سالانه مهاجرین بسیاری از کلیه کشورها به آلمان میآیند. بیش از 20% مردم آلمان دارای ریشههای فرهنگی متفاوتیاند. بسیاری از آنان چندزبانه اند و نه تنها به زبان مادری خود، بلکه به یک یا چند زبان خارجی نیز تکلم می کنند. بسیاری از کسانی که به آلمان مهاجرت میکنند، آلمانی را به عنوان زبان خارجی یا زبان دوم میآموزند. تکلم به زبان کشور یا منطقهای که در آن زندگی میکنیم، به برقراری ارتباط بهتر با مردم آن منطقه و درک بهتر نحوه رفتار آنان، کمک میکند.

امتیازات چندزبانه بودن

در جهان امروز، آشنائی به زبانهای مختلف یک مهارتِ مهم است. مرزهای میان کشورها بازتر ازگذشته است و به مرور زمان، تعداد کسانی که به کشورهای بیگانه مهاجرت میکنند، افزایش یافته است. اشخاصی که بتوانند علاوه بر زبان مادری خود، به زبانهای دیگری نیز صحبت کنند، امکانات بسیار زیادی دارند. کسانی که به زبانهای متعدد صحبت میکنند، میتوانند هم در زندگی شخصی و هم در زندگی شغلی خود، میان ملل و فرهنگهای متفاوت، ارتباط برقرار کنند. انسانهای چند زبانه از مهارتهای میانفرهنگی برخوردارند، بدین سان که به رفتار انسانهای دیگر، از نقطهنظرهای مختلف مینگرند. فرزندان مهاجرینی که در آلمان بزرگ میشوند، معمولاً زبان والدین خود (زبان خاستگاه) را از هنگام تولد میآموزند و به همراه این زبان، اطلاعات بسیاری در مورد فرهنگ و سنتهای وطنِ والدین خود دریافت میکنند. زبان آلمانی را نیز غالباً در ارتباط و بازی با کودکان و بزرگسالانِ دیگر، مثلاً در کودکستان یا مدرسه، میآموزند. اینگونه کودکان چندزبانه بزرگ میشوند.

اهمیت زبان آلمانی

برای بزرگسالان یادگیری زبان آلمانی مهم است تا بتوانند در آلمان با دیگران صحبت کنند. برای انتگراسیون نیز یادگیری زبانِ محیطِ زندگی، کمک بزرگی است. هنگامی که کودکان به یک مدرسه آلمانی بروند، تسلط به زبان آلمانی ضروری است.

© Goethe-Institut

زبان ورودی و خروجی

هنگام آموزش زبان، زبان ورودی و خروجی بسیار مهم است. زبان ورودی، زبانی است که شخص میخواند و میشنود. همواره نیاز به ارتباط زبانیِ مرتب وجود دارد که ترجیحاً بهتر است در شرایط واقعی باشد. به علاوه زبان ورودی بایستی از کیفیت بالائی برخوردار باشد یعنی زبان ورودی بایستی با کیفیت خوب و از شخصی باشد که به زبان مادری صحبت میکند. کتاب خوانی، برای کودکان روش بسیار خوبی به عنوان زبان ورودی است. 

علاوه بر زبان ورودی ، زبان خروجی نیز بسیار مهم است که عبارت است از زبانی که شخص تولیدمیکند و یا به عبارت دیگر صحبت میکند و مینویسد. استفاده از زبان، ضروری است. تسلط به صحبتکردن به یک زبان، مستلزم امکانات فراوان برای مکالمه به این زبان در شرایط واقعی است. صحبت کردن و نوشتن تمرینهای بسیار خوب و مهمی است.

اگر در منزل با فرزندان خود نه به زبان آلمانی، بلکه به زبان مادری خود صحبت میکنید، امکانات مختلفی وجود دارد.

اهمیت زبان مشترکِ خانواده

زبانِ مادران و پدران در بسیاری از خانوادهها مشترک است و در مورد مهاجرین در اکثریت قریب به اتفاق موارد، زبان مشترک، آلمانی نیست. برای این که کودک زبان مشترک خانواده را بیاموزد، بایستی در منزل به این زبان صحبت شود تا کودک رابطه نزدیک عاطفی با زبان مادری و فرهنگ خاستگاه خود برقرار کند. 

زبان خاستگاه (زبان اول یا زبان مشترک خانواده) همواره به کودکان و بزرگسالان اطلاعات، سنتهاو ارزشهای فرهنگی را نیز منتقل میکند. خانوادهها نبایستی از گفتگو به زبان خود خودداری کنند، بلکه بهتر است در منزل با کودکان و سایر اعضای خانواده ، به این زبان صحبت کنند. تسلط به زبان اول، برای کودکان اهمیت بسیاری دارد. پایه و اساس مناسب در زبان اول، بهترین پیشزمینه برای تسلط به زبانهای دیگر است. در شهرهای بزرگ غالباً کودکستانهای دو زبانه و حتی بعضاً سه زبانه وجود دارد.

© Goethe-Institut

یک- شخص- یک- زبان

در بعضی از خانوادهها، مادر و پدر به زبانهای مختلفی صحبت میکنند. در اینگونه موارد بسیاری از والدین از روش یک- شخص- یک- زبان استفاده میکنند. در این روش هم مادر با فرزندش به زبان مادریِ خود صحبت میکند و هم پدر. زبان مشترک خانواده که زبانی است که والدین و فرزند با یکدیگر صحبت میکنند که گاهی زبان مادری یکی از والدین (زبان مادریِ مادر یا پدر) است. اما گاهی نیز زبان سومی است که پدر و مادر، هر دو به آن مسلطاند.

جنبههای مهم در تربیت چندزبانه

در تربیت چندزبانه، رابطه عاطفی والدین با زبان مادریِ خود، مهم است. بهتر از همه آن است که پدر یا مادر با فرزندشان به زبان مادریِ خود صحبت کنند. در صورتی که زبان مشترکی در خانواده وجود داشتهباشد، بایستی همیشه در منزل به این زبان صحبت نمود. چنانچه کودک تمایلی به صحبت به یک زبان نداشت، نباید او را وادار کرد. غالباً این امتناع، مرحلهای است و خودبهخود تغییر میکند. والدین باید مراقب باشند که هنگام صحبت کردن، از اختلاط بیش از حد زبانهای متفاوت، خودداری کنند. دیدگاه مثبت والدین به زبانِ مادریِ خود، برای کودکان انگیزه مثبتی برای یادگیری زبان یا زبانهای والدین است. 

تقویت زبان یا زبانهای اول کودکان بسیار مهم است و تقویت زبان محیط زندگی کودکان نیز به همین میزان اهمیت دارد.

مراکز مشاوره متعددی برای خدمات کمکی و حمایتی در زمینه تربیت چندزبانه وجود دارد. در بسیاری از شهرداریها یا بخشداریها، دفتر یا ادارهای برای کار میانفرهنگی وجود دارد. کارکنان این دفاتر اطلاعاتی در باره برنامههای موجود در زمینه زبان و فرهنگ و همچنین راهنمائیهای مفیدی در اختیار قرار میدهند. موسسات خصوصی نیز واحد مشاوره دارند. علاوه بر آن مراکز بسیاری نیز وجود دارد که در زمینه چندزبانی و تنوع فرهنگی فعالیت میکنند. اگر در اینترنت موضوع "مرکز مشاوره میانفرهنگی" یا "مرکز مشاوره در زمینه چندزبانه" را جستجو کنید، لینکها و راهنمائی های متعددی خواهید یافت.

تقویت زبان آلمانی کودکان

در هریک از ایالتهای آلمان، برنامهها، روشها و طرحهائی برای تقویت زبان آلمانی کودکان در کودکستان و دبستان وجود دارد. به کودکانی که به اندازه کافی قادر به صحبت به زبان آلمانی نباشند، از طریق برنامههای تقویتی و از جمله درس زبان آلمانی پیش از شروع سال تحصیلی و یا کلاسهای تقویتی زبان آلمانی، کمک میشود. در صورتی که کودک نیاز به کمک بیشتری داشتهباشد، مراکز مشاوره متعددی وجود دارد که راهنمائی و اطلاعات لازم را در اختیار میگذارد. 

تقویت زبان مادری

تقویت زبانِ اولیه کودکان، در منزل و یا در مؤسسات مربوطه انجام میشود. مادران و پدران میتوانند برای تقویت زبانِ مشترکِ خانواده، به طور مرتب برای کودکان کتاب بخوانند یا با کودکان سرود بخوانند و بازی کنند. کودکان میتوانند با دیگر اعضای خانواده تلفنی و یا از طریق اسکایپ صحبت نمایند. اگر خانوادههای دیگری را میشناسید که همزبان یا همفرهنگِ شما هستند، کودکان میتوانند با هم بازی و به زبان مادری خود صحبت کنند. 

بسیاری از کنسولگریها و انجمنها نیز برای کودکان مدرسهای، برنامههای تقویت زبان مادری ارائه میدهند که کودکان با شرکت دراین دورهها ، خواندن و نوشتن را به زبان اولِ خود میآموزند و با نحوه زندگی و سنتهای خاستگاه خود آشنا میشوند. در مدارس برخی از ایالتها، برنامه تقویت زبان مادری نیز ارائه می گردد که درس تکمیلی زبان مادری (MUE) نامیده میشود. 

با جستجو در اینترنت، انجمنها و سازمانهای متعددی برای زبانها و گروههای فرهنگی مختلف خواهید یافت، به طور مثال گروههای بازی کودکان، انجمنهای ورزشی و یا ملاقات منظم افرادی با علائق فرهنگی مشترک در اماکن عمومی. بدین ترتیب هم کودکان و هم والدین میتوانند به طور مرتب و در شرایط واقعی به زبان مادریِ خود و یا زبان مشترک خانواده، صحبت کنند.

Video International Sign

Further questions? Write us via the contact form. We will forward your questions anonymously to the advisors of the youth migration services.