี้ยงลูกด้วยหลายภาษา

สิ่งที่สำคัญในการเลี้ยงลูกด้วยหลายภาษาคือ ตัวผู้ปกครองเองจะต้องมีความผูกพันกับภาษาที่ใช้ ทางที่ดีที่สุดคือควรพูดกับลูกด้วยภาษาแม่ (ภาษาแรก) ของตน และเมื่อมีภาษาประจำครอบครัว ก็ควรจะพูดภาษาดังกล่าวเมื่ออยู่ที่บ้านเสมอ อย่างไรก็ตาม หากเด็กไม่อยากพูดภาษานั้น ๆ ผู้ปกครองก็ไม่ควรจะบังคับ เพราะช่วงอาการดังกล่าวจะหายไปเอง ส่วนตัวผู้ปกครองเองก็ควรจะระวังไม่พูดหลายภาษาผสมกันจนเกินไปเช่นกัน ผู้ปกครองที่มีทัศนคติที่ดีต่อภาษาของตนจะเป็นแรงบันดาลใจที่ดียิ่งสำหรับเด็กในการเรียนรู้ภาษานั้น ๆ 

การส่งเสริมการเรียนรู้ภาษาแรกของเด็กถือเป็นสิ่งสำคัญมาก แต่อย่างไรก็ตาม การส่งเสริมการเรียนรู้ภาษาในสังคมแวดล้อมก็มีความสำคัญมากเช่นเดียวกัน

มีสำนักงานบริการให้คำแนะนำที่คอยมอบความช่วยเหลือและให้การสนับสนุนในหัวข้อการเลี้ยงดูบุตรด้วยหลายภาษาอยู่หลายแห่ง ในเมืองใหญ่และเทศบาลจำนวนมากมักจะมีสำนักงานหรือศูนย์ดูแลงานด้านความหลากหลายทางวัฒนธรรม ซึ่ง ณ สถานที่นั้น ๆ จะมีเจ้าหน้าที่คอยให้บริการข้อมูลเกี่ยวกับแผนงานด้านภาษาและวัฒนธรรม รวมทั้งคำแนะนำต่าง ๆ ที่มีประโยชน์ สำนักงานดังกล่าวมีให้บริการในสำนักงานเอกชนหลายแห่งด้วย นอกจากนั้นแล้ว ก็เริ่มมีศูนย์ดูแลและส่งเสริมเรื่องการใช้หลายภาษาและความหลากหลายทางวัฒนธรรมเปิดให้บริการเป็นจำนวนมาก หากคุณลองค้นหาคำว่า "สำนักงานบริการให้คำแนะนำด้านความหลากหลายทางวัฒนธรรม" หรือ "สำนักงานบริการให้คำแนะนำหลากภาษา" ในอินเตอร์เน็ตแล้ว คุณจะพบลิงก์และคำแนะนำเป็นจำนวนมาก

การส่งเสริมภาษาเยอรมันในหมู่เด็ก

ทุก ๆ รัฐมีแผนการ แนวทาง และแนวคิดของตนเองในการส่งเสริมการเรียนรู้ภาษาเยอรมันสำหรับเด็กในระดับอนุบาลและระดับประถมศึกษา หากเด็กยังพูดภาษาเยอรมันได้ไม่คล่องพอ เด็กจะได้รับความช่วยเหลือจากแผนส่งเสริมการเรียนภาษาเยอรมันแผนต่าง ๆ เช่น หลักสูตรเตรียมความพร้อมทางภาษาเยอรมัน หรือหลักสูตรส่งเสริมภาษาเยอรมันพิเศษ หากเด็กคนใดต้องการความช่วยเหลือเพิ่มเติมในการเรียนภาษาเยอรมัน ก็มีสำนักงานบริการให้คำแนะนำหลายแห่งที่พร้อมจะมอบคำแนะนำและข้อมูลเพิ่มเติม

การส่งเสริมการใช้ภาษาประจำประเทศบ้านเกิด

ภาษาแรกของเด็กจะได้รับการสนับสนุนทั้งจากทางบ้านและสถาบันศึกษา เพื่อเป็นการช่วยพัฒนาภาษาประจำครอบครัว พ่อแม่ควรอ่านหนังสือให้ลูกฟังอย่างสม่ำเสมอ และร้องเพลงหรือเล่นเกมกับเด็ก ๆ หรืออาจพูดคุยทางโทรศัพท์หรือคุยผ่านทาง Skype กับสมาชิกคนอื่นในครอบครัวด้วยภาษานั้นก็ได้ หรือถ้าหากคุณรู้จักครอบครัวที่มาจากท้องถิ่นเดียวกัน ที่พูดภาษาเดียวกันและมีสภาพแวดล้อมทางวัฒนธรรมที่เหมือนกัน คุณก็สามารถให้เด็ก ๆ เล่นด้วยกันและพูดภาษาประจำประเทศบ้านเกิดไปพร้อม ๆ กัน 

ทางกงสุลและสโมสรจำนวนมากเสนอแผนส่งเสริมการเรียนรู้ภาษาประจำประเทศบ้านเกิดให้กับนักเรียนที่เข้าโรงเรียนแล้ว ในชั้นเรียนดังกล่าวเด็กจะได้ฝึกอ่านและเขียนในภาษาของตน (ภาษาแรก) และจะได้รับข้อมูลเกี่ยวกับการใช้ชีวิตและประเพณีในประเทศบ้านเกิด บางรัฐก็เสนอความช่วยเหลือด้านภาษาประจำประเทศบ้านเกิดในหลักสูตรทั่วไปของโรงเรียนรัฐ ชั้นเรียนดังกล่าวมีชื่อว่าชั้นเรียนพิเศษสำหรับเรียนภาษาแม่ (MUE)

ในอินเตอร์เน็ตคุณสามารถหารายชื่อสโมสรและองค์กรสำหรับแต่ละกลุ่มวัฒนธรรมและภาษาได้มากมาย เช่น กลุ่มเด็กเล่นสำหรับเด็กเล็ก สโมสรกีฬา หรือกลุ่มที่พบปะกันเป็นประจำ ด้วยวิธีการเหล่านี้เอง ทั้งเด็กและผู้ปกครองจะมีโอกาสฝึกพูดภาษาที่ใช้ในครอบครัวหรือภาษาประจำประเทศบ้านเกิดในสถานการณ์จริงได้อย่างสม่ำเสมอ

Video International Sign

มีคำถามเพิ่มเติมใช่ไหม? คุณสามารถถามผ่านแบบฟอร์มติดต่อได้ เราจะส่งคำถามของคุณไปให้ผู้ให้คำปรึกษาของ หน่วยบริการผู้อพยพที่เป็นเยาวชนโดยไม่เปิดเผยชื่อคุณ 

ไปที่แบบฟอร์มติดต่อ