A
die Abendschule, die Abendschulen (Вечерно училиште)
Тоа се училишта за возрасни. Наставата најчесто се одвива навечер и/или во саботите. Постојат „средно вечерно главно училиште“ (Abendhauptschule), „средно вечерно реално училиште“ (Abendrealschule), вечерна гимназија (Abendgymnasium) и разни средни вечерни насочени училишта. Со тоа може да се стекне (повисок) образовен степен или подобра професионална квалификација. Државните вечерни училишта се бесплатни.
die Ablöse (Откупнина)
Се селите во некој стан и во него се наоѓа мебел од претходниот кираџија? Често пати за тоа треба да платите извесна сума за тоа. Тоа е откупнина. Обично тоа се прави за покрупен, тежок мебел, како на пример, плакар. Или за кујнски мебел како што се, на пример, шпорет или фрижидер.
die Abschlussprüfung, die Abschlussprüfungen (Завршен испит)
Тоа е испит или тест на крајот на некој курс или образование. На крајот на курсот за интеграција има тест по германски за доселеници (Deutschtest für Zuwanderer). Учесниците на курсот за интеграција мора да го полагаат овој завршен испит. Дополнителни информации ќе добиете од Сојузната служба за миграции и бегалци (Bundesamt für Migration und Flüchtlinge, скр. BAMF).
der Allgemeinarzt/die Allgemeinärztin, die Allgemeinärzte (Општ лекар/општа лекарка)
Лекар за сите болести. Ако сте болни, прво одите кај општ лекар. Ако општиот лекар не може да помогне, тогаш ќе Ве испрати кај специјализиран лекар, кај специјалист.
der Alphabetisierungskurs, die Alphabetisierungskurse (Курс за описменување)
Тоа е курс за луѓе кои не знаат да читаат или да пишуваат. Постојат и специјални курсеви за интергација со описменување. Овој курс за интеграција се вика исто така и курс за описменување и обично трае 960 часови.
die Anerkennung ausländischer Abschlüsse (Признавање на странски дипломи)
Во Германија, кај голем број на професии (на пример, како лекар или наставник) дозволено е да се работи само со одредена квалификација. При признавањето се проверуваат образованието и квалификациите на мигрантите и мигрантките. Дали образованието се признава како еквивалентно со одреденото образование во Германија? Тогаш со таа квалификација можете да работите и во Германија со таа професија. Информациите ќе ги најдете кај Сојузната служба за миграции и бегалци (Bundesamt für Migration und Flüchtlinge, скр. BAMF) и на www.anerkennung-in-deutschland.de.
die Anschlussgebühr, die Anschlussgebühren (Надомест за телефонски приклучок)
Оваа цена мора да ја платите само еднаш на почетокот. Потоа може да телефонирате.
die Arbeitsagentur, die Arbeitsagenturen (Агенција за вработување)
Тука ќе Ви помогнат да најдете соодветна работа. Тука се добиваат понуди за работни места од сите области. Понекогаш се добива финансиска помош, како на пример, за трошоци за документите за апликацијата. Во секој град има Агенција за вработување. Адресата на Вашата Агенција за вработување ќе ја најдете на www.arbeitsagentur.de.
der Arbeitgeber, die Arbeitgeber (Работодавец)
Тоа е на пример, некоја фирма. Таа е работодавец за вработените. Исто така и државата е работодавец, на пример, за наставниците или воспитувачите. Имате своја фирма и работите во неа? Тогаш немате работодавец.
der Arbeitnehmer, die Arbeitnehmer (Вработен)
Работите во некоја фирма и таму сте во службенички работен однос? Тогаш Вие сте вработен или вработена.
die Arbeitnehmervertretung, die Arbeitnehmervertretungen (Претставници на вработените)
Претставниците на вработените ги застапуваат интересите на вработените во фирмата. Има пробелми со работодавецот? Тогаш од претставниците на вработените ќе добиете помош. Тие посредуваат помеѓу вработените и работодавците. Постојат работнички совет или персонален совет. Секоја поголема фирма има, на пример, работнички совет. Надвор од фирмата постојат и синдикатите.
die Arbeitserlaubnis (Работна дозвола)
Исто така и одобрение за работа (Arbeitsgenehmigung). Сакате да работите во Германија и не доаѓате од земја членка на Европската Унија (ЕУ)? Тогаш Ви треба работна дозвола. Исто така и на државјаните на Романија и Бугарија, кои се земји членки на ЕУ, до крајот на 2013 година им е потребна работна дозвола, а потоа не. Дополнителни информации ќе најдете кај Агенцијата за вработување (Arbeitsagentur).
die Arbeitsgenehmigung, die Arbeitsgenehmigungen (Одобрение за работа)
Исто така и работна дозвола. Сакате да работите во Германија и не доаѓате од земја членка на Европската Унија (ЕУ)? Тогаш Ви треба работна дозвола. Исто така и на државјаните на Романија и Бугарија, кои се земји членки на ЕУ, до крајот на 2013 година им треба работна дозвола, а потоа не. Дополнителни информации ќе најдете кај Агенцијата за вработување (Arbeitsagentur).
die Arbeitslosenversicherung, die Arbeitslosenversicherungen (Осигурување за случај на невработеност)
Кога некој вработен ќе стане невработен, ова осигурување плаќа дел од неговата плата / сатница за период од една година. Сите вработени автоматски се осигурани со осигурување за случај на невработеност. Дел од трошоците за тоа плаќаат самите, а дел плаќа работодавецот.
die Arbeitsunfähigkeit (Онеспособеност за работа)
Кога не сте способни за работа. На пример, во случај на болест или несреќа.
der Arbeitsvertrag, die Arbeitsverträge (Договор за работа)
Ако имате постојано работно место ќе добиете договор за работа. Во договорот се наоѓаат сите правила за Вашата работа. На пример: Што сè треба да правите на работата? Колку плата / сатница ќе добиете? Колку часа неделно мора да работите? Колку денови одмор имате? Договорот го потпишувате Вие и работодавецот.
das Attest, die Atteste (Лекарско уверение)
Болни сте и не можете да работите? Тогаш обично Ви треба лекарско уверение за работодавецот. Тоа е документ од лекарот. На него пишува дека сте болни и дека не можете да работите. Понекогаш и на децата им треба лекарско уверение за на училиште.
der Aufenthaltstitel, die Aufenthaltstitel (Наслов за престој)
Во насловот за престој стои, на пример, колку време смеете да останете во Германија и дали смеете да работите во Германија. Со насловот за престој легално сте во Германија. Ќе го добиете, на пример, во форма на виза или дозвола за престој (Aufenthaltserlaubnis).
der Aufenthaltsstatus (Статус на престојот)
Статусот на престојот одредува, на пример, колку време смеете да останете во Германија или дали смеете да работите во Германија. Ако имате статус на престојот, тогаш сте легално во Германија.
das Ausländeramt, die Ausländerämter (Управа за странци)
Исто и служба за странци. Тука одите кога сте новодојдени во Германија. Но, исто така и во случај ако Вашата виза истекува наскоро и ако треба да ја продолжите. Во градското собрание во Вашиот град ќе Ви кажат каде се наоѓа управата за странци.
die Ausländerbehörde, die Ausländerbehörden (Служба за странци)
Исто и управа за странци. Тука одите кога сте новодојдени во Германија. Но, исто така и во случај ако Вашата виза истекува наскоро и ако треба да ја продолжите. Во градското собрание во Вашиот град ќе Ви кажат каде се наоѓа управата за странци.
das Auswärtige Amt (Сојузно министерство за надворешни работи)
Исто и „Außenministerium“. Сојузното министерство за надворешни работи е дел од германската влада. Негова задача се германската надворешна и европска политика. Одржува контакти со други држави и интернационални организации. Во сојузното министерство за надворешни работи ќе добиете и информации за влез во Германија.
der Ausweis, die Ausweise (Лична исправа)
Овој документ го потврдува Вашиот идентитет. Пример за личните исправи се личната карта или пасошот. Но и возачката дозвола е лична исправа
B
der Bankeinzug (Банковно повлекување на пари)
Купувате нешто со банковно повлекување на пари: продавачот може да го прокнижи износот со одбивање од Вашата сметка. Тоа значи дека му дозволувате парите да ги земе од Вашата сметка. Ако сметката е во банка во Германија, за тоа не настануваат трошоци. Со банковно повлекување на пари може да се плати за нарачки од интернет, но исто така и за осигурувања и месечни износи (струја/гас, телефон/интернет). Со тоа му дозволувате на осигурувањето или на некоја фирма секој месец да зема пари од Вашата сметка.
der Benutzername, die Benutzernamen (Корисничко име)
Тоа е името со кое се најавувате на некоја интернет страна или на некој компјутер.
das Bargeld (Готовина)
Банкнотите и кованите пари се готовина. Со нив можете секаде да плаќате.
die Beglaubigung, beglaubigen (Заверка, заверува)
Официјална инстанца ги проверува документите и со печат изјавува дека се автентични.
die Beratung (Советување)
За време на советувањето ќе добиете помош од експерти во однос на многу прашања. Подетални информации ќе најдете во рубриката „Најдете помош“.
der Bereitschaftsdienst, die Bereitschaftsdienste, der ärztliche Bereitschaftsdienst (Дежурна служба, лекарска дежурна служба)
Ви треба лекар, а веќе е вечер, ноќ или викенд? Тогаш можете да се јавите во лекарската дежурна служба. Телефонскиот број секаде во Германија е 116117.
Во итни случаи не јавувајте се во лекарската дежурна служба, туку во итната служба, телефонскиот број за цела Германија е 112.
die Berufsausbildung (Стручна обука)
Тука се учи некоја професија. Стручната обука обично се состои од два дела: стручно училиште и работа во фирма. Стручната обука обично трае помеѓу 2 и 3,5 години. Тоа зависи од професијата, но и од образовниот степен. Со матура времето на образование често е пократко.
das Berufsinformationszentrum (BIZ) (Професионален информативен центар)
Вработените ќе Ве посоветуваат по сите прашања во врска со темата професии. Најблискиот BIZ ќе го најдете на интернет страната на Агенцијата за вработување, горе десно кај „листата со адреси “.
die Berufsoberschule, die Berufsoberschulen (Вишо стручно училиште)
Тука може да се стекне повисок образовен степен. Вишото стручно училиште може да се посетува ако имате завршена стручна обука.
die Berufsschule, die Berufsschulen (Стручно училиште)
Стручното училиште е дел од стручната обука. Тука се учат стручни содржини за одредена професија, но исто така и содржини од други области. Неделно се 8 до 12 наставни часови. другите денови се работи во некоја фирма. Или се одржува блок-настава: неколку недели се посетува стручното училиште, а потоа пак неколку недели се работи во фирмата. Кај некои професии прво се оди една година во стручно училиште, а потоа се бара место за обука во некоја фирма. Стручното училиште е бесплатно. Како и во нормалното училиште, се плаќа само за материјалите.
die Bewerbung, die Bewerbungen (Апликација)
Сакате да добиете работно место во некоја фирма? Тогаш ќе мора да испратите апликација: обично треба да напишете писмо (дописно писмо, Anschreiben), биографија со фотографија и Вашите свидетелства. Вториот дел од апликацијата е интервјуто: ќе добиете покана кај работодавецот, ако била добра писмената апликација. Дополнителни информации ќе добиете во Агенцијата за вработување.
die Bewerbungsunterlagen (Документи за апликација)
Тука спаѓаат: покривното писмо, односно, писмо до фирмата. Во него стои зошто го сакате тоа работно место и зошто сте вистинскиот избор за тоа работно место. Потоа, фотографија, Вашата биографија (табела со образование и обуки) и Вашите свидетелства.
die Botschaft, die Botschaften (Амбасада)
Амбасадата е како конзулат. Тоа е претставништво на една земја во друга земја. Информации за германската амбасада ќе најдете на www.diplo.de.
die Broschüre, die Broschüren (Брошура)
Информации кои може да ги понесете со себе.
das Bundesland, die Bundesländer (Сојузна покраина)
Сојузните покраини, 16 покраини, заедно ја сочинуваат Сојузна Република Германија, Една сојузна покраина обично е поголема територија, како на пример, Баварија, Хесен или Северна Рајна Вестфалија. Меѓутоа, има и градови кои се покраини, како на пример, Берлин или Хамбург. Секој асојузна покраина има сопствена влада ̶ покраинска влада, Landesregierung) со свој парламент (Ландтаг, Landtag). Покраинската влада смее да одлучува сама за некои работи, како на пример, во областа на образованието и културата. Меѓутоа, најважните одлуки ги донесува сојузната влада, односно, владата на цела Германија.
der Bundestag (Бундестаг)
Бундестагот е германскиот парламент. Кои партии се во парламентот? Тоа го одлучуваат луѓето на изборите.
brutto (Бруто)
Бруто е вкупната сатница /вкупната плата. Од неа мора да ги платите даноците и осигурувањата. Остатокот е нето.
das Bußgeld, die Bußgelder (Парична казна)
Преминувате на црвено светло на семафор? Возите со велосипедот по патеката за пешаци? Сте пиеле алкохол и потоа возите автомобил? Ако полицијата го види тоа, ќе мора да платите парична казна. Понекогаш тоа се само 5 до 10 евра. Но, понекогаш и многу повеќе. А понекогаш дури и мора да ја предадете возачката дозвола. Тоа значи дека извесно време не ќе смеете да возите автомобил.
C
D
der Dauerauftrag, die Daueraufträge (Траен платен налог)
Трајниот платен налог е посебна форма на дознака. Обично киријата се плаќа со траен платен налог: се одредува точниот датум кога треба да се изврши плаќањето со дознаката, (на пример, првиот ден во месецот) и потоа се наведува банковната сметка на наемодавецот на станот или куќата. Потоа банката секој месец на истиот ден автоматски врши дознака на киријата до наемодавецот.
die Deutsche Sprachprüfung für den Hochschulzugang/TestDaF (Испит по германски јазик за прием на универзитет/тест за германски јазик за странци)
За да студирате на универзитет или универзитет за применети науки обично треба одлично да го владеете германскиот јазик и да положите некој од овие испити. Обично овој испит може да се полага и во матичната земја. Дополнителни информации ќе најдете на www.dsh-germany.com, www.dsh-termin.de и www.testdaf.de.
der Deutschtest für Zuwanderer (Тест по германски за доселеници)
Тоа е завршниот испит на курсот за интеграција. Испитот ќе го полагате на крајот од курсот за интеграција. Потоа знаете германски на ниво A2 или Б1.
das duale System (Дуален систем)
Во Германија, во стручната обука постои дуален систем. Стручната обука исто така има 2 дела: практичен дел и теоретски дел. Практичниот дел се учи директно во некоја фирма. Таму работите како практикант и добивате пониска плата / пониска сатница. За теоретскиот дел се оди во стручното училиште.
E
die EC-Karte, die EC-Karten (EC-картичка)
EC-картичката се добива ако имате сметка во некоја банка или штедилница (Sparkasse). Буквите EC значат „electronic cash“. Со EC-картичката можно е електронско плаќање, на пример, во многу супермаркети, стоковни куќи и специјализирани продавници. Помалите дуќани (пекара, месара, мобилни трговци) прифаќаат само готовина. Со EC-картичката може да подигнете и готовина од банкомати.
die Eheberatung, die Eheberatungen (Брачно советување)
Во случај на брачни проблеми може да отидете во брачно и семејно советувалиште. Таму ќе добиете помош. Советникот или советничката, најчесто психолог, разговара со брачните другари. Се прават заеднички обиди да се најде причината за проблемот и тој да се реши.
die Eheurkunde, die Eheurkunden (Венчален лист)
Сте се венчале? Тогаш во матичната служба ќе добиете документ: тоа е венчалниот лист. Друг збор за „Eheurkunde“ е „Heiratsurkunde“.
die Einbürgerung, einbürgern (Натурализација, натурализира)
Стекнување на германско државјанство.
der Einstufungstest, die Einstufungstests (Класификациски тест)
Тоа е тест пред некој курс. Училиштето може да види колку сте добри. Овој тест го правите пред курсот за интеграција. Јазичното училиште ги тестира Вашите познавања на германски јазик. На тој начин ќе го почнете курсот од нивото на кое се наоѓате Вие. Некогаш мора да го правите тестот уште при пријавувањето за курсот за интеграција.
das Einwohnermeldeamt, die Einwohnermeldeämter (Управа за пријавување на боравок)
Се селите во нов град? Тогаш мора да се пријавите: за таа цел ќе одите во управата за пријавување на боравок. Потребни Ви се важечки пасош или некој друг документ со кој се потврдува Вашиот идентитет.
die elektronische Lohnsteuerkarte, die elektronischen Lohnsteuerkarten (Електронска даночна картичка)
Кога ќе почнувате да работите, ќе мора на Вашиот работодавец да му го кажете Вашиот даночен идентификациски број. Даночниот идентификациски број ќе го добиете од даночната управа. Тоа исто се вика и електронска даночна картичка. На тој начин работодавецот ги пресметува Вашите даноци. Тој го одбива износот од Вашата плата/сатница и го плаќа на даночната управа. Порано даночната картичка беше картичка од хартија, сега сè е електронски, односно компјутеризирано.
der Elternabend, die Elternabende (Родителска средба)
Повеќе пати во годината се одржува родителска средба. На неа ќе дознаете важни информации од училиштето, разговарате за планирани екскурзии и класни излети. И ќе ги запознаете другите родители.
das Elterngespräch, die Elterngespräche (Родителски разговор)
Договорен состанок со наставник во училиштето. Ќе добиете информации директно од наставникот. Тој ќе Ве информира за достигнувањата и поведението на Вашето дете на училиште.
die Elternvertretung, die Elternvertretungen (Родителски одбор)
Тоа се родители кои соработуваат со градинката или со училиштето. Сите родители го избираат родителскиот одбор. Родителскиот одбор им помага на учениците, на пример, во реализација на проекти. Понекогаш помага и во реновирање на училниците или градење на градина во училиштето.
die Elternzeit (Родителски допуст)
Родителите кои имаат постојано работно место може да земат родителски допуст: додека детето да наполни 3 години, мајката или таткото може да остане дома и да се грижи за детето. И двајцата родители може да земат родителски допуст. По 3 години може да се вратат во фирмата. Во првите 12 месеци добиваат родителски надомест. Тоа се 67% од претходната нето плата (платата што ја добиваат на сметка). Но, понатаму за време на родителскиот допуст не добиваат плата/сатница.
der Erzieher/die Erzieherin, die Erzieher (Воспитувач/воспитувачка)
Тоа е една професија. За тоа мора да се заврши образование во насочено училиште или стручно насочено училиште. Во образовните предмети спаѓаат, на пример, психологија, педагогија, здравство, спорт, итн. Воспитувачите работат, на пример, во градинка, детски дом (дом за деца без родители) или во службата за детска заштита.
der Ethikunterricht (Настава по етика)
Во најголемиот број на сојузни покраини учениците може да одберат помеѓу настава по веронаука и настава по етика. Во Берлин сите ученици мора да одат на настава по етика. За наставата по етика не е потребна одредена религија: се учи по нешто за различните религии и за филозофијата.
die EU, die Europäische Union (ЕУ, Европска Унија)
ЕУ е економско и политичко партнерство помеѓу некои од државите во Европа. Во моментот тоа се 27 држави. Овие држави имаат заеднички принципи, како што се слободата, рамноправноста, демократијата. Исто така имаат и заеднички пазар за нивните стоки и за работната сила. Граѓанин од една земја членка на ЕУ може да живее и работи во секоја друга земја членка на ЕУ. Исто така, 17 земји членки на ЕУ имаат и заедничка валута, еврото (€).
der Europäische Wirtschaftsraum (Европска Економска Зона)
Тоа се сите земји од Европската Унија (ЕУ) и Исланд, Лихтенштајн и Норвешка.
F
das Fachabitur (Стручна матура)
Тоа е образовен степен. Стручната матура се полага во стручно насочено училиште (Berufsfachschule), на академија за насочено образование (Fachakademie) или во вишо стручно училиште (Berufsoberschule). Или преку дописни студии на стручен колеџ (Berufskolleg). Постојат 2 вида на стручна матура: степен кој овозможува студирање на универзитет на применети науки (die Fachhochschulreife) и степенот кој овозможува студирање на одредени универзитетски насоки (die Fachgebundene Hochschulreife). Со стручната матура може да се студира на одредени универзитети.
die Fachoberschule, die Fachoberschulen (Вишо насочено училиште)
По реалното училиште (Realschule) може да се посетува вишо насочено училиште. Ова училиште е насочено кон струките. На пример, постојат виши насочени училишта за техника, или пак, за социјалните професии. Во вишото насочено училиште се оди 2 години, во 11. и во 12. клас. Има практични и теоретски предмети и долга пракса, на пример, во некоја фирма. По завршување на вишото насочено училиште може да се студира на универзитет за применети науки (Fachhochschule).
die Fachhochschule, die Fachhochschulen (Универзитет за применети науки)
Како универзитет, но претежно практично насочен. Има универзитети за применети науки за инжинерски науки, економија, социјална педагогија и уметничките професии. За да се студира на универзитет за применети науки обично треба да имате положено матура или стручна матура.
die Fahrscheinkontrolle, die Fahrscheinkontrollen (Контрола на возен билет)
Маж или жена бараат да го видат Вашиот возен билет во автобус, трамвај, во подземното или надземното метро (U- Bahn или S-Bahn) или во воз. Ако немате возен билет, мора да платите парична казна.
der Fahrzeugschein, die Fahrzeugscheine (Сообраќајна дозвола)
Исто се користи и „die Zulassungsbescheinigung“. Тоа е документ со сите информации за еден автомобил. На пример: марката (Fiat, VW, …), број на регистарска табличка, лицето кое е регистрирано за користење на автомобилот (Fahrzeughalter). Во документот се наоѓаат и сите технички податоци за автомобилот. Сообраќајата дозвола се добива во службата за регистрација на моторни возила. Таму се пријавува возилото. Сообраќајната дозвола мора секогаш да ја имате при рака. Но, не смеете да ја оставите во автомобилот. Доколку некој го украде автомобилот, треба да ја имате сообраќајната дозвола за во полиција.
das Familienstammbuch, die Familienstammbücher (Книга за семејното стебло)
Ќе добиете книга за семејното стебло кога ќе се венчате. Во книгата за семејното стебло стојат информации за семејството, на пример: Како се викаат Вашите родители? Од каде сте? Кое е Вашето моминско презиме? Како се викаат родителите на Вашиот партнер? Од каде е Вашиот партнер? Дали имате деца? ...
die Filiale, die Filialen (Филијала)
Тоа се канцеларии на големите банки, штедилници и исто така и продавници на многу места. Најголемиот број од банките и штедилниците имаат една централа и многу филијали.
die Flatrate, die Flatrates (Паушална цена)
Ја плаќате цената и сеедно е колку време телефонирате или сте на интернет.
die Förderschule, die Förderschulen (Специјално училиште)
Децата кои не можат да учат добро или учат споро одат во специјално училиште.
der Führerschein, die Führerscheine (Возачка дозвола)
Возите автомобил, камион или мотор? Тогаш Ви треба возачка дозвола. Во тој документ стои дека смеете да возите автомобил, камион или мотор.
G
die Ganztagsschule, die Ganztagsschulen (Целодневно училиште)
Во ова училиште децата се цел ден, најчесто до 16 или 17 часот. Добиваат ручек и помош со домашните задачи. А учениците може да посетуваат специјални курсеви, на пример, да учат да свират на некој инструмент, некој спорт или да играат во театарска група. Државните целодневни училишта се бесплатни, во приватните целодневни училишта мора да се плати школарина.
die Garantie, die Garantien (Гаранција)
Сте купиле некој апарат (на пр.телевизор) и сега е расипан? Најчесто имате гаранција и можете да го вратите апаратот во продавницата. Продавницата или производителот мора да Ви дадат нов апарат или да платат за поправката. Меѓутоа, гаранцијата важи само за ограничено време (најчесто 1 година, а понекогаш и повеќе години).
die Geburtsurkunde, die Geburtsurkunden (Роден лист)
Документ со информации за раѓање на детето: име на детето, пол (машко или женско), датум и место на раѓање, имиња на родителите. Матичната служба издава роден лист.
das Gehalt, die Gehälter (Плата)
Тоа се парите кои ги добивате секој месец како вработен со постојано работно место. Платата ја добивате и тогаш кога се болни или сте на одмор. Бруто е вкупната плата. Од неа мора да ги платите даноците и осигурувањата. Остатокот е нето.
die Gesamtschule, die Gesamtschulen (Сеопфатно училиште)
Тоа се средното главно училиште, средното реално училиште и гимназијата во една иста установа. Децата посетуваат курсеви кои имаат различна тежина. Ако некое дете не е добро по математика, тогаш посетува поедноставен курс. Ако некое дете е добро по англиски, тогаш посетува потежок курс. Во сеопфатното училиште може релативно лесно да се премине од едно во друго училиште. Но, нема секаде сеопфатни училишта.
die Gewährleistung, die Gewährleistungen (Гаранција)
Тоа е Вашето право на продавачот да му ја вратите дефектната стока (на пример, на стоковната куќа). За тоа ќе добиете или нова стока или ќе Ви ги вратат парите назад. Може и да разговарате со продавачот и помалку да платите. Добро е да ја чувате фискалната сметка, но не е нужно неопходно да ја имате.
der Gewerbeschein, die Gewerbescheine (Стопанственичка дозвола)
Сакате да основате сопствена фирма? Или да отворите продавница, ресторан или кафуле? Тогаш потребна Ви е стопанственичка дозвола. Таа дозвола ќе ја добиете во Агенцијата за стопанство. Потребни Ви се следните документи: Вашиот пасош, Вашиот наслов за престој и понекогаш полициско уверение за неказнетост. Стопанственичката дозвола чини помеѓу 20 и 60 евра.
das Gewerbeamt, die Gewerbeämter (Агенција за стопанство)
Сакате да основате сопствена фирма? Или да отворите продавница, ресторан или кафуле? Тогаш потребна Ви е стопанственичка дозвола. Таа дозвола ќе ја добиете во Агенцијата за стопанство.
die Gewerkschaft, die Gewerkschaften (Синдикат)
Тоа се организации за интересите на вработените.
das Girokonto, die Girokonten (Жиро-сметка)
Тоа е важна банковна сметка во секојдневниот живот. На оваа сметка, на пример, ја добивате платата, пензијата или детскиот додаток. И најголемиот број на сметки можете да ги платите од оваа сметка.
die Grundgebühr, die Grundgebühren (Основна таксаn)
Цената мора да се плаќа секој месец.
H
die Hausordnung, die Hausordnungen (Куќен ред)
Куќниот ред го регулира соживотот на станарите во една зграда. Постојат правила како на пример: еднаш неделно еден станар мора да ги исчисти скалите. Друго правило може да гласи: децата смеат да играат на ливадата пред зградата, но не во гаражата. Куќните редови не се секогаш исти. Куќниот ред обично ќе го добиете заедно со договорот за изнајмување на станот.
der Hauptschulabschluss, die Hauptabschlüsse (Завршен степен во средно главно училиште)
Со завршување на средното главно училиште (Hauptschule) стекнувате завршен степен во средно главно училиште (Hauptschulabschluss). Тоа е во 9. клас. Во некои сојузни покраини има и квалифицирачки завршен степен во средно главно училиште (Qualifizierenden Hauptschulabschluss, скр. Quali). Тоа е испит на крајот на 9. клас. Овој испит не мора да го полагате, но ако го имате, полесно ќе најдете место за практична обука во некоја фирма.
die Hebamme, die Hebammen (Акушерка)
Акушерката не е лекар. Таа е обучена да ги подготвува жените за породување и за времето по тоа. Таа ќе Ви помогне за сите работи во врска со Вашето дете и ќе одговори на Вашите прашања.
die Heiratsurkunde, die Heiratsurkunden (Венчален лист)
Сте се венчале? Тогаш во матичната служба ќе добиете документ: тоа е венчалниот лист. Друг збор за „Eheurkunde“ е „Heiratsurkunde“.
der Hort (Дневен престој)
Во дневниот престој децата може да останат по училиште, ако родителите работат. Понекогаш и пред училиште. Во дневниот престој децата добиваат ручек и помош со домашните задачи. Во дневниот престој децата обично може да останат до 16 или 17 часот.
I
der Immobilienmakler, die Immobilienmakler (Агент за недвижности)
Барате нов стан и потребна Ви е помош? Агентот за недвижности (Immobilienmakler, Makler) ќе Ви помогне. Агентот за недвижности ќе треба да го платите.
die Impfung, die Impfungen (Вакцина)
Многу болести се предизвикани од бактерии или вируси. Со вакцината лекарот на лицето му ги дава истите бактерии/вируси, но тие се многу слаби. Преку вакцината се создаваат антитела. Антителата го штитат човекот против бактериите и вирусите. Тој повеќе нема да ги добие овие болести. Некои од поважните вакцини се против тетанус, мали сипаници, рубеола, заушки, детска парализа, пертусис.
J
das Jugendamt, die Jugendämter (Служба за детска заштита)
Службата за детска заштита им помага на децата и младите и на нивните родители. На пример, има психолошко советување во случај на проблеми во семејството. Понекогаш проблемите се толку големи што детето не може повеќе да остане во семејството. Тогаш службата за детска заштита бара друго семејство кое кај себе ќе го згрижи детето за извесно време. Службите за детска заштита често имаат и детски градинки/целодневни градинки. Во секој град има служба за детска заштита.
das Job-Center (Центар за вработување)
Тука ќе Ви помогнат да најдете соодветна работа. Тука се добиваат понуди за работни места од сите области. Понекогаш се добива финансиска помош, како на пример, за трошоци за документите за апликацијата. Во секој град има центар за вработување. Адресата на Вашиот центар за вработување ќе ја најдете на
K
die Kaltmiete, die Kaltmieten (Кирија без режиски трошоци)
Тоа е киријата без режиските трошоци.
der Kaufvertrag, die Kaufverträge (Куповен договор)
Купувате нешто скапо, како на пример, автомобил. За тоа Вие и трговецот мора да потпишете документ: тоа е куповниот договор. Во куповниот договор стојат работи како цена, датум на плаќање, итн.
die Kaution (Кауција)
Кираџијата му плаќа кауција на наемодавецот кога сака да се всели во нов стан. Наемодавецот може во итен случај да ги искористи парите, како на пример, кога кираџијата не плаќа кирија. При иселување, обично наемодавецот му ги враќа парите на кираџијата. Кауцијата е со максимална висина од 3 кирии без режиски трошоци.
die Kinderbetreuung, die Kinderbetreuungen (Чување на деца)
Имате работно место и потребно Ви е место за Вашето дете? Има различни понуди за чување на децата: децата помлади од 6 години главно одат во целодневна градинка (Kita) или детска градинка. За малите деца до 3 години има детски јасли. Или приватно може да се организира „жена за чување деца “ / „маж за чување деца “. Детето го носите кај нив наутро и го земате попладне или навечер.
der Kindergarten, die Kindergärten (Детска градинка)
Децата се заедно со други деца во една група. Во градинката има деца од 3 до 6 години. Децата учат нешто од постарите деца и од воспитувачките/воспитувачите. Најголемиот број на градинки имаат и игралиште надвор. Детската градинка во која децата се по цел ден се вика и Kita.
die Kinderkrippe, die Kinderkrippen (Детски јасли)
Установа за мали деца на возраст од неколку месеци до 3 години.
die Kindertagesstätte (Kita), die Kindertagesstätten (Kitas) (Целодневна градинка)
Како детска градинка: тука децата може да останат цел ден, обично до 16 или 17 часот.
die Krankenversicherung, die Krankenversicherungen (Здравствено осигурување)
Ова осигурување мора да се има во Германија. Здравственото осигурување најчесто ги плаќа трошоците за лекар, болница и за некои лекови. Кај лековите мал дел треба сами да платите. Ако заработувате особено малку, може да бидете осигурани преку брачниот партнер. Децата автоматски се осигурани кај родителите.
die Krankmeldung, die Krankmeldungen (Уверение за боледување)
Болни сте и не можете да работите? Тогаш обично Ви треба уверение за боледување за работодавецот. Тоа е парче хартија од лекарот. На него пишува дека сте болни и дека не можете да работите. И на децата понекогаш им е потребно уверение за боледување за на училиште.
der Kredit, die Kredite (Кредит)
Сакате да купите нешто, а немате доволно пари? Тогаш, на пример, може да земете кредит од некоја банка. Банката ќе Ви даде износ на пари за одреден временски перод. Потоа парите мора да ги платите назад со камата.
die Kreditkarte, die Kreditkarten (Кредитна картичка)
Со неа може да се плати без готовина. Парите нема да се прокнижат директно од жиро-сметката. Најчесто тоа е како мал кредит. Кредитните картички не ги прифаќаат во сите продавници. Кога купувате преку интернет обично секогаш може да платите со кредитна картичка, исто така и кај железницата и авионските компании.
die Kündigung, die Kündigungen (Отказ)
Сакате да прекинете некој договор? Тогаш мора на напишете отказ. Отказот мора да биде во писмена форма.
die Kündigungsfrist, die Kündigungsfristen (Arbeit) (Отказен рок)
Повеќе не сакате да работите во фирмата? Тогаш мора да напишете отказ. Обично тоа мора да го направите 3 месеци однапред. Ако работодавецот сака да Ви даде отказ, и тој исто така тоа мора да го направи 3 месеци однапред. Но има и откази без рок. Тогаш вработениот веднаш мора да си замине, на пример, кога не сака да ја врши работата.
die Kündigungsfrist, die Kündigungsfristen (Wohnung) (Рок за раскинување на договорот)
Кираџијата мора на наемодавецот да му напише писмо пред да сака да се исели. Обично тоа се 3 месеци пред иселувањето. Често тоа е дозволено само на почетокот од месецот. И наемодавецот има рок за раскинување на договорот, тоа се 3 месеци или повеќе.
der Kursträger, die Kursträger (Носител на курсот)
Тоа се јазични училишта кои спроведуваат курсеви за интеграција. Информациите може да ги добиете од јазичното училипте или на интернет. Местото кое најблиску до Вас ќе го најдете кај BAMF.
L
der Landtag, die Landtage
Die Bundesrepublik Deutschland ist in 16 Bundesländer aufgeteilt. Jedes Bundesland hat ein eigenes Parlament. Dieses Parlament nennt man Landtag.
die Landtagswahl, die Landtagswahlen (Покраински парламентарни избори)
На секои 4 или 5 години се бираат пратениците односно политичарите за Ландтагот во сојузната покраина.
der Lebenslauf, die Lebensläufe (Биографија)
Биографијата е дел од документите за апликацијата кога барате работа. Во биографијата спаѓаат, на пример, името и презимето, професијата, образованието и претходното работно искуство или посебните знаења (компјутер? странски јазици? ...) Пример за биографија ќе најдете во Агенцијата за вработување.
der Lohn, die Löhne (Сатница)
Тоа се парите што еден работник со постојано работно место ги добива секој месец. Платата ја добивате и тогаш кога се болни или сте на одмор. Бруто е вкупната плата. Од неа мора да ги платите даноците и осигурувањата. Остатокот е нето.
M
der Makler, die Makler (Агент за недвижности)
Барате нов стан и потребна Ви е помош? Агентот за недвижности (Immobilienmakler или Makler) ќе Ви помогне. Агентот за недвижности ќе треба да го платите.
die Meldebescheinigung, die Meldebescheinigungen (Потврда за пријавено живеалиште)
Документ со Вашата адреса. Потврдата за пријавено живеалиште ќе ја добиете во управата за пријавување на боравок или во градското собрание во Вашиот град. За тоа Ви треба само Вашиот пасош. Потврдата за пријавено живеалиште обично чини 5 евра.
der Mietspiegel (Контролен индекс на кириите)
Во контролниот индекс на кириите стојат просечните цени на кириите за становите во еден град.
der Mietvertrag, die Mietverträge (Договор за изнајмување стан)
Земате стан под кирија? Тогаш ќе добиете документ: договор за изнајмување на станот. Вие и наемодавецот ќе мора да го потпишете договорот за изнајмување на станот. Потоа Вие сте кираџијата на станот.
der Minijob/450-Euro-Jobs, die Minijobs/450-Euro-Jobs (Мини-работа/работа врз база на 450 евра)
Кај мини-работа или работа врз база на 450 евра не мора да се плаќаат даноци и се заработуваат максимално 450 евра. Автоматски се добива здравствено осигурување и пензиско осигурување. Нив ги плаќа работодавецот. Меѓутоа нема осигурување во случај на невработеност. Мини-работи има во најразлични области, како на пример, како домашна помошничка, канцелариски работник и возач. Мини-работа може да се најде преку Центарот за вработување, преку весниците и интернетот.
der Mutterschutz (Трудничко и породилно отсуство)
Тоа се правила за заштита на трудниците и мајките со постојано работно место. Најважните правила се: жената не смее да работи некое време пред и по раѓањето на нејзиното дете. Во Германија тоа се 6 недели пред раѓањето и најмалку 8 недели по раѓањето. За тоа време жената и понатаму ја добива нејзината плата/сатница. Од почетокот на бременоста до 4 месеци по раѓањето, работодавецот не смее да ја отпушти од работа. Во одредени професии жената не смее да работи за време на целата бременост. Тоа е особено случај кај работењето со хемиски супстанции.
N
die Nebenkosten (Режиски трошоци)
Овие трошоци се дополнителни кон цената за кирија за станот (киријата без режиски трошоци). На пример, трошоци за вода, светло на скалиштето и во подрумот, трошоци за ѓубрарина, антена/кабел за телевизија. Понекогаш и греењето и струјата се во режиските трошоци, но обично тоа се плаќа посебно.
netto (Нето)
Нето е платата/сатницата без даноци и осигурувања.
der Notdienst, die Notdienste (Дежурна служба)
Лекари и аптекари кои работат во сабота/недела и ноќе. Ако бргу Ви треба помош, овие лекари и аптекари се тука за Вас.
O
P
das Parkhaus, die Parkhäuser (Катна гаража)
Во многу градови има катни гаражи затоа што на улиците нема доволно место за паркирање. Има неколку катови на кои може да се паркира автомобилот. Катната гаража чини пари. Обично возите со автомобилот во катната гаража и плаќате кога излегувате со автомобилот од неа. Ако автомобилот е само кратко време во катната гаража, плаќате малку. Ако автомобилот е долго време во катната гаража, плаќате повеќе.
die Partei, die Parteien (Партија)
Политичка партија е група од луѓе со заеднички желби и цели. Партијата сака за државата да донесува одлуки или да влијае врз нив.
der Pass, die Pässe (Пасош)
Овој документ го потврдува идентитетот на едно лице. Во пасошот стојат податоци за лицето (име и презиме, возраст, ...) и за државјанството. Пасошот е потребен во сопствената земја, на пример, кога одите во некоја државна служба. А пасошот е потребен и за влез во друга земја. Тогаш во пасошот често има и други податоци, на пример, за виза или насловот за престој.
das Passwort, die Passwörter (Лозинка)
Тоа е тајна лозинка за најавување на некоја интернет страна или на некој компјутер. Обично треба да се внесе со корисничкото име. Ги штити личните информации за лицето.
das polizeiliche Führungszeugnis (Полициско уверение за неказнетост)
Тоа е документ од државна служба. Тука стои дали веќе претходно сте добиле казна од полицијата. Многу работодавци сакаат да го видат уверението за неказнетост од полицијата.
das Praktikum, die Praktika (Пракса)
Ако постои интерес за некоја конкретна професија, може да се оди на пракса, на пример, во некоја фирма или клиника. Со тоа работите и може да се запознаете со таа професија. Обично за време на праксата не се заработуваат пари. Времетраењето на праксата е различно за секоја професија и за секоја фирма.
die Probezeit (Пробен период)
На новата работа обично има пробен период. За време на пробниот период, и Вие можете побрзо да дадете отказ и Вашиот работодавец да Ве отпушти. Во тој период работодавецот повнимателно ќе Ве набљудува. Тој ќе одлучи дали и понатаму ќе работите во фирмата и по истекот на пробниот период. А Вие одлучувате дали и понатаму сакате да ја вршите оваа работа. Пробниот период може да трае до 6 месеци.
die Provision, die Provisionen (Провизија)
Земате под наем или купувате стан преку агент за недвижности? Тогаш ќе мора да му платите пари на агентот за недвижности за неговата работа. Тоа е провизијата.
Q
R
die Rechnung, die Rechnungen (Фактура)
Сте купиле нешто и не сте го платиле веднаш? Тогаш може да добиете фактура, на пример, ако сте купувале преку интернет. Потоа од Вашата сметка ќе извршите дознака на пари на сметката на фирмата. Обично тоа нема да Ве чини дополнителни трошоци.
der Religionsunterricht (Настава по веронаука)
Тоа е наставен предмет. Најчесот е настава за евангелиситчката или римско-католичката религија. Во некои сојузни покраини во училиштата има и настава за православна, еврејска или будистичка религија. Во многу училишта за исламот има настава за исламот на турски или на арапски јазик. Децата не мора да одат на настава по веронаука. Но, обично во тој случај не се ослободени од настава; во многу сојузни покраини мора да посетуваат настава по етика. Тоа е настава по филозофија.
die Rentenversicherung, die Rentenversicherungen (Пензиско осигурување)
Во Германија луѓето обично работат до 67 години. Потоа се во пензија. До пензионирањето луѓето секој месец плаќаат дел од нивната плата за пензиското осигурување. Кога се во пензија, од пензиското осигурување добиваат секој месец дел од од нивната претходна плата. Вработените имаат автоматски пензиско осигурување. Трошоците ги споделуваат со работодавецот. Ако не сте вработен, може да склучите приватно пензиско осигурување.Многу луѓе имаат законско пензиско осигурување (од државата) и приватно пензиско осигурување.
das Rezept, die Rezepte (Рецепт)
Многу од лековите може да ги купите во аптека без рецепт. За некои лекови Ви треба документ од лекарот. Тој документ е рецептот.
S
das Schulgeld (Школарина)
Тоа се плаќа само во приватните училишта. Во приватните училишта обично се плаќаат многу пари за наставата.
die Schwangerschaftsberatung, die Schwangerschaftsberatungen (Советувалиште за трудници)
Тоа е советувалиште за сите прашања во врска со бременоста. Нив ги има на многу места. Често Вашиот гинеколог може да Ви каже каде има такво советувалиште или да Ви даде совет.
die selbständige Arbeit (Самостојна дејност)
Кога немате работодавец, туку сами сте си шеф.
das Sonderangebot, die Sonderangebote (Посебна понуда)
Некои продавници кратко време ги продаваат производите по особено поволни цени. Тие производи се нарекуваат посебна понуда. Посебните понуди обично брзо ќе ги најдете во продавниците: често се директно покрај влезот.
die Sozialversicherung, die Sozialversicherungen (Социјално осигурување)
Тоа се здравственото осигурување, пензиското осигурување, осигурувањето во случај на несреќа и осигурувањето за нега.
die Sozialwohnung, die Sozialwohnungen (Социјален стан)
За овие станови киријата не е толку висока како кај нормалните станови. Ако малку заработувате може да земете социјален стан под наем. За тоа потребна е потврда за станбено право. Неа ќе ја добиете во градската администрација или во управата за станбени прашања.
das Sparkonto, die Sparkonten (Сметка за орочено штедење)
Тоа е банковна сметка за подолг период. Од оваа сметка не можете да вршите дознака на пари (како на пример, киријата од жиро-сметката). Кај сметката за орочено штедење за Вашите пари добивате повеќе камата отколку кај жиро-сметката. Парите најчесто остануваат подолго на сметката отколку кај жиро-сметката.
die Sparkasse, die Sparkassen (Штедилница)
Тоа е како банка. Но, не е приватна, туку дел од општината или градот.
die Spielgruppe, die Spielgruppen (Детска група за игра)
Во нив се среќаваат децата за да си играат. Најчесто се присутни и мајките или татковците. Понекогаш едно возрасно лице ја води групата и игра со децата.
die Sprachförderung (Програма за унапредување на јазикот)
Преку специјални игри, приказни и песни децата учат да зборуваат подобро германски. Во детските градинки/целодневните градинки често има посебна програма за унапредување на јазикот кај странските деца.
der Sprachtest, die Sprachtests (Јазичен тест)
Често децата прават тест во детската градинка или во целодневната градинка. Со тоа може да се види колку детето го знае јазикот.
die staatliche Schule, die staatlichen Schulen (Државно училиште)
Во Германија повеќето училишта ѝ припаѓаат на државата. За наставата ништо не се плаќа, таа е бесплатна.
das Standesamt, die Standesämter (Матична служба)
Сакате да се венчате? Ќе добиете дете? Сакате да се разведете? Тогаш мора да одите во матичната служба во Вашиот град.
die Studiengebühren (Семестарска партиципација)
Тоа се парите кои мора да се платат секој семестар ако сакате да студирате на универзитетот.
das Studium (Студии)
За некои професии, на пример, инжињер или наставник, потребно е студирање. Може да се студира на универзитет или на универзитет за применети науки.
T
das Tagesgeldkonto, die Tagesgeldkonten (Сметка за неорочено штедење)
Оваа сметка не е за секојдневието како жиро-сметката. Ако имате вишок пари, може да ги вложите на сметката за неорочено штедење. Банките плаќаат повисока камата за сметката за неорочено штедење отколку за жиро-сметката или за сметката за орочено штедење. А може и брзо да ги земете парите од сметката.
die Tagesmutter, die Tagesmütter (Жена за чување деца)
Жената за чување деца ги чува децата кај себе дома. Има и маж за чување деца. Често кај жената за чување деца има повеќе деца. Жените за чување деца мораат да завршат специјална обука и мора да се платат.
die Teilnahmeberechtigung für den Integrationskurs (Потврда за право на учество во курс за интеграција)
Тоа е документ за пријавување на курс за интеграција. Обично се добива од управата за странци во Вашиот град. Исто така и граѓаните на ЕУ може да се запишат на курс за интеграција, но мора да поднесат барање до Сојузната служба за миграции и бегалци, BAMF.
die Teilzeitarbeit (Скратено работно време)
Тоа е кога имате постојано работно место, но не работите секој ден по 8 часа, туку помалку, на пример, 4 часа на ден. Често тоа го прават жените со мали деца. Во многу фирми може да се работи со скратено работно време.
der Tariflohn, die Tariflöhne (Тарифна сатница)
Во многу професии вработените се плаќаат според колективен тарифен договор. Висината на сатницата заедно ја договараат работодавецот и синдикатите. Сатницата во овие професии не смее да биде пониска од тарифната сатница.
U
das Übergabeprotokoll, die Übergabeprotokolle (Записник од примопредавање)
Сте зеле стан под наем и сакате да се вселите. Нешто е дефектно во станот? Тогаш ќе треба заедно со наемодавецот да го запишете тоа во записникот од примопредавањето. Записникот од примопредавањето мора да го потпишете и Вие и Вашиот наемодавец.
die Überweisung, die Überweisungen (Bank) (Дознака)
Банката праќа пари од една сметка на друга сметка. На пример, кај киријата за станот: парите треба директно од Вашата сметка да одат на сметката на наемодавецот. Тоа ќе ѝ го кажате на банката и банката ќе ги испрати парите на сметката на Вашиот наемодавец.
die Überweisung, die Überweisungen (Arzt) (Упат)
Болни сте и потребен Ви е специјалист? Општиот лекар ќе Ви даде упат: тоа е документ. Со него може да одите кај специјалист.
der Umtausch (Замена)
Сте купиле нешто и сакате да го вратите? Во многу продавници може да го замените: може да го вратите и да Ви ги вратат парите. Понекогаш нема да Ви ги вратат парите, но ќе добиете нешто друго од продавницата. Посебните понуди обично не може да се заменат.
die Unterrichtsstunde, die Unterrichtsstunden (Наставен час)
Наставниот час во курсот за интеграција трае 45 минути.
der Urlaub (Oдмор)
Секоја година имате одреден број на денови од одморот. Кога имате земено одмор, и понатаму ја добивате платата/ сатницата. Мора да разговарате со Вашиот претпоставен за тоа кога може да земете одмор. Во Германија обично се работи 5 дена во неделата. Значи, ако сакате да земете една недела одмор (од понеделник до недела), потребни Ви се 5 дена од одморот.
V
die Verbraucherzentrale, die Verbraucherzentralen (Централа за потрошувачите)
Тоа се информативни служби за потрошувачите. Потрошувач е секој човек кој купува нешто. Централата за потрошувачите дава информации за различни производи. И централата за потрошувачи помага кај правни проблеми (на пример: сте купиле нешто дефектно и продавницата не го прима назад. Тогаш централата за потрошувачи може да Ви помогне).
der Verein, die Vereine (Здружение)
Во едно здружение се среќаваат луѓе со исти интереси и цели: во фудбалско здружение, на пример, луѓето играат заедно фудбал, во музичко здружение луѓето заедно музицираат.
die Verfassung, die Verfassungen (Устав)
Уставот е текст. Во него стојат најважните принципи и правила за една држава: како е организирана државата? Кои права и обврски ги имаат луѓето во државата? ... Германскиот Устав се вика „Grundgesetz“.
die Versicherung, die Versicherungen (Осигурување)
Секој месец или секоја година на осигурувањето му плаќате пари за некоја одредена ситуација. Со тоа сте осигурани за таа ситуација. Пример болест: секој месец му плаќате пари на здравственото осигурување. Потоа ќе се разболите и мора да одите на лекар. Во таа ситуација здравственото осигурување плаќа за лекарот, а не Вие самите.
das Visum, die Visa (Виза)
Со виза смеете да влезете во некоја друга земја. Визата може да ја добиете во амбасадата на другата земја.
die Volkshochschule, die Volkshochschulen (Народен универзитет)
На народниот универзитет може да се посетуваат курсеви за возрасни и млади од 16 години. Курсевите не се многу скапи. Може да се учат јазици – исто и германски – фотографија, правење накит, танцување, сликање и многу други нешта. Има и курсеви потребни за работата, на пример, работа со компјутер. Возрасните може на народниот универзитет може и да завршат образовен степен, на пример завршен степен во средно главно училиште. Курсевите се најчесто навечер преку неделата или преку викендот.
der/die Vorgesetzte, die Vorgesetzten (Претпоставен)
Вашиот претпоставен е Вашиот директен шеф. Претпоставениот е одговорен за Вас и за Вашата работа за време на работното време. Тој кажува која работа ќе ја добиете и како треба да ја направите. Најчесто и Вашиот претпоставен има свој претпоставен.
die Vorsorgeuntersuchung, die Vorsorgeuntersuchungen (Превентивен здравствен преглед)
Тоа е контролен лекарски преглед. Не сте болни и немате болки, но сакате да знаете дали е сè во ред. За децата има 10 контролни прегледи кај детски лекар. Тие се бесплатни. Првиот превентивен здравствен преглед е кратко време по раѓањето, последниот е кратко време пред првото поаѓање на училиште.
das Vorstellungsgespräch, die Vorstellungsgespräche
Сте се пријавиле за некое работно место? Работодавецот мисли дека Вашата апликација е интересна? Тогаш сака да Ве запознае и да дознае повеќе за Вас.
Ќе Ве покани на разговор. Тоа е интервјуто за работа. Општи информации за интервјуто за работа ќе добиете Агенцијата за вработување/во Центарот за вработување.
W
die Warmmiete, die Warmmieten (Кирија со режиски трошоци)
Тоа е киријата со режиските трошоци.
der Wochenmarkt, die Wochenmärkte (Неделен пазар)
Во многу градови, еднаш или два пати неделно има неделен пазар, на некој централен плоштад или во некоја хала. Продавачите се главно од регионот. На неделниот пазар има пред сè свеж зеленчук и свежо овошје, понатаму млеко и сирења, риба и месо. Понекогаш таму може да се купи и облека.
das Wohngeld (Станбен додаток)
Киријата за нормален стан Ви е прескапа? Тогаш во управата за станбени прашања може да поднесете барање за станбен додаток: не мора да ја плаќате целата кирија. Дел од Вашата кирија го плаќа државата.
das Wohnungsamt, die Wohnungsämter (Управа за станбени прашања)
Киријата за нормален стан Ви е прескапа? Управата за станбени прашања може да помогне: на пример, со станбен додаток или со социјален стан. Управата за станбени прашања ќе Ви помогне и во врска со други станбени прашања.
X
Y
Z
das Zahlungsmittel, die Zahlungsmittel (Платежно средство)
Постојат различни платежни средства: на пример, готовина, банковно повлекување на пари, EC-картичка, кредитна картичка и фактура.
das Zeugnis, die Zeugnisse (Уверение/свидетелство)
Уверението е дел од документите за апликација кога барате ново работно место. Постојат работни уверение: во нив стои нешто за Вашата последна работа. А има и училишни свидетелства и универзитетски уверенија: официјални документи од Вашето училиште или универзитетот. Уверенијата и свидетелствата од Вашата земја мора да ги дадете да се преведат и заверат.
die Zinsen (Камата)
Имате пари на Вашата сметка? Тогаш за тоа секој месец добивате пари од Вашата банка. Тоа е камата. Имате земено кредит од Вашата банка? Тогаш Вие мора на Вашата банка секој месец да и плаќате некој паричен износ. И тоа е камата.
die zweisprachige Schule, die zweisprachigen Schulen (Двојазично училиште)
Наставата е на 2 јазика, најчесто на германски и на уште еден друг јазик.