Reiner Stach
၂၁ရာစုနှစ်က ဖရန့်ဇ်ကက်ဖ်ကာ

ကက်ဖ်ကာ ကွယ်လွန်ခဲ့သည်မှာ နှစ်ပေါင်း ၁၀၀ ကြာမြင့်သော်ငြား၊ ဖရန့်ဇ်ကက်ဖ်ကာကို ဘယ့်အတွက် အသဲအမဲ လိုက်လံရှာဖွေနေကြပါသနည်း။ ကက်ဖ်ကာသည် အလွန်မော်ဒန်ဖြစ်သည်၊ ခေတ်ပြိုင် ဖြစ်သည်ဟု အဘယ်ကြောင့် ယူဆနေကြသနည်း။ ကက်ဖ်ကာ၏ ၂၀၂၄ခုနှစ် နှစ်ပတ်လည်၌ ဘာက စောင့်ဆိုင်းနေသနည်း။ ကက်ဖ်ကာအကြောင်းကို အတ္ထုပ္ပတ္တိရေးသူ Reiner Stach က ကျွန်ုပ်တို့အတွက် အဖြေတစ်ချို့ကို ဖြေပြထားပါသည်။

ရေးသားသူ​ Reiner Stach

Prague မြို့သား ဖရန့်ဇ်ကက်ဖ်ကာသည် ၁၉၂၄ခုနှစ်၌ ကွယ်လွန်ချိန်တွင် အသက် ၄၀ခန့်သာရှိပြီး၊ စာပေမော်ဒန်အယူအဆကို တည်ထောင်သူများအနက်တစ်ဦးအဖြစ် ယူဆကြသည်။ သူ့အနေဖြင့် စကားပြေလက်ရာအနည်းအကျဉ်းကိုသာ ထုတ်ဝေခဲ့၍ မယုံကြည်နိုင်စရာ အပိုင်းအစများစွာကို ချန်ထားခဲ့သည်။ သူ့ဝတ္ထုရှည်သုံးပုဒ်သည် အပြီးမသတ်နိုင်ခဲ့သော်ငြား၊ ယနေ့ခေတ်၌ သူ့အဆင့်အတန်း အား ဂန္ထဝင်စာရေးဆရာတစ်ဦးအဖြစ် အငြင်းပွားခြင်းမရှိ သတ်မှတ်ထားလေသည်။ ဂျာမန်ဘာသာ စကားအထက်တန်းကျောင်းရှိ အဆင့်မြင့်ဂျာမန်ဘာသာလေ့လာနေသော ကျောင်းသူကျောင်းသား များသည် ကက်ဖ်ကာနှင့် မလွဲမသွေတွေ့ရပေမည်။ ဂျာမဏီနိုင်ငံရှိ ဖက်ဒရယ်ပြည်နယ်တိုင်းနီးပါး၌ ကက်ဖ်ကာ၏စာတို့သည် Abitur စာမေးပွဲများ၌ ဘာသာရပ်တစ်ခုအဖြစ် ပါဝင်ပါသည်။

သို့သော် လက်ရွေးစင်ဂန္ထဝင်စာရေးဆရာများနယ်ပယ်၌ ကက်ဖ်ကာက ထူးခြားစွာရပ်တည်နေသည်။ တစ်နည်းဆိုသော် သူ့အား ရှုပ်ထွေးသူ၊ နက်နဲသိမ်မွေ့သူ၊ နားလည်ရခက်သူ အဖြစ် ရှုမြင်ကြပြီး၊ တကမ္ဘာလုံးက ဋီကာပညာရှင်မျိုးဆက်များအပေါ်လွှမ်းမိုးထားသည်။ သူ့စာများကို ဖွင့်ချချက်များအဖြစ်၊ စာကြောင်းအလိုက်၊ ရှုပ်ထွေးလွန်းသောနည်းစနစ်များ အသုံးပြုကာ လေ့လာကြသည်။ သူနှင့် ပတ်သက်ပြီးထုတ်ဝေထားသည့်စာများမှာ မရေမတွက်နိုင်အောင် များပြားလွန်းသည်။ ဆရာများနှင့် ကျောင်းသားတို့အတွက် ဘာသာပြန်လမ်းညွှန်များကိုလည်း မူအသစ်အသစ်တို့ဖြင့် ပြန်လည် ထုတ်ဝေ နေသည့်အတွက် ခြေရာကောက်ရန် ခက်ခဲလှသည်။ တနည်းအားဖြင့် မည်သည့် ၂၀ရာစု စာရေးဆရာတစ်ယောက်ကမှ ဖန်တီးရေးသားသည့်လူများစွာအပေါ် စိတ်ဝင်တစား၊ စိတ်အား တက်ကြွစေနိုင်သောသူ သူ့လောက် မရှိပေ။ တစ်ခါတစ်ရံ စာပေနယ်အပြင်ဘက်သို့ပင်ရောက်သည်။ ထိုလူများထဲတွင် သရုပ်ဖော်ဆရာများ၊ ပန်းချီဆရာများ၊ ရုပ်ရှင်ဒါရိုက်တာများ၊ တေးရေးဆရာများ၊ ရုပ်ရှင်သရုပ်ဆောင်များနှင့် ပြဇာတ်ထုတ်လုပ်သူများလည်း ပါဝင်သည်။

ကမ္ဘာ့စာပေ၌ ကွယ်လွန်ပြီးနောက်ပိုင်းဘဝနှစ်မျိုးကို ခံစားရရှိသော ဤကဲ့သို့ စာရေးဆရာ အရေအတွက် စိုးစိမျှသာရှိသည်။ ရှိတ်စပီးယား၏ လျှော့နည်းမသွားသည့်သက်ရောက်မှုမျိုးကို ကက်ဖ်ကာ၏အဖြစ်နှင့် နှိုင်းယှဉ်နိုင်ကောင်းသည်။ ဤစာရေးဆရာတို့၏စာပေလက်ရာတို့သည် သက်တမ်းရင့်သွားပုံမရ။ စာဖတ်ပရိသတ်မျိုးဆက်သစ်တိုင်းက သူတို့၏စာပေလက်ရာတို့ကို အသစ်အတိုင်းလေ့လာချင်ကြသည်။ သူတို့၏စာပေတို့ကို လေ့လာသုံးသပ်ကာ၊ ပညာရေးဆိုင်ရာ သုတေသနနယ်ပယ်တို့တွင် အကြိမ်ပေါင်း များစွာ “တူးဖော်” ခဲ့ပြီးလင့်ကစား၊ ဤအချက်က ပြောင်းလဲမသွားခဲ့ချေ။

ကက်ဖ်ကာနှင့် ဟိုက်ပါဗျူရိုကရေစီ
သူတို့၏လက်ရာကို ဘာသာပြန်ဆိုခဲ့ကြသော ဘာသာစကားများစွာ၌တွေ့မြင်ရသည့် ဤအရေးပါမှုသည် အခြေခံလူသားအတွေ့အကြုံများအတွက် အမှတ်တရဖြစ်စရာပုံရိပ်များပင်ဖြစ်သည်။ ဤအတွေ့ အကြုံများသည် ခေတ်ကာလများတစ်လျှောက်၊ ယဉ်ကျေးမှုများတစ်လျှောက် သိရှိနားလည်ထားသည့် အတွေ့အကြုံများပင်။ ဤအချက်သည် ကက်ဖ်ကာ၏လက်ရာအများစုတို့တွင် အလွန်ပင် မှန်ကန်သည်။ သူ့ဖခင်၏အာဏာရှင်ဆန်သောစရိုက်လက္ခဏာ၏ သေစေလောက်သောအကျိုးရလဒ်ကို The Verdict တွင် ဖော်ပြထားလေသည်။ ထိုစရိုက်လက္ခဏာကို ယနေ့ခေတ်လောက၌ နေရာအနှံ့တွေ့ရသော ပြဿနာတစ်ရပ်အဖြစ် မယူဆကြတော့ပေ။ သို့သော် ကိုယ့်မိသားစုအတွင်း၌ သူစိမ်းတစ်ရံဆံခံစားမှု (The Metamorphosis) သို့မဟုတ် အသိုင်းအဝိုင်း၏စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းကိုမသိမှုကြောင့် တစ်စည်းတစ်လုံးအသိုင်းအဝိုင်းတစ်ခုက ဖယ်ကျဉ်ခံရမှု(The Castle) စသည့် အတွေ့အကြုံတို့သည် ဘယ်ယဉ်ကျေးမှုအဆက်အစပ်၌ဖြစ်စေ လက်သင့်ခံနိုင်ကြရာ၊ စာပေမှတစ်ဆင့် တင်ပြနိုင်ခြင်းဖြစ်သည်။

သို့သော်လည်း ကက်ဖ်ကာ့ကိစ္စမှာ၊ သူ့လူသိများထင်ရှားမှုနှင့် ထပ်တူအရေးပါသော နောက်ထပ်အချက် တစ်ချက်ရှိသည်။ မသတီစရာအရည်အသွေးများရှိသော ခေတ်သစ်ကမ္ဘာလောကတစ်ခုကို သူ ပုံဖော် တင်ပြထားခြင်းဖြစ်သည်။ ဤအချက်မှာ ကနဦးအနေဖြင့် နားလည်မှုလွဲမှားခြင်းဖြစ်သည်။ ပထမ မျိုးဆက် စာဖတ်သူတို့သည် အာဏာရှင်အကြောက်တရားအတွေ့အကြုံများကြောင့် ကက်ဖ်ကာကို ဖက်ဆစ်စနစ်ဆိုးနှင့် စတာလင်စနစ်ဆိုးတို့ကို ကြိုတင်သိမြင်သူ ပရောဟိတ်တစ်ဦးအဖြစ် ယူဆကြ လေသည်။ သို့သော် ယနေ့ခေတ်၌ ကျွန်ုပ်တို့သည် သူ့စာများကို ပိုမိုလေးနက်စွာ၊ ဘက်လိုက်မှုသိပ်မရှိဘဲ ဖတ်ကြသည်။ ဤသို့လုပ်ဆောင်သဖြင့် “ကက်ဖ်ကာ”၏တင်ပြချက်များ အထူးသဖြင့် The Trial and The Castle တို့၌တွေ့မြင်ရသော တင်ပြချက်များသည် ကျွန်ုပ်တို့အပေါ် လွှမ်းမိုးမှုသိပ်မကြီးမားလှပေ။ အကြောင်းရင်းမှာ သူတို့၏ဇာတ်လိုက်များသည် အတင်းအကျပ်အကြမ်းဖက်မှုတို့ ကြုံတွေ့ကြရခြင်း ကြောင့်ဖြစ်သည်။ အိပ်မက်ဆိုးပမာအရှိန်သည် အဓိကဇာတ်ကောင်များက နားမလည်နိုင်သော အခြေအနေများနှင့် အမြဲတမ်းကြုံဆုံရခြင်း၊ ထိုအခြေအနေများ၌ သူတို့ကို စောင့်ကြည့်နေသည်ဟု ခံစားကြရသလို၊ သူတို့၏သီးသန့်တည်ရှိမှုသည်လည်း ဆုံးရှုံးကြသည်။ ရှင်းလင်းမှုပေးရန် သူတို့၏ တောင်းဆိုမှုကို လိုက်လျောပေးရမည့်ပုံရသည်။ သူတို့ကို သိစရာအချက်အလက် များစွာပေးသည်။ သို့သော် သူတို့ကို ကူညီနိုင်တာမရှိပေ။ သူတို့ကို အဖက်မလုပ်ကြ၊ ပျာယီးပျာယာလုပ်သဖြင့် သူတို့ပင် ခံရသည်။ အဆုံးသတ်၌ ဘယ်သူမှ တာဝန်မရှိပေ။

ဤအတွေ့အကြုံတို့သည်ကား ခေတ်သစ်၊ ဗျူရိုကရေစီအရ စည်းမျည်းစည်းကမ်းပိုမိုသော လူထုအဖွဲ့ အစည်း၏ စရိုက်လက္ခဏာဖြစ်သည်။ ဤအဖွဲ့အစည်း၌ လူများစွာတို့သည် သူတို့၏ကိုယ်ပိုင် အသက် မွေးဝမ်းကြောင်း သို့မဟုတ် ဘဏ္ဍာရေးအခြေအနေတို့ကို အကြံပေးတို့၏ အကူအညီ ဖြင့် သာ ခြေရာကောက်နိုင်ကြသည်။ လူအဖွဲ့အစည်းတို့၏ပိုမိုသည့်စရိုက်လက္ခဏာမှာ ပေါင်းသင်းဆက်သွယ်ရေး သည် ပိုမို၍ မည်သူမည်ဝါမသိဖြစ်လာသည်။ သို့မဟုတ် အလိုအလျောက် ဖြစ်လာသည် (ဆိုရှယ်မီဒီယာ၊ ဟော့လိုင်း) တို့၌ ကိုယ်ပိုင်အချက်အလက်တို့ကို ကျယ်ပြန့်စွာ တစ်လွဲသုံးစွဲလာကြသည်။ စောင့်ကြည့် သည့်နည်းစနစ်ပိုင်းကို ကျယ်ပြန့်စွာ သုံးစွဲလာကြသည်။ ထို့ကြောင့်လည်း ၂၁ရာစုနှစ်၌ ကက်ဖ်ကာ၏ The Trial စာအုပ်ကိုဖတ်ကြသူများသည် ဤအတိုင်းအတာ အထိ စာရေးဆရာ ကြိုမြင်နိုင်စွမ်းမရှိသည့် တစ်စုံတစ်ရာကို သိမြင်ကြသည်။ သို့သော် သူ့လူမှုရေဒါ ပေါ်၌ မကောင်းသောပုံစံတစ်ခုအဖြစ် ပေါ်နိုင် လောက်သည်။ ဤအဓိကအချက်ကြောင့်ပင် ကက်ဖ်ကာအား အလွန်ခေတ်မီသော၊ အလွန် ခေတ်ပြိုင် ဖြစ်သည်ဟု ကျွန်ုပ်တို့ ယူဆကြခြင်းဖြစ်သည်။

ကက်ဖ်ကာနှင့် တိရိစ္ဆာန်များ
ယနေ့ခေတ် ကက်ဖ်ကာ၏စာဖတ်ပရိသတ်များသည် ဂန္ထဝင်စာပေအနည်းငယ်မျှ၌သာ ကန့်သတ် မနေကြသည့်အချက်ကို ကျွန်ုပ်တို့ စဉ်းစားသင့်ပါသည်။ ကက်ဖ်ကာ၏ကျယ်ပြန့်သောစာပေအမွေကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံမှတ်တမ်းပြုပြီးသားဖြစ်ပြီး၊ သူ့လက်ရာကို လူအများဝယ်ယူနိုင်သည့်ပုံစံဖြင့်လည်း ယခု ရရှိနိုင်ပါသည်။ ဥပမာ -  Fischer Taschenbuch မှထုတ်ဝေသည့် ဝတ္ထုတိုပေါင်းချုပ်စာအုပ်မျိုးတွင် အပုဒ်ရေအားဖြင့် ၈၀မက ပါဝင်သည်။ ဤစာအများစုတို့သည် အစိတ်အပိုင်းများမျှသာဖြစ်သော်လည်း စာဖတ်ပရိသတ်တို့သည် ကက်ဖ်ကာ၏ခေတ်နှင့် လုံးလုံးဆက်စပ်နေသည့် ရှုပ်ထွေး၍ အပြစ်နှင့် ပြစ်မှု ကြောင်းရာတို့ထက်ကျော်လွန်သော ပိုမိုကျယ်ပြန့်၍ အရောင်အသွေးပိုမိုစုံလင်သည့် စာပေမြင်ကွင်း ကျယ်ကို သိခွင့်ရကြသည်။

ဤအကြောင်းအရာအတွက် ဥပမာတစ်ခုပြရသော် တိရိစ္ဆာန်များ စကားပြောခြင်း၊ တွေးတောခြင်းတို့ကို ဖော်ပြသည့် စကားပြေလက်ရာများတွင် အံ့ဩစရာမြင်တွေ့နိုင်ပါသည်။ သရုပ်ဆောင်များက သဘောကျနှစ်ခြိုက်ကြသော်ငြား (A Report to an Academy – Kafka’s Monkey)၎င်းမှာလွတ်လပ်သည့် လကာတစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ စာသင်ခန်းသင်ခန်းစာများနှင့် ပညာရေးသင်ကြားမှုတို့တွင် အဓိကကျ လွန်းသည် မဟုတ်ပေ။ ဤတိရိစ္ဆာန်အသွင်အပြင်တို့သည် ကက်ဖ်ကာ၏ကိုယ်ပိုင်အမှတ်အသား ဖြစ်လာသည်။ အထူးသဖြင့် ဇာတ်ခုံနှင့် ရုပ်ရှင်တို့တွင် ယခင်ကထက် ပို၍ တွေ့မြင်လာသည်။ ပိုမိုအလေးအနက် ဖော်ပြလာကြသည်။

ကက်ဖ်ကာနှင့် ဟာသ
ကက်ဖ်ကာ၏ဟာသကို ရှုမြင်ပုံတို့သည်လည်း ပြောင်းလဲသွားသလို၊ ကျယ်ပြန့်လာသည်။ ဤယူဆချက် တို့ကို ကနဦးက အယူအဆပိုင်းဆွေးနွေးမှုတို့က ပိတ်ကာထားသည်။ ကက်ဖ်ကာကို ဖြစ်တည်မှုပဓါန ဝါဒီတစ်ဦးအဖြစ်လည်းကောင်း သို့မဟုတ် ပူဆွေးဝမ်းနည်းများသော ဘာသာရေးသမားတစ်ဦး အဖြစ် လည်းကောင်း ရှုမြင်ထားကြသည်။ သူ့ဝတ္ထုများထဲရှိ ပြက်ချော်ချော်ခန်းများသည် ဤအချက်နှင့် ကိုက်ညီမှုမရှိဘဲ၊ လုံးဝကို ပေလျကံပြုထားလေသည်။ သို့သော်လည်း နောက်အကျဆုံး ၁၉၉၀ပြည့် လွန်နှစ်များ ကတည်းက ကက်ဖ်ကာကို ကျွန်ုပ်တို့ရှုမြင်သောပုံသည် ထာဝရ တောက်ပ သွားလေသည်။ ကက်ဖ်ကာ၏စာအများအပြားတွင် သိုဝှက်ထားသော ဟာသအခိုက်အတန့်များပါဝင်မှန်း စာဖတ်သူ ပရိသတ်တို့က သိလာကြသည်။ အကယ်၍ သူ့စာပေလက်ရာတစ်ခုလုံးကို ကျွန်ုပ်တို့ကြည့်မည်ဆိုပါက ဟာသအပြောတို့ကို တွေ့မြင်နိုင်မည်ဖြစ်ကာ၊ အဆွေးစုံနှင့် ဟာသစုံတို့ တစ်ခုနှင့်တစ်ခု ယှက်နွယ်နေကြ သည်။ ကက်ဖ်ကာ၏ဟာသကို နားလည်သဘောပေါက်၍ ‘လက်ရာ’တို့သည် စာဖတ်ပရိသတ်အပေါ် ယဉ်ကျေးမှုအရ မှီခိုနေသော်ငြား ဤအချက်ကို မြင်နိုင်စရာအများကြီးရှိသည်။ နောက်ထပ်စူးစမ်းဖို့ နယ်ပယ်တစ်ခု ရှိနေပြန်သည်။ သို့သော် အနည်းအကျဉ်းလေ့လာစူးစမ်းပြီးသားဖြစ်သည်။

ကက်ဖ်ကာနှင့် သူ့ပေးစာများ
ကက်ဖ်ကာရေးသားခဲ့ပြီး ကျန်ရစ်ခဲ့သော စာပေါင်း ၁,၅၀၀ ကို သူ့စာပေလက်ရာ၏အစိတ်အပိုင်းအဖြစ် ယူဆသင့်မသင့်ကို ပညာရှင်တို့နှင့် စာဖတ်ပရိသတ်တို့အကြား သဘောတူညီမှုမရကြပေ။ သူ၏ တစ်ကိုယ်ရေဆက်သွယ်မှုများပင်လျှင် ဘာသာဗေဒဖော်ပြမှုနှင့် ဖန်တီးမှုအဆင့်တစ်ခု အထိ ရောက်ရှိ သော စာရေးဆရာတစ်ယောက်အဖြစ်သည် ထူးကဲလွန်းလှသည်။ ၎င်းသည်လည်း သူ့စာပေလက်ရာ လောက် သေးသိမ်ဖို့မရှိပေ။ ၂၀၂၄ခုနှစ် ဆောင်းဦးပေါက်၌ ကာလရှည်ကြာစွာ စောင့်ဆိုင်းလာရသော နောက်ဆုံးစာအုပ်ကို S. Fischer မှ ထုတ်ဝေပါမည်။ ဆိုလိုသည်မှာ သူ့လက်ရာ၏ဤအစိတ်အပိုင်းကို လက်လှမ်းမီနိုင်သည်ဟူသော သဘောဖြစ်သည်။ ဤပေးစာလက်ရာတို့ကို ဖတ်ကြားခြင်း၊ ပွဲကျင်းပခြင်း တို့ကြောင့် ကက်ဖ်ကာ၏ဘာသာစကားနှင့် အတွေ့အကြုံမရှိသေးသော စာဖတ်ပရိသတ်အဖို့ မိတ်ဆက် ခြင်းဖြစ်သည်။ သူ၏တင်စားချက်ပါသော တွေးခေါ်မှု၊ သူ့ဟာသတို့ကို သိမြင်နိုင်ပါမည်။

ဇာတ်ခုံပေါ်က ကက်ဖ်ကာ
ယနေ့ခေတ်၌ ကက်ဖ်ကာကို ယခင်မျိုးဆက်များထက် ‘စာပေ’ပိုမိုဆန်စွာ ကျွန်ုပ်တို့ ဖတ်ရှုကြသည်။ ဆိုလိုသည့်အချက်မှာ - သူ့ဘာသာစကား၊ စိတ်ကူးစိတ်သန်းများ၊ ဝိရောဓိများ၊ စိတ်ဝင်စားစရာ နိမိတ်ပုံနှင့် ဇာတ်ကွက်များမှ ဆင်းသက်လာသည့် အလှဗေဒရွှင်မြူးမှုသည် မှန်ကန်သည့်အဓိပ္ပါယ် ပြန်ဆိုချက်ကို ချက်ချင်းရှာဖွေလိုခြင်းထက် ပိုမိုကြီးမားသည့် ကဏ္ဍမှ ပါဝင်နေသည်။ ယုတ္တိဗေဒအားဖြင့် ဤဖြစ်ပေါ်မှုသည် ကက်ဖ်ကာ၏လက်ရာတို့ကို ပိုမိုသောတီထွင်ဖန်တီးမှုချည်းကပ်ပုံတို့ဖြင့် ချည်းကပ်မိ သဖြင့် ရုပ်စုံမှန်ပြောင်းပမာသိမြင်စေပါသည်။ ပထမဦးစွာ ဇာတ်သဘင်အကြောင်းကို ဖော်ပြရန်လို သည်။ ကက်ဖ်ကာသည် ဇာတ်သဘင်အတွက် စာတစ်ပုဒ်တစ်လေမှ မရေးသားဖူးသော်ငြား (The Warden of the Tomb ၏ပထမဇာတ်ကွက်ကိုသာ သူသိသည်) သူ့စာတို့ကို ဇာတ်ခုံပေါ်တွင် ပုံမှန် ကြားသိနိုင်သည်။ သူ့ဇာတ်ကွက်များနှင့် ဇာတ်ကောင်တို့ကို ရာချီသောမူကွဲများဖြင့် ဖော်ဆောင်ကြ သည်။ ၂၀၁၅ခုနှစ်တွင် Andreas Kriegenburg က ကက်ဖ်ကာ၏လက်ရာ (A Cage Went in Search of a Bird, Deutsches Theater Berlin) မှ စာသားကို အခြေခံလျက် စံပြထုတ်ဝေတင်ဆက်မှုတစ်ခု လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ၂၀၁၅ခုနှစ်၌ပင် သရုပ်ဆောင် Max Simonischek က The Burrow ဝတ္ထုတိုအား တစ်ကိုယ်တည်း သရုပ်ဆောင်ပြဇာတ်အဖြစ် ပြောင်းလဲတင်ဆက်ခဲ့သည်။ စာရေးဆရာ Jaroslav Rudiš ရှေ့ဆောင်၍ ကက်ဖ်ကာတေးဂီတဝိုင်းက ကက်ဖ်ကာ၏ဝတ္ထုများထဲမှ စာသားတို့ကိုယူ၍ တေးသီချင်း များ ရေးဖွဲ့ကြရာ၊ ဤသီချင်းတို့ကို ပြဇာတ်ထုတ်ဝေမှုတို့ဖြင့် ပေါင်းစပ်ခဲ့ကြသည်။ (၂၀၁၅ခုနှစ်၌ The Castle၊ ၂၀၁၇ခုနှစ်၌ America ၊ ၂၀၂၂ခုနှစ်၌ The Trial ) တို့ဖြစ်ကြသည်။

ပိတ်ကားပြင်ကြီးပေါ်က ကက်ဖ်ကာ
Orson Welles နှင့်  Steven Soderbergh တို့ ၂၀ရာစု၌ လက်စမ်းရိုက်ကူးအပြီး ကက်ဖ်ကာ၏စာတို့ကို ရုပ်ရှင်ရိုက်ကူးခြင်းတို့သည် စုံစုံစိစိ မရှိတော့ချေ။ သို့သော် ရုပ်ရှင်ဇာတ်လမ်းတိုများဖန်တီးခြင်းများ များပြားသည်။ ထိုရုပ်ရှင်တို့ကို Youtube တွင် ကြည့်နိုင်သည်။ အမြင်စစ်မှန်မှုစမ်းသပ်မှုဖြစ်သည့် VRwandlung (Goethe-Institut Prague, 2018)သည် နိုင်ငံတကာ၏အာရုံစိုက်မှုခံရသည်။ ရုပ်ရှင်စီမံချက် ဇာတ်လမ်းတွဲတစ်ခုလုံးသည် ၂၀၂၄ခုနှစ် ကက်ဖ်ကာ၏နှစ်ပတ်လည်နေ့အတွက် စီစဉ်ထားသည်။ ထို စီမံချက်ထဲ၌ ပိုလန်ဒါရိုက်တာ Agnieszka Holland ၏ biopic နှင့် ဂျာမန်စကားပြော တီဗွီဇာတ်လမ်းတွဲ ခြောက်ပိုင်းလည်းပါသည်။ ထိုဇာတ်လမ်းတို့မှာ သူ့ဘဝနှင့် သူ့လက်ရာတို့ကို ပေါင်းစပ်ထားခြင်းဖြစ်ပြီး၊ ရေးသူမှာ Daniel Kehlmann ဖြစ်၍၊ ဒါရိုက်တာက David Schalko ဖြစ်သည်။)

ကာတွန်းများထဲက ကက်ဖ်ကာ
ဂရပ်ဖစ်ဝတ္ထုရှည်ဆရာတို့သည်လည်း ကက်ဖ်ကာကို အလွန်ပင် နှစ်ခြိုက်လာကြသည်။ ၁၉၉၃ခုနှစ်၌ Robert Crumb ၏ ယခုဂန္ထဝင်စာအုပ် Introducing Kafka ထွက်လာပြီးနောက် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းတွင် ဤပုံစံမျိုး တွေးခေါ်သိမြင်ခြင်းအသစ်များ ဖြစ်ပေါ်လာကြသည်။ တစ်ကိုယ်တော်ပြပွဲအတွက် လုံလောက်သော ပြသစရာရှိသည်။ ထင်ရှားသည့်ဥပမာများကို ပြရသော် - Jaromír Švejdík (2013) ၏ Zámek / Das Schloss နှင့် မကြာသေးမီကထွက်သော Moritz von Wolzogen ၏ Die Aeroplane in Brescia  တို့ဖြစ်သည်။ လက်ဖျားခါလောက်သည့် ထုတ်ဝေမှုအသစ်ကြောင့် ကက်ဖ်ကာသည် ယခု သရုပ်ဖော်ဆရာတစ်ဦးဖြစ်နေချေပြီ(C.H. Beck Verlag, 2021)။ ယင်းကြောင့်လည်း ပိုပြီး ခေတ်စား လာသည်။

လူကြိုက်များပုဂ္ဂိုလ် ကက်ဖ်ကာ
ဤလုပ်ဆောင်မှုများအားလုံးက ကက်ဖ်ကာ၏လက်ရာသည် ၎င်း၏အရေးပါမှုကို ထိန်းသိမ်းထားသည် ဟူသောအချက်ကိုပြသနေသော ပြယုဂ်ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ယနေ့ခေတ်အထိ သက်ဆိုင်နေသည်ဟု ယူဆသည်။ ထို့ပြင် စာပေရှုထောင့်ကလည်း ‘လက်ခံ’ နိုင်ပြန်သည်။ ကျယ်ပြန့်သောနိုင်ငံတကာ ယူဆချက်အရ လူသိများယဉ်ကျေးမှုဖြစ်သည်ဟု ညွှန်ပြနေသည်။ စာပေလေ့လာမှုနယ်ပယ်မှ ကွာဟထားခြင်းလည်းဖြစ်သည်။ ကက်ဖ်ကာသည် စာပေဆိုင်ရာကမ္ဘာ့သိပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးဖြစ်နေသည်။ သူ့နောက်ခံကြောင့် ချက်လူမျိုးစာရေးဆရာတစ်ဦးအဖြစ် လူများက သိကြသော်လည်း၊ သူ့နာမည်နှင့် ရုပ်ပုံကို လူများသိကြသည်။

လူသိများခြင်းနှင့် အရေးမပါခြင်းတို့၌ ရင်းနှီးစွန့်လွှတ်ရခြင်းတို့ရှိသည်။ စီးပွားရေးဖြစ်ထွန်းအောင် လုပ်ဆောင်ခြင်းမှာပင်ရှိသည်။ ၎င်းမှာ  အထိမ်းအမှတ်ဂုဏ်ပြုနေ့ရက်များတွင် အမြဲတမ်းပြင်းထန်သည်။ ဤအချက်ကိုငြင်းဆိုနိုင်သည့်အချက်မှာ - ကက်ဖ်ကာ၏လက်ရာသည် ဘာသာရေး၊ ဒဿနိက၊ နိုင်ငံရေးနှင့် စိတ်ပညာပိုင်းအရအဓိပ္ပါယ်များစွာပြန်ဆိုမှု ဆယ်စုနှစ်များ၏ဒဏ်ကို ခံနိုင်ရည် ရှိသည်ဟူ သောအချက်ပင်။ ဤအချက်မှာ လူကြိုက်များ-ယဉ်ကျေးမှုသဘောဆောင်ခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ သို့သော် မကောင်းသည့်အဓိပ္ပါယ်မျိုးရှိသည်။ ထို့ပြင် ပုံတုများ၏သက်ရောက်မှုကို လျော့တွက်ခြင်းမျိုး ဖြစ်နေ သည်။  ပုံတုဆိုသည်မှာ ယနေ့ခေတ်၌ အကြိမ်ပေါင်းသန်းပေါင်းမကတိုးပွားလာနေကြသည်။

ကက်ဖ်ကာ၏စကြဝဠာသည် သူ့ဘာသာစကားတွင် ရှိသည်
၂၀၂၄ခုနှစ်၌ ပြုလုပ်သော လှုပ်ရှားပေါင်းမျိုးစုံကို ကြည့်မည်ဆိုပါက ကက်ဖ်ကာ၏စကြဝဠာကို ကျွန်ုပ်တို့ မျက်ခြေမပြတ်သင့်ပါ။ နိမိတ်ပုံအရကြွယ်ဝသလို၊ အကြောင်းအရာမျိုးလည်းစုံလင်လှသည်။ စကြဝဠာမှာ သူ့ဘာသာစကားတွင် အခြေတည်သည်။ ဘာသာဗေဒပုံစံမှာ သူ့လက်ရာ၏အုတ်မြစ်ပင်။ ၎င်းကို ထိခိုက်စေခြင်းငှာမဖြစ်နိုင်ပါ။ တစ်ခြားသောမီဒီယမ်များဖြင့် သုံးသုံး၊ အကျိုးသက်ရောက်မှုပိုမို ဖြစ်စေရန် အတွက်ပဲလုပ်ပါစေ။ သို့အတွက် စာပေလေ့လာမှုများဖြစ်ဖြစ်၊ အနိမ့်ဆုံး ဒဿနိကဗေဒ အရလေ့လာမှု ဖြစ်စေ စောင့်ကြည့်ရမည့်လုပ်ငန်းရှိပါသည်။ ကက်ဖ်ကာ၏စာမူစာမျက်နှာတို့ကို ကက်တလောက် တင်ခြင်း၊ တင်ပြ ရှင်းလင်းခြင်း သိပ္ပံတို့ဖြစ်သည်။ သို့သော် ၂၁ရာစုနှစ်ရှိ ကက်ဖ်ကာ၏ ဘာသာပြန် ဆရာတို့၏အသံကို ပိုပြီးအာရုံစိုက်သင့်သည်။ တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး စကားပြောခွင့်ပြုရမည်။ စာဖတ်ပရိသတ် တို့နှင့်လည်း စကားပြောခွင့်ပေးရမည်။ တနည်းအားဖြင့် ကမ္ဘာအနှံ့ဤလက်ရာများကို လက်ခံမှု၊ တနည်းအားဖြင့် ဘာသာပြန်ဆရာတို့က သူတို့၏ ဘာသာဗေဒတည်ဆောက်ပုံရှုပ်ထွေးမှုတို့ကို လေ့လာသဖြင့်၊ အဓိပ္ပါယ်လွဲမှားမှုများ၊ လွဲမှားစွာရည်ညွှန်းမှုများကို ရှောင်ကြည်နိုင်မည်။ သို့မဟုတ် မှားယွင်းသည့် ရိုးရှင်းစွာလုပ်ဆောင်မှုများနှင့် ဆန့်ကျင်သောအစွန်းနှစ်ရပ်အဖြစ်သို့ရောက်ရှိခြင်းတို့ကို ရှောင်ရှားနိုင်ပါမည်။

သူ၏ဆိုရိုးကားတစ်ခု၌ ကက်ဖ်ကာ ကိုယ်တိုင် ခန့်မှန်းပြောဆိုခဲ့သောအချက်မှာ - ဤဘာသာဗေဒ အုတ်မြစ်မှ ကျွန်ုပ်တို့ ဖယ်ခွာခြင်း၏အကျိုးဆက်များအကြောင်းဖြစ်သည်။ “သူ့စားပွဲကနေ စားကြွင်းစားကျန်တွေကို သူ စားတယ်။ တစ်ခြားလူတွေထက် ပိုပြီး ကျေနပ်တယ်။ ဒါပေမဲ့ စားပွဲမှာ ဘယ်လိုစားရမယ်မှန်း သူမသိဘူး။ ဒါဆိုရင် စားကြွင်းစားကျန်ဆိုတာ ရှိမနေဘူးလေ”။